SUCCES KLEINE KRANTSJE DOOR ENORME ONE MAN SHOW EEN BIJZONDER "AFSCHEIDSREGISTER 'T KLEINE KRANTSJE DUIK IN HET VERLEDEN VOOR LEEUWARDEN EN DE WIJDE WERELD ER OMHEEN - - r ..- - V - t- St. I; - i ■M 'MyT-jZ "s; O i if t Er zijn momenten in je leven dat je gedachten "een duik in het verleden nemen". De decem- bertijd leent zich daar natuurlijk bij uitstek voor. Echter, de komende dagen is er voor veel mensen, trouwe lezers van Fenno Schoustra's 't Kleine Krantsje, extra reden om nog eens de blik op het verleden te richten: de allerlaatste uitgave van het blad, waar zij zo aan verknocht waren, ligt voor hen op tafel. Het is jammer, maar het kon niet anders. Onmiddelijk na de aankondiging in het juninummer dat K.K. 646 het allerlaatste zou zijn, brak de stroom reacties van lezers los. Een groot aantal dankbetuigin gen, maar ook betuigingen van spijt en teleurstelling, zelfs reac ties als "we hebben de grootste moeite het te geloven" over spoelden de redactietafel in de Vredeman de Vriesstraat. Wan neer lezers zich bij het beëindi gen van een periodiek zo duide lijk uitspreken, dan is daar een reden voor. Fenno, deze reac ties zijn te beschouwen ais een 'gouden handdruk', dan wel niet in de vorm van het edele metaal, maar wel als expressie van spijt en emoties. Aan de oprechtheid daarvan valt niet te twijfelen. ALLEREERSTE NUMMER Tja, ook mijn gedachten gaan deze dagen terug, terug naar het verre najaar 1964. Het allereer ste nummer van 't Kleine Krantsje was net verschenen. Toevallig had ik daar een bab beltje over met een goede vriend, Jan Willem Volkers, lid van een bekende accountants familie in Leeuwarden. Jan Willem zei: "Erg leuk idee van die Fenno, maar ik vraag mij wel af hoe lang hij dat volhoudt; een of twee nummers hooguit." Wel, nu, eind 1997, weten we het. Het zijn er op de kop af 646 geworden! Jan Willem had dat niet gedacht. Ik trouwens ook niet. Een merkwaardig fenomeen eigenlijk, dat Kleine Krantsje! Al was het alleen al omdat het 33 jaar lang in feite één enorme 'One Man Show' is geweest. De uitgever was tegelijkertijd direc teur, redacteur, fotograaf, boek houder, jongste bediende, als ook secretaresse en telefoniste en... een heel enkele keer in die 33 jaar misschien zelfs koffie- meisje. Drie en dertig jaar een 'one man show' in de journalis tiek, op kwalitatief hoog niveau, is dat niet iets voor vermelding in het Guiness Book of Records? EENMANSZAAK In deze tijd, waarin vrijwel elk JAN SCHOUSTRA bedrijf alleen maar groter wil worden, door groei van binnen uit, door fusie en of door over name van andere bedrijven, hield Fepno stug vast aan de eenmanszaak. 'Small is beauti ful' moet hij vaak hebben gedacht. En gelijk had hij. De nu op gang gekomen stroom reac ties van lezers wijst het uit. Zo is het goed geweest. Velen zullen mijn broer Fedde, want dat was vroeger z'n troe telnaam in onze familie, wellicht beter kennen dan ondergete kende, maar sta mij toe vanuit het verre Gran Canaria enkele facetten van zijn markante per soonlijkheid nog eens te belich ten. Het zijn eigenschappen die naar mijn mening in hoge mate hebben bijgedragen tot het grote sukses van 't Kleine Krantsje, zijn meest populaire creatie. VOLBLOED PUBLICIST In de eerste plaats is 'onze' klei ne Fedde natuurlijk uitgegroeid tot een publicist in hart en nie ren. Hij schrijft graag en goed. Maar dat doet hij niet om het plezier van het schrijven alleen. Altijd zijn zijn pennevruchten, rechttoe rechtaan, bedoeld om lezers te bereiken. Hij schrijft niet voor zichzelf, maar voor anderen: hij is journalist. Nu is het probleem van elke journalist "hoe kom ik aan geschikt materiaal". Het typeert Fenno dat hij dat materiaal het liefste zelf verzamelt. Naast journalist ontwikkelde hij zich