DROEVIG ONGEVAL AAN GRONINGERSTRAATWEG
'T KLEINE KRANTSJE
VOOR LEEUWARDEN EN DE WIJDE WERELD ER OMHEEN
pagina 6
Tot de buurtschap Kteyenburg geheel verdween bevond zich in een
van de woninkjes deze gevelsteen van een zeilend scheepje. Onze
abonnee de heer J. Hoekstra maakte er deze tekening van.
(Collectie Fenno Schoustra/'t Kleine Krantsje)
De Kaai zo en niet anders ken
nen de Liwadders de straat, die
officieel Nieuwe Kade heet. De
Nieuwekade is in 1825 ont
staan na het slechten van de
stadswal. Het werd een ge
schikte los- en laadplaats voor
schepen, die belangrijk verbe
terd werd toen het stadsbestuur
in 1861 besloot een stenen wal-
muur aan te leggen van de
Tuinsterbrug tot de Kazerne.
De Witte Arend wordt in ge
schriften van 1825 vermeld als
een logement aan het Groot
Schavemek. Het pand heeft
stellig een witte arend als ge
velteken gehad.
Luttekeburen; hebt u die naam
ooit gehoord? Luttekeburen
heette in vroeger tijden het
stukje Voorstreek tussen de
Dubbele Pijp voor de Nieuwe-
buren en de Noorderweg. Van
hier voeren de veerschepen in
de richting van Dokkum; van
daar dat hier ook het Dokkumer
Veerhuis was.
De Bollemanskamers waren
eertijds tien woningen aan de
oostkant van de Bolleman-
steeg. Ze waren in 1607 ge
bouwd en, bouwvallig gewor
den, in 1762 verbouwd tot een
vleugel van het Diaconiehuis. In
1886 werd het Diaconiehuis
nog eens verbouwd en toen
werd er van de vroegere Bolle
manskamers o.a. een treemter
gemaakt, een gezelschapszaal
voor oude mannen. Een memo
riesteen herinnert nog aan de
tien Bollemanskamers: "Ter
Eren Godts hebben luffrow
Mary Tzaerda Wdue Van Rits-
ko Van Eisingha en Reinsck lo-
rits Andringha Wedue Van
Sierck Walles Hendrick hen-
drincks Korting Van diest eertits
burger deser Stadt Leuwerde
tot op-bouwinghe deser 10 kae-
meren Gegeven sekere summa
gelts om Van Schaemele We
duwen Lidtmaten deser christe-
licke Gemeinte benoemt te
Worden om Goedes Wille Ao
1697."
N N afkorting van Neen Nooit;
dat moet de mysterieuze naam
zijn geweest van een Vrouwen
en meisjesvereniging, die in ie
der geval in het laatst van de
vorige en wellicht ook nog in
het begin van deze eeuw in
onze goede stad Leeuwarden
heeft bestaan. Neen Nooit -
waar, zo vragen we ons af, kon
dat op slaan? Nooit aan de
man misschien? Zijn er lezers,
die er nog iets van weten?
De Doorgaande Steeg draagt
z'n naam niet meer met ere,
want de steeg loopt niet meer
door, zoals vroeger wel het ge
val is geweest. De Doorgaande
Steeg liep van de Nieuweburen
naar de Put, dat wil zeggen met
enkele kronkels en dus niet
recht toe recht aan. Evenwijdig
aan de Doorgaande Steeg liep
de - niet doorgaande - Bargeja-
gerssteeg.
Het Droevendal; waar zou de
ze straat z'n naam aan te dan
ken hebben? Sommigen menen,
dat de straat zo is genoemd,
omdat hier eens druiven wer
den gekweekt, anderen denken
aan droefheid, omdat de straat
is aangelegd op wat vroeger
het Galileer Kerkhof was. Juist
dit deel van de begraafplaats
was bestemd voor ter dood ge
brachte misdadigers en ander
"ledich gespuys".
De Bernhardus Bumastraat
herinnert ons aan de in 1770
geboren Bernhardus Buma, die
maire en president burgemees
ter van Leeuwarden is geweest.
Ook was hij advocaat aan het
Hof van Friesland. In 1816
werd hij grietman van Baarde-
radeel. Na 1834 was hij ambte
loos burger in Leeuwarden,
waar hij in 1839 stierf.
Hotel Centraal was eens een
bekend café aan het Zaailand
en wel in het pand, waarin nu
de Albert Heyn zit. Het karakter
van de zaak komt tot uiting in
een andere naam, waarmee dit
hotel ook wel naar voren trad:
Klein Krasnapolsky van 't Noor
den. Oudere Liwadders zullen
zich herinneren, dat de kana
ries er vogelvrij door de gelag
kamer vlogen.
Ons Belang heette, vele tien
tallen jaren geleden, de vereni
ging, waarin de kleermakers
van Leeuwarden zich verenigd
hadden.
