TKLEIHE KKAHTSJE OPVALLENDE HOUDING VAN DE LEEUWARDER COURANT VOOR LEEUWARDEN EN DE WIJDE WERELD ER OMHEEN pagina 12 Nóg een plaatje van de feestelijke ontvangst van Fenno Schoustra in 1960: ook charmante dames waren met bloemen van de partij. (Foto Sjoerd Andringa) (Vervolg van pag. 9) onjuist evenwel was de zinsne de in dit bericht over "de nieuwe vogel in de rij van advertentie bladen". 't Kleine Krantsje is een lees- krant en geen advertentieblad - een kind kan dat zien. Het eer ste nummer van 't Kleine Krantsje was voor 62,5% met leesstof en voor 37,5% met advertenties gevuld. Bovendien wordt 't Kleine Krantsje - behoudens proefnummers - niet gratis verspreid; het is - net als de Leeuwarder Courant - een blad op abonnement. De Leeuwarder Courant van donderdag 7 oktober was voor iets minder dan 50% met lees stof en voor iets meer dan 50% met advertenties gevuld. Maar zelfs de Leeuwarder Courant zouden wij geen advertentie blad durven noemen. Een andere, in casu voor ons prettiger reactie hadden wij van de grote Leeuwarder Courant niet verwacht - wij menen na een journalistieke ervaring van bijna twintig jaar de instelling van de Leeuwarder Courant en van haar redacteuren ten opzichte van de veel kleinere kranten in Friesland wel genoeg te kennen. De stellig niet ondoordacht neergeschreven kwalificatie "een nieuwe vogel in de rij van advertentiebladen" voor het dui delijk als "een gezellig blad" aangekondigde Kleine Krantsje komt evenwel niet overeen met de standing van een grote pro vinciale krant als de Leeuwarder Courant. Het zal wel niet vaak voorko men, maar wanneer een grote 1kerel een pasgeborene in het wiegje een vuistslag toedient, is de verachting voor de bruut algemeen. Dit, bepaald niet zo complimen teuze stukje, schreef ik met de bedoeling het te publiceren in het tweede nummer van 't Kleine Krantsje dat van de 21e oktober 1964 dus. Maar... was het nu wel verstan dig onze nieuwe uitgave in zo'n ruziesfeer van start te laten gaan? Nee dus, en het verhaal tje bleef tot de dag van vandaag ongepubliceerd. Opvallend was het wel, dat er niemand van de redactie van de Leeuwarder Courant, noch iemand van de hoofdredactie was, die zich distancieerde van het leugenachtige bericht in Gehoord en Gezien - blijkbaar bleef iedereen er achter staan. Opvallend was het zeker ook dat de Leeuwarder Courant aan 't Kleine Krantsje verder geen enkele aandacht schonk. Er gin gen jaren en jaren voorbij, zon der dat het Hoofdblad van Friesland kennelijk aanleiding vond van onze uitgave enige notitie te nemen. Schreef de Leeuwarder Courant dus niet over 't Kleine Krantsje, 't Kleine Krantsje wou nog wel eens een keer aandacht beste den aan de Leeuwarder Courant. Het leek ons aardig dat op een ludieke manier te doen en zo brachten wij op de eerste april 1977 op de voorpagina een ver haal onder de kapitale kop: "LEEUWARDER COURANT OVERGENOMEN DOOR T KLEINE KRANTSJE". "Na besprekingen, die op de kop af een jaar hebben geduurd," aldus dat opzienba rende bericht, "hebben de direc tie van Fenno Schoustra's Publiciteitskantoor (Uitgever van 't Kleine Krantsje) en de directie van de B. V. Friese Pers (Uitgeefster van de Leeuwarder Courant) overeenstemming be reikt over het overnemen van de Leeuwarder Courant (Hoofd blad van Friesland) door 't Kleine Krantsje." En verder: "Het overnemen zal voor het personeel van beide bedrijven geen direct merkbare gevolgen hebben: evenmin vol gen er verplaatsingen van per soneelsleden van het ene naar het andere bedrijf." Bij dit spectaculaire nieuws was een foto afgedrukt met het onderschrift: "Fenno Schoustra, de uitgever van 't Kleine Kran tsje, gefotografeerd tijdens zijn rede voor het personeel van de B.V. Friese Pers, waarin het overnemen van de Leeuwarder Courant door 't Kleine Krantsje werd bekend gemaakt." Er volgden op deze berichtge ving in 't Kleine Krantsje veel reacties van opvallend gnuiven de abonnees en twee, die we wel heel opmerkelijk moesten noemen. De eerste kwam van de vroege re directeur van de Leeuwarder Courant, onze abonnee de heer S. J. Jonker, die ons spontaan opbelde en eerlijk opbiechtte, dat hij zich "aanvankelijk rotge- schrokken" was, voor hij had beseft, dat hij hier met een april grap te maken had. En de tweede kwam van de toenmalige directeur van de Leeuwarder Courant, de heer Harke van der Meer, die ons met een bulderende lach toe vertrouwde: "Ik ha my dealake, poerlilk wiene se fan de haadre- daksje." Een reactie van de Leeuwarder Courant kwam al de volgende dag. En wel met een bericht in de rubriek "Gehoord en Ge zien": "Er wordt maar over je beslist... Het Kleine Krantsje meldt dat de Leeuwarder Courant door het Kleine Kran tsje wordt overgenomen. Nou ja, dat zal dan wel. In zelfde 1 april nummer biedt het K.K. een tien tje voor iedere cent, die ouder is dan 1877. Als men dan weet, dat de waarde van centen van die ouderdom gemiddeld f 