tot een verwoed verzamelaar, een verzamelaar in de breedte en in de diepte. Zo beschikt hij niet slechts over een enorme docu mentatie waar het Leeuwarden betreft (ettelijke honderden dikke dossiers), maar ook van FENNO SCHOUSTRA Amsterdam heeft hij "een kast vol ordners". En steeds betreft het merkwaardige gebeurtenis sen, anecdotes, stadstypen, foto's van gebouwen en noem maar op. Wat Leeuwarden betreft is het sukses van 't Kleine Krantsje voor een groot deel te danken aan dit omvang rijke persoonlijke archief van de verzamelaar F.L.S. PRACTICAL JOKER Naast dit alles is Fenno ook nog eens 'Practical Joker'. En niet zo'n kleintje. Zijn bezoek, tesa- men met een collega, aan de militaire vliegbasis Leeuwarden. (KK no. 640) was een huzaren stukje, niet vrij van risico's. Een 'praktical joker' combineert vin dingrijkheid aan de lust tot avontuur. Hij heeft een sterk ontwikkeld gevoel voor humor en paart dat aan durf. Fenno bestond het, bij het uit gaan van de Leeuwarder Bioscoop aan de Nieuwestad voor een etalage te gaan staan, terwijl er drie benen onder z'n regenjas uitkwamen. Alleen maar om te zien hoe de mensen er op zouden reageren. En dat brengt mij op het vierde aspect, de grote belangstelling voor de mens. Het is vooral ook deze eigenschap geweest die de prettig aandoende warmte aan 't Kleine Krantsje gaf, een warmte die op de lezers over ging en hen telkens weer opnieuw veel leesplezier bezorgde. En dan is er nog een vijfde aspect, dat tesamen met al het voorgaande, doorslaggevend is geweest voor het sukses. Dat is zijn enorme liefde voor zijn geboortestad Leeuwarden. Heel vroeger, toen hij nog voor Het Vrije Volk werkte, is er eens sprake geweest van overplaat sing naar Rotterdam. Fenno kromp ineen, alleen al bij de gedachte. Rotterdam is er nooit van gekomen. Gelukkig maar, het allereerste nummer van 't Kleine Krantsje had nooit het levenslicht gezien. Nu is er een gezegde "zonder geluk vaart niemand wel". Fenno heeft natuurlijk veel geluk gehad. Zo had hij het geluk dat z'n geboortestad Leeuwarden een unieke stad is als object voor een nostalgisch blad, zoals K.K. De Friese hoofdstad zit bomvol met mooie grachtjes, sierlijke geveltjes, romantische pleintjes. Ook is het een stad met een rijke histo rie, met een keur aan stadsty pen, de een al gekker dan de ander. Allen hadden zij iets gemeen, ze waren kleurrijk. En allemaal waren zo sterk ver schillend. leder van hen had permanent een eigen sfeertje om zich heen. Dankzij 't Kleine Krantsje zijn ze stuk voor stuk, met het eigen sfeertje erbij, ver eeuwigd en niet meer uit de geschiedenis van Leeuwarden weg te denken. Een geluk voor Fenno was ver der dat Leeuwarders en Friezen in het algemeen, mensen zijn die over de hele wereld uitzwer men. Juist deze emigranten kennen een hoge waarde toe aan nostalgische literatuur inza ke hun geboortestreek. Het geeft hen houvast en misschien zelfs de moed om in moeilijke omstandigheden in den vreem de overeind te blijven en door te gaan. Opvallend is het grote percentage briefschrijvers van overzee in de rubriek "Lezers klommen in de pen". En dan is er nog iets, waarin Fenno veel geluk heeft gehad. Als regel geldt dat, wanneer een man suksesvol is in z'n beroep, dat altijd mede aan zijn vrouw te danken is, in dit geval dus aan Jelly. Zij was het die Fenno de volle ruimte gaf om zijn geesteskinderen te scheppen, tot wasdom en tot sukses te brengen. Dank en hulde aan beiden. DIK VERDIEND Wel, genoeg teruggeblikt! Belangrijker dan het verleden, hoe interessant ook, is de toe komst. Tesamen met vele, vele, anderen wens ik jullie beiden, in het gezelschap van kinderen en kindskinderen, nog vele rustige jaren in goede gezondheid toe. Jullie hebben dat dubbel en dik