SUCCES KLEINE KRANTSJE DOOR
ENORME ONE MAN SHOW
EEN BIJZONDER "AFSCHEIDSREGISTER
'T KLEINE KRANTSJE
DUIK IN HET VERLEDEN
VOOR LEEUWARDEN EN DE WIJDE WERELD ER OMHEEN
- - r ..-
-
V -
t- St.
I; - i
■M 'MyT-jZ "s;
O i if
t
Er zijn momenten in je leven dat
je gedachten "een duik in het
verleden nemen". De decem-
bertijd leent zich daar natuurlijk
bij uitstek voor. Echter, de
komende dagen is er voor veel
mensen, trouwe lezers van
Fenno Schoustra's 't Kleine
Krantsje, extra reden om nog
eens de blik op het verleden te
richten: de allerlaatste uitgave
van het blad, waar zij zo aan
verknocht waren, ligt voor hen
op tafel. Het is jammer, maar het
kon niet anders.
Onmiddelijk na de aankondiging
in het juninummer dat K.K. 646
het allerlaatste zou zijn, brak de
stroom reacties van lezers los.
Een groot aantal dankbetuigin
gen, maar ook betuigingen van
spijt en teleurstelling, zelfs reac
ties als "we hebben de grootste
moeite het te geloven" over
spoelden de redactietafel in de
Vredeman de Vriesstraat. Wan
neer lezers zich bij het beëindi
gen van een periodiek zo duide
lijk uitspreken, dan is daar een
reden voor. Fenno, deze reac
ties zijn te beschouwen ais een
'gouden handdruk', dan wel niet
in de vorm van het edele
metaal, maar wel als expressie
van spijt en emoties. Aan de
oprechtheid daarvan valt niet te
twijfelen.
ALLEREERSTE NUMMER
Tja, ook mijn gedachten gaan
deze dagen terug, terug naar het
verre najaar 1964. Het allereer
ste nummer van 't Kleine
Krantsje was net verschenen.
Toevallig had ik daar een bab
beltje over met een goede
vriend, Jan Willem Volkers, lid
van een bekende accountants
familie in Leeuwarden. Jan
Willem zei: "Erg leuk idee van
die Fenno, maar ik vraag mij wel
af hoe lang hij dat volhoudt; een
of twee nummers hooguit." Wel,
nu, eind 1997, weten we het.
Het zijn er op de kop af 646
geworden! Jan Willem had dat
niet gedacht. Ik trouwens ook
niet.
Een merkwaardig fenomeen
eigenlijk, dat Kleine Krantsje! Al
was het alleen al omdat het 33
jaar lang in feite één enorme
'One Man Show' is geweest. De
uitgever was tegelijkertijd direc
teur, redacteur, fotograaf, boek
houder, jongste bediende, als
ook secretaresse en telefoniste
en... een heel enkele keer in die
33 jaar misschien zelfs koffie-
meisje. Drie en dertig jaar een
'one man show' in de journalis
tiek, op kwalitatief hoog niveau,
is dat niet iets voor vermelding
in het Guiness Book of
Records?
EENMANSZAAK
In deze tijd, waarin vrijwel elk
JAN SCHOUSTRA
bedrijf alleen maar groter wil
worden, door groei van binnen
uit, door fusie en of door over
name van andere bedrijven,
hield Fepno stug vast aan de
eenmanszaak. 'Small is beauti
ful' moet hij vaak hebben
gedacht. En gelijk had hij. De nu
op gang gekomen stroom reac
ties van lezers wijst het uit. Zo is
het goed geweest.
Velen zullen mijn broer Fedde,
want dat was vroeger z'n troe
telnaam in onze familie, wellicht
beter kennen dan ondergete
kende, maar sta mij toe vanuit
het verre Gran Canaria enkele
facetten van zijn markante per
soonlijkheid nog eens te belich
ten. Het zijn eigenschappen die
naar mijn mening in hoge mate
hebben bijgedragen tot het
grote sukses van 't Kleine
Krantsje, zijn meest populaire
creatie.
VOLBLOED PUBLICIST
In de eerste plaats is 'onze' klei
ne Fedde natuurlijk uitgegroeid
tot een publicist in hart en nie
ren. Hij schrijft graag en goed.
Maar dat doet hij niet om het
plezier van het schrijven alleen.
Altijd zijn zijn pennevruchten,
rechttoe rechtaan, bedoeld om
lezers te bereiken. Hij schrijft
niet voor zichzelf, maar voor
anderen: hij is journalist.