40,- bedraagt, dan weten we meteen hoe het K.K. die over name financiert." Mooi, maar zou de redacteur van dit bericht nou werkelijk niet hebben gezien, dat 't Kleine Krantsje met deze transactie met die dure centen zelf niets te maken had? Zou hij of zij, wer kelijk niet begrepen hebben, dat het hier om een advertentie ging van een van onze abon nees? "Verzamelaar biedt 10,- voor iedere cent van voor 1877" had er in die (goed betaalde!) annonce gestaan... Kan een redacteur van de L.C. met zoveel ervaring zich zo hebben vergist? Na ongeveer een kwarteeuw moet de redactie van de Leeu warder Courant hebben beseft, dat 't Kleine Krantsje geen "vogel in de rij van advertentie bladen" was, zoals ze eerst zelf had beweerd, maar dat het een gezellige leeskrant was, waarin zo nu en dan lezens waardige verhaaltjes versche nen, die best de moeite waard waren om ze over te nemen in de eigen rubriek "Gehoord en Gezien". In december 1988 vond de L.C. zo'n bericht, dat betrekking had op de eens in Leeuwarden zo bekende tweeling Roosje en Betje Cohen. "Befje Cohen", zo meldde "Gehoord en Gezien" toen, "die bij nieuwbouw Smidsbuurt bij overweg Schrans staat, zal wor den omgedoopt tot Roosje Cohen. Betje en Roosje waren tweelingzusters, maar laatste was met haar kinderwagen met koopwaar bekendste van de twee. Kleine Krantsje tekende "ernstig bezwaar" aan, toen in plaats van Roosje haar zus Betje standbeeld kreeg en meldt nu met voldoening: "Verdere protesten van onze kant zullen dus niet nodig zijn." Nu was ook in dit geval de berichtgeving in 't Kleine Krantsje (alweer) onjuist weer gegeven, want het beeldje van Betje zou niet worden omge doopt in Roosje zoals de L.C. schreef, en dat is dan ook niet gebeurd, maar ja... In maart 1991 nam de Leeuwarder Courant enkele stukjes uit 't Kleine Krantsje over, waarbij bleek dat het Hoofdblad van Friesland niet (meer) zo onvriendelijk tegen over de kleinste krant van Nederland stond. "Dat was me wat, die ont snapping met helicopter uit Leeuwarder strafgevangenis De Marwei, verzucht Fenno Schoustra in laatste Kleine Krantsje" kwam er toen in "Gehoord en Gezien" te staan. "Maar wie dacht dat helicopter- ontsnapping in Leeuwarden op zich zelf staat, zit fout. Want Leeuwarder geschiedschrijvers noteerden vele mooie ontsnap pingen uit vroegere Strafge vangenis, tegenwoordige Huis van Bewaring, aan Blokhuis plein..." "Zoals in 1962 toen man na paar gevaarlijke sprongen in diepte weg wist te komen. Man zocht heenkomen voor nacht in boekhandel aan Brol, stapte volgende dag weer op met flin ke buit en wilde trein naar Amsterdam nemen." Er volgden meer, veel meer gevallen, waarbij de rubriek "Gehoord en Gezien" stukjes uit 't Kleine Krantsje overnam en het werd nu wel heel duidelijk, dat de Leeuwarder Courant van dit moment de Leeuwarder Courant van 1964 niet meer was. Aan wat blijkbaar tal van jaren heel gewoon was gevon den, het doodzwijgen van 't Kleine Krantsje, werd nu niet meer gedacht. Herhaaldelijk werd ons blad dus door de L.C. geciteerd en er ging de laatste jaren amper meer een maand voorbij of 't Kleine Krantsje werd genoemd. Daarbij kwam het voor, dat de Leeuwarder Courant haar waar dering voor 't Kleine Krantsje niet onder stoelen of banken stak. Zoals bijvoorbeeld in het verhaaltje, dat ging over het opsporen van een maquette, die ooit in Leeuwarden voor ver- keerslessen was gebruikt. 't Kleine Krantsje, dat nostalgi sche Leeuwarder Maandblad", aldus de L.C. op een wel heel andere toon, dan de intussen kennelijk afgezwaaide collega's van vroeger plachten aan te slaan, "is op zoek naar de (Vervolg op pag. 11) Heel wat media hebben in de loop van de jaren een of meermalen aandacht aan 't Kleine Krantsje besteed. Er verschenen verhalen in tal van kran ten en bladen en ook verschillende radio- en tele visieuitzendingen hebben er een onderwerp van gemaakt. Wanneer we nu een opsomming geven nemen we daarbij een alfabetische volgorde aan. De Claesz Claes Courant Elseviers Weekblad Friesch Dagblad Friesland Post Kijk op het Noorden Leeuwarder Zondagjournaal L.O.V. Magazine N.R.C.-Handelsblad Nieuwsblad van het Noorden N.O.S. Televisie: Van Gewest tot Gewest Radio Omroep Mercurius Radio Omrop Fryslan Het Parool De Strikel De Telegraaf Televisie Omroep Mercurius Televisie Omrop Fryslan Televizier De Twaalf Ambachten Het Vrije Volk In dit overzichtje komt de naam van de Leeuwarder Courant niet voor. De redactie van de L.C. mag dan zo vrij zijn geweest haar eigen rubriek "Gehoord en Gezien" tientallen malen te verrijken door de aardigste stukjes over te schrij ven uit onze krant, over het fenomeen 't Kleine Krantsje' heeft het Hoofdblad van Friesland in de drie en dertig jaar van het bestaan met nog geen woord geschreven, althans niet vanaf 1964 tot het moment, waarop we dit schrijven in 1997.

Historisch Centrum Leeuwarden

’t Kleine Krantsje, 1964-1997 | 1997 | | pagina 12