verdiend! Telde, Gran Canaria Jan Schoustra pagina 5 HET WAS "GEWELDIG" Voor het uitkomen van dit laat ste nummer wil ik, op de val reep, nog een bijdrage leveren en ik zou er boven willen zetten "Fenno van Wilhelminabaan 1936 tot en met 't Kleine Krantsje 1997". In 1936, nu dus een en zestig jaar geleden, troffen wij elkaar bij de voetbalvereniging L.A.C. Frisia, die toen nog op de Wilhelminabaan speelde. Het was daar een koude bedoening en men had in de box alleen maar koud water. Wel hing er een busje voor het trainingsfonds, maar ik heb niet eenmaal mogen zien, dat er wat in gegooid werd. Fenno Schoustra mocht toen in het vierde aspirantenelftal spe len en het was in september van hetzelfde jaar '36 dat Frisia en de V.V. Leeuwarden naar het nieuwe gemeentelijk sportpark Cambuur verhuisden. Het jaar daarop bleef Fenno nog spelen in het vierde'elftal. Wel maakte hij in 1938 promotie naar het derde elftal. Of het tempo daarin voor hem te hoog werd weet ik niet, maar de animo verslapte. Fenno besloot zijn voetbalcarrière te beëindigen en vertrok met stille trom. Dus geen erewedstrijd, geen bloemen, geen open doekjes en geen toespraken - hij hield het bescheiden. En het werd ook door niemand betreurd. Wel bleef hij Frisia trouw en hij bezocht de club vaak bij thuis wedstrijden. In 1948, bij het vijf enzestig jarig bestaan van onze club, heeft Fenno een groot aandeel gehad in het tot stand komen van Frisia's gedenkboek. Zijn toekomstige journalistieke bekwaamheid kwam toen al naar buiten. Later heb ik wel eens gehoord, dat het schrijven van dit boek een wat teleurstellende ervaring voor hem is geweest - een schouderklopje van het bestuur van de vereniging bleek er niet af te kunnen. Maar voor Fenno draaide de zaak toch wel door. Na de Tweede Wereldoorlog werd Fenno Schoustra onder andere journalist voor Het Vrije Volk en het weekblad De Sportwereld dat elke maandag morgen verscheen. In dit laatste blad schreef hij in 1948 een nooit meer te verge ten magistraal verslag, dat over de volle breedte van de grote pagina was afgedrukt, van de wedstrijd Frisia - Heerenveen, die eindigde in een 2-1 overwin ning voor de thuisclub. Zonder veel namen te noemen schreef hij er zo'n geweldig verslag van dat hij er een enorme bekend heid door kreeg. De spelers van het triomferende elftal van Frisia werden door Fenno nog eens apart genoemd als helden. Maar nu is alles betrekkelijk en 's maandags na die wedstrijd aten we thuis weer gewoon spruitjes en krümige eerpels plus vlees en nam het leven weer zijn gewone gang. De helden van gister liepen weer gewoon in hun skünen en niet meer er buiten zoals op de dag ervoor. Fenno, jij bent Frisia altijd trouw gebleven. Al tientallen jaren ben je een vaste bezoeker van onze jaarlijkse reünie. Daarnaast heb jij altijd veel aandacht besteed aan de geschiedenis van de L.A.C. Frisia in jouw Kleine Krantsje. En zo komt er nu een eind aan jouw grote (betaalde) hobby en er is maar één woord voor dit alles: het was "geweldig". Leeuwarden Johan Brada Van alle abonnees en ook niet-abonnees, die zo attent zijn geweest om ons in het laatste half jaar te bellen of te schrijven om zo hun medeleven te betuigen als een reac tie op ons bericht met het uitgeven van ons Kleine Krantsje te moeten stoppen, hebben wij met gevoelens van dankbaarheid de namen en adressen geregistreerd. Zo ontstond er voor onze Persoonlijke Archieven een bij zonder "afscheidsregister", dat tot in lengte van dagen de herinnering aan deze voor ons zo ingrijpende tijd levend zal houden. Een woord van heel hartelijke dank voor deze grote groep van spontane reageerders is hier zeker op zijn plaats. Fenno L. Schoustra

Historisch Centrum Leeuwarden

’t Kleine Krantsje, 1964-1997 | 1997 | | pagina 5