De Kortegaarde; zijn er veel
Leeuwarders, die ooit van dit
Leeuwarder gebouwtje hebben
gehoord? De Kortegaarde was
een in 1648 opgericht Wacht
huis ten zuiden van de Kanse
larij. in 1849 is het afgebroken,
tegelijk met het prachtige Land
schapshuis om plaats te maken
voor het nieuwe Ritske Boele-
ma Gasthuis. De naam Korte
gaarde was een verbastering
van Corps de Garde. Een an
dere Kortegaarde verrees in
1668 aan de Tweebaksmarkt,
maar die verdween in 1784. Bei
de kortgaardes waren voor
voetvolk ingericht en moesten
dienen om "tot voorkominge
van alle onverhoopte disordres,
een seker getal soldaten ge-
reedt te hebben". Een Korte
gaarde voor de ruiterij om deze
"te doen tocht en wacht hou
den, tot beter discipline onder
dezelve" ontstond in 1675 in de
Kleine Kerkstraat.
Het Bilgaarderdijkje lag in
vroeger jaren wie weet hoe ver
van de stad: nu is de stad er
naar toe gegroeid en vormt dit
weggetje de noordelijke grens
van de wijk, die naar deze
plaats is genoemd: Bilgaard.
De Hoop heette een huis in de
(vroeger nog smalle) Peper
straat en wel het tweede vanaf
de Paardepijp. Het werd in de
dertiger jaren afgebroken, toen
de Peperstraat moest worden
verbreed.
Het Gouden Hoofd was drie
eeuwen geleden een patriciërs
huis aan de brede zijde van de
Nieuwestad tegenover de
Waag - het pand heeft gestaan
op de plaats van de winkel van
V. en D. De dichter J. Starter
spreekt in 1618 van dit huis als
"Het Gouden Hoofd", maar ze
ventig jaar later blijkt dit Hoofd
in waarde te zijn achteruitge
gaan. Dan namelijk is er sprake
van "het Vergulde Hoofd".
Kleijenburg aan het uiterste
oosteind van 't Zuidvliet wordt
in stukken van 1570 al ge
noemd. Waarschijnlijk werd hier
in vroeger jaren klei gedolven
voor de pottenbakkerijen aan
het Vliet.
De Wijbrand de Geeststraat is
genoemd naar een portretschil
der met deze naam. Wijbrand
Symons de Geest, geboren in
1590, heeft lange tijd in Leeu
warden gewoond. In 1622
trouwde hij met Hendrikje Ui
lenburg en dat was een zuster
van Saskia van Uilenburg, de
vrouw van de nu beroemde
Rembrandt van Rijn.
-De Florabuurt was vroeger een
streekje huizen aan de
noordkant van Achter de Ho
ven. De naam herinnert ons
aan de vele warmoezerijen, tui
nen en bloemkwekerijen in
deze omgeving in het eind van
de vorige eeuw.
De Poststraat is misschien ge
noemd naar een al in de vijf
tiende eeuw in de nabijheid ge
legen post of brug, maar zeker
weten we dit niet. In een oor
konde van 1466 kunnen we le
zen "bij de post in der Hager-
streta" - bij de brug in de
Hoogstraat.
De Witte Helm heette honderd
jaar geleden het huis nummer 7
in de Sint Jacobsstraat. Het
pand heeft zonder twijfel een
witte helm als uithangteken ge
had.
Een zeer zeldzame opname van het interieur van het hotel Centraal aan het Zaailand, waarin nu de
supermarkt van Albert Heyn gevestigd is. Hier vlogen de kanaries vrij door de gelagkamer. (Foto: Archief
Fenno Schoustra/'t Kleine Krantsje)
Gisterenavond ongeveer halt
acht was een vijftal kinderen
niet ver van den watertoren in
den berm van den Groninger
straatweg aan het spelen.
Ook het vierjarig dochtertje
Trijntje van den heer J. Riemer-
sma, dat in de nabijheid woont,
bevond zich onder hen. Op een
gegeven ogenblik stak het kind
argeloos het voetpad, rijwielpad
en toen dwars den straatweg
over.
Uit de richting Tolhuis naderde
op dit moment de luxe auto van
den heer T. aan de Tuinen. In
den wagen bevonden zich zes
inzittenden, namelijk vier heer-
en en een tweetal kinderen, die
naar de Groote Wielen waren
geweest.
Daar het in dit ondeelbaar oog-
enblik niet mogelijk was den
wagen te stoppen, kon niet
voorkomen worden, dat het
kind onder de auto geraakte.
Voor de oogen van de ver
schrikte speelmakkertjes reed
de wagen dwars over het kind
heen en kwam even verder tot
staan. Toen men zag hoezeer
de arme kleine was gekneusd,
heeft men haar niet durven ver
voeren en aan den kant van
den weg neergelegd.
De heer T. is met zijn auto da
delijk naar de stad gereden. Hij
hoopte in het St. Bonifatius Hos
pitaal een dokter te zullen aan
treffen. Hier was echter geen
geneesheer aanwezig, waarom
een zuster in den wagen mede-
ging. Intusschen had een
agent, die inmiddels op de
plaats van het gebeurde was
aangekomen, dr. E. C. D. Nier-
strasz opgebeld. Deze oordeel
de vervoer naar een ziekenhuis
in de gegeven omstandigheden
het meest gewenscht. Het kind
is toen met een der aanwezige
auto's naar het Stadszieken
huis gevoerd.
Tegen half negen gebracht,
was het meisje enkele uren la
ter, te half elf overleden.
Alom is de deernis groot met
de verslagen ouders, die op
zoo droevige wijze een hunner
lievelingen moesten missen.
(1929)
