TKLEIHE KKAHTSJE
OPVALLENDE HOUDING VAN
DE LEEUWARDER COURANT
VOOR LEEUWARDEN EN DE WIJDE WERELD ER OMHEEN
pagina 12
Nóg een plaatje van de feestelijke ontvangst van Fenno Schoustra
in 1960: ook charmante dames waren met bloemen van de partij.
(Foto Sjoerd Andringa)
(Vervolg van pag. 9)
onjuist evenwel was de zinsne
de in dit bericht over "de nieuwe
vogel in de rij van advertentie
bladen".
't Kleine Krantsje is een lees-
krant en geen advertentieblad -
een kind kan dat zien. Het eer
ste nummer van 't Kleine
Krantsje was voor 62,5% met
leesstof en voor 37,5% met
advertenties gevuld. Bovendien
wordt 't Kleine Krantsje -
behoudens proefnummers -
niet gratis verspreid; het is - net
als de Leeuwarder Courant -
een blad op abonnement.
De Leeuwarder Courant van
donderdag 7 oktober was voor
iets minder dan 50% met lees
stof en voor iets meer dan 50%
met advertenties gevuld. Maar
zelfs de Leeuwarder Courant
zouden wij geen advertentie
blad durven noemen.
Een andere, in casu voor ons
prettiger reactie hadden wij van
de grote Leeuwarder Courant
niet verwacht - wij menen na
een journalistieke ervaring van
bijna twintig jaar de instelling
van de Leeuwarder Courant en
van haar redacteuren ten
opzichte van de veel kleinere
kranten in Friesland wel genoeg
te kennen.
De stellig niet ondoordacht
neergeschreven kwalificatie
"een nieuwe vogel in de rij van
advertentiebladen" voor het dui
delijk als "een gezellig blad"
aangekondigde Kleine Krantsje
komt evenwel niet overeen met
de standing van een grote pro
vinciale krant als de
Leeuwarder Courant.
Het zal wel niet vaak voorko
men, maar wanneer een grote
1kerel een pasgeborene in het
wiegje een vuistslag toedient, is
de verachting voor de bruut
algemeen.
Dit, bepaald niet zo complimen
teuze stukje, schreef ik met de
bedoeling het te publiceren in
het tweede nummer van 't
Kleine Krantsje dat van de 21e
oktober 1964 dus.
Maar... was het nu wel verstan
dig onze nieuwe uitgave in zo'n
ruziesfeer van start te laten
gaan? Nee dus, en het verhaal
tje bleef tot de dag van vandaag
ongepubliceerd.
Opvallend was het wel, dat er
niemand van de redactie van de
Leeuwarder Courant, noch
iemand van de hoofdredactie
was, die zich distancieerde van
het leugenachtige bericht in
Gehoord en Gezien - blijkbaar
bleef iedereen er achter staan.
Opvallend was het zeker ook
dat de Leeuwarder Courant aan
't Kleine Krantsje verder geen
enkele aandacht schonk. Er gin
gen jaren en jaren voorbij, zon
der dat het Hoofdblad van
Friesland kennelijk aanleiding
vond van onze uitgave enige
notitie te nemen.
Schreef de Leeuwarder Courant
dus niet over 't Kleine Krantsje,
't Kleine Krantsje wou nog wel
eens een keer aandacht beste
den aan de Leeuwarder
Courant.
Het leek ons aardig dat op een
ludieke manier te doen en zo
brachten wij op de eerste april
1977 op de voorpagina een ver
haal onder de kapitale kop:
"LEEUWARDER COURANT
OVERGENOMEN DOOR T
KLEINE KRANTSJE".
"Na besprekingen, die op de
kop af een jaar hebben
geduurd," aldus dat opzienba
rende bericht, "hebben de direc
tie van Fenno Schoustra's
Publiciteitskantoor (Uitgever
van 't Kleine Krantsje) en de
directie van de B. V. Friese Pers
(Uitgeefster van de Leeuwarder
Courant) overeenstemming be
reikt over het overnemen van de
Leeuwarder Courant (Hoofd
blad van Friesland) door 't
Kleine Krantsje."
En verder: "Het overnemen zal
voor het personeel van beide
bedrijven geen direct merkbare
gevolgen hebben: evenmin vol
gen er verplaatsingen van per
soneelsleden van het ene naar
het andere bedrijf."
Bij dit spectaculaire nieuws was
een foto afgedrukt met het
onderschrift: "Fenno Schoustra,
de uitgever van 't Kleine Kran
tsje, gefotografeerd tijdens zijn
rede voor het personeel van de
B.V. Friese Pers, waarin het
overnemen van de Leeuwarder
Courant door 't Kleine Krantsje
werd bekend gemaakt."
Er volgden op deze berichtge
ving in 't Kleine Krantsje veel
reacties van opvallend gnuiven
de abonnees en twee, die we
wel heel opmerkelijk moesten
noemen.
De eerste kwam van de vroege
re directeur van de Leeuwarder
Courant, onze abonnee de heer
S. J. Jonker, die ons spontaan
opbelde en eerlijk opbiechtte,
dat hij zich "aanvankelijk rotge-
schrokken" was, voor hij had
beseft, dat hij hier met een april
grap te maken had.
En de tweede kwam van de
toenmalige directeur van de
Leeuwarder Courant, de heer
Harke van der Meer, die ons
met een bulderende lach toe
vertrouwde: "Ik ha my dealake,
poerlilk wiene se fan de haadre-
daksje."
Een reactie van de Leeuwarder
Courant kwam al de volgende
dag. En wel met een bericht in
de rubriek "Gehoord en Ge
zien": "Er wordt maar over je
beslist... Het Kleine Krantsje
meldt dat de Leeuwarder
Courant door het Kleine Kran
tsje wordt overgenomen. Nou ja,
dat zal dan wel. In zelfde 1 april
nummer biedt het K.K. een tien
tje voor iedere cent, die ouder is
dan 1877. Als men dan weet,
dat de waarde van centen van
die ouderdom gemiddeld
f 40,- bedraagt, dan weten we
meteen hoe het K.K. die over
name financiert."
Mooi, maar zou de redacteur
van dit bericht nou werkelijk niet
hebben gezien, dat 't Kleine
Krantsje met deze transactie
met die dure centen zelf niets te
maken had? Zou hij of zij, wer
kelijk niet begrepen hebben, dat
het hier om een advertentie
ging van een van onze abon
nees? "Verzamelaar biedt
10,- voor iedere cent van
voor 1877" had er in die (goed
betaalde!) annonce gestaan...
Kan een redacteur van de L.C.
met zoveel ervaring zich zo
hebben vergist?
Na ongeveer een kwarteeuw
moet de redactie van de Leeu
warder Courant hebben beseft,
dat 't Kleine Krantsje geen
"vogel in de rij van advertentie
bladen" was, zoals ze eerst zelf
had beweerd, maar dat het
een gezellige leeskrant was,
waarin zo nu en dan lezens
waardige verhaaltjes versche
nen, die best de moeite waard
waren om ze over te nemen in
de eigen rubriek "Gehoord en
Gezien".
In december 1988 vond de L.C.
zo'n bericht, dat betrekking had
op de eens in Leeuwarden zo
bekende tweeling Roosje en
Betje Cohen.
"Befje Cohen", zo meldde
"Gehoord en Gezien" toen, "die
bij nieuwbouw Smidsbuurt bij
overweg Schrans staat, zal wor
den omgedoopt tot Roosje
Cohen. Betje en Roosje waren
tweelingzusters, maar laatste
was met haar kinderwagen met
koopwaar bekendste van de
twee. Kleine Krantsje tekende
"ernstig bezwaar" aan, toen in
plaats van Roosje haar zus
Betje standbeeld kreeg en
meldt nu met voldoening:
"Verdere protesten van onze
kant zullen dus niet nodig zijn."
Nu was ook in dit geval de
berichtgeving in 't Kleine
Krantsje (alweer) onjuist weer
gegeven, want het beeldje van
Betje zou niet worden omge
doopt in Roosje zoals de L.C.
schreef, en dat is dan ook niet
gebeurd, maar ja...
In maart 1991 nam de
Leeuwarder Courant enkele
stukjes uit 't Kleine Krantsje
over, waarbij bleek dat het
Hoofdblad van Friesland niet
(meer) zo onvriendelijk tegen
over de kleinste krant van
Nederland stond.
"Dat was me wat, die ont
snapping met helicopter uit
Leeuwarder strafgevangenis
De Marwei, verzucht Fenno
Schoustra in laatste Kleine
Krantsje" kwam er toen in
"Gehoord en Gezien" te staan.
"Maar wie dacht dat helicopter-
ontsnapping in Leeuwarden op
zich zelf staat, zit fout. Want
Leeuwarder geschiedschrijvers
noteerden vele mooie ontsnap
pingen uit vroegere Strafge
vangenis, tegenwoordige Huis
van Bewaring, aan Blokhuis
plein..."
"Zoals in 1962 toen man na
paar gevaarlijke sprongen in
diepte weg wist te komen. Man
zocht heenkomen voor nacht in
boekhandel aan Brol, stapte
volgende dag weer op met flin
ke buit en wilde trein naar
Amsterdam nemen."
Er volgden meer, veel meer
gevallen, waarbij de rubriek
"Gehoord en Gezien" stukjes uit
't Kleine Krantsje overnam en
het werd nu wel heel duidelijk,
dat de Leeuwarder Courant van
dit moment de Leeuwarder
Courant van 1964 niet meer
was. Aan wat blijkbaar tal van
jaren heel gewoon was gevon
den, het doodzwijgen van 't
Kleine Krantsje, werd nu niet
meer gedacht.
Herhaaldelijk werd ons blad dus
door de L.C. geciteerd en er
ging de laatste jaren amper
meer een maand voorbij of 't
Kleine Krantsje werd genoemd.
Daarbij kwam het voor, dat de
Leeuwarder Courant haar waar
dering voor 't Kleine Krantsje
niet onder stoelen of banken
stak. Zoals bijvoorbeeld in het
verhaaltje, dat ging over het
opsporen van een maquette,
die ooit in Leeuwarden voor ver-
keerslessen was gebruikt.
't Kleine Krantsje, dat nostalgi
sche Leeuwarder Maandblad",
aldus de L.C. op een wel heel
andere toon, dan de intussen
kennelijk afgezwaaide collega's
van vroeger plachten aan te
slaan, "is op zoek naar de
(Vervolg op pag. 11)
Heel wat media hebben in de loop van de jaren
een of meermalen aandacht aan 't Kleine Krantsje
besteed. Er verschenen verhalen in tal van kran
ten en bladen en ook verschillende radio- en tele
visieuitzendingen hebben er een onderwerp van
gemaakt.
Wanneer we nu een opsomming geven nemen we
daarbij een alfabetische volgorde aan.
De Claesz Claes Courant
Elseviers Weekblad
Friesch Dagblad
Friesland Post
Kijk op het Noorden
Leeuwarder Zondagjournaal
L.O.V. Magazine
N.R.C.-Handelsblad
Nieuwsblad van het Noorden
N.O.S. Televisie: Van Gewest tot Gewest
Radio Omroep Mercurius
Radio Omrop Fryslan
Het Parool
De Strikel
De Telegraaf
Televisie Omroep Mercurius
Televisie Omrop Fryslan
Televizier
De Twaalf Ambachten
Het Vrije Volk
In dit overzichtje komt de naam van de
Leeuwarder Courant niet voor. De redactie van de
L.C. mag dan zo vrij zijn geweest haar eigen
rubriek "Gehoord en Gezien" tientallen malen te
verrijken door de aardigste stukjes over te schrij
ven uit onze krant, over het fenomeen 't Kleine
Krantsje' heeft het Hoofdblad van Friesland in de
drie en dertig jaar van het bestaan met nog geen
woord geschreven, althans niet vanaf 1964 tot het
moment, waarop we dit schrijven in 1997.