Nu is het probleem van elke
journalist "hoe kom ik aan
geschikt materiaal". Het typeert
Fenno dat hij dat materiaal het
liefste zelf verzamelt. Naast
journalist ontwikkelde hij zich tot
een verwoed verzamelaar, een
verzamelaar in de breedte en in
de diepte. Zo beschikt hij niet
slechts over een enorme docu
mentatie waar het Leeuwarden
betreft (ettelijke honderden
dikke dossiers), maar ook van
FENNO SCHOUSTRA
Amsterdam heeft hij "een kast
vol ordners". En steeds betreft
het merkwaardige gebeurtenis
sen, anecdotes, stadstypen,
foto's van gebouwen en noem
maar op. Wat Leeuwarden
betreft is het sukses van 't
Kleine Krantsje voor een groot
deel te danken aan dit omvang
rijke persoonlijke archief van de
verzamelaar F.L.S.
PRACTICAL JOKER
Naast dit alles is Fenno ook nog
eens 'Practical Joker'. En niet
zo'n kleintje. Zijn bezoek, tesa-
men met een collega, aan de
militaire vliegbasis Leeuwarden.
(KK no. 640) was een huzaren
stukje, niet vrij van risico's. Een
'praktical joker' combineert vin
dingrijkheid aan de lust tot
avontuur. Hij heeft een sterk
ontwikkeld gevoel voor humor
en paart dat aan durf.
Fenno bestond het, bij het uit
gaan van de Leeuwarder
Bioscoop aan de Nieuwestad
voor een etalage te gaan staan,
terwijl er drie benen onder z'n
regenjas uitkwamen. Alleen
maar om te zien hoe de mensen
er op zouden reageren.
En dat brengt mij op het vierde
aspect, de grote belangstelling
voor de mens. Het is vooral ook
deze eigenschap geweest die
de prettig aandoende warmte
aan 't Kleine Krantsje gaf, een
warmte die op de lezers over
ging en hen telkens weer
opnieuw veel leesplezier
bezorgde.
En dan is er nog een vijfde
aspect, dat tesamen met al het
voorgaande, doorslaggevend is
geweest voor het sukses. Dat is
zijn enorme liefde voor zijn
geboortestad Leeuwarden. Heel
vroeger, toen hij nog voor Het
Vrije Volk werkte, is er eens
sprake geweest van overplaat
sing naar Rotterdam. Fenno
kromp ineen, alleen al bij de
gedachte. Rotterdam is er nooit
van gekomen. Gelukkig maar,
het allereerste nummer van 't
Kleine Krantsje had nooit het
levenslicht gezien.
Nu is er een gezegde "zonder
geluk vaart niemand wel".
Fenno heeft natuurlijk veel
geluk gehad. Zo had hij het
geluk dat z'n geboortestad
Leeuwarden een unieke stad is
als object voor een nostalgisch
blad, zoals K.K. De Friese
hoofdstad zit bomvol met mooie
grachtjes, sierlijke geveltjes,
romantische pleintjes. Ook is
het een stad met een rijke histo
rie, met een keur aan stadsty
pen, de een al gekker dan de
ander. Allen hadden zij iets
gemeen, ze waren kleurrijk. En
allemaal waren zo sterk ver
schillend. leder van hen had
permanent een eigen sfeertje
om zich heen. Dankzij 't Kleine
Krantsje zijn ze stuk voor stuk,
met het eigen sfeertje erbij, ver
eeuwigd en niet meer uit de
geschiedenis van Leeuwarden
weg te denken.
Een geluk voor Fenno was ver
der dat Leeuwarders en Friezen
in het algemeen, mensen zijn
die over de hele wereld uitzwer
men. Juist deze emigranten
kennen een hoge waarde toe
aan nostalgische literatuur inza
ke hun geboortestreek. Het
geeft hen houvast en misschien
zelfs de moed om in moeilijke
omstandigheden in den vreem
de overeind te blijven en door te
gaan. Opvallend is het grote
percentage briefschrijvers van
overzee in de rubriek "Lezers
klommen in de pen".
En dan is er nog iets, waarin
Fenno veel geluk heeft gehad.
Als regel geldt dat, wanneer een
man suksesvol is in z'n beroep,
dat altijd mede aan zijn vrouw
te danken is, in dit geval dus
aan Jelly. Zij was het die Fenno
de volle ruimte gaf om zijn
geesteskinderen te scheppen,
tot wasdom en tot sukses te
brengen. Dank en hulde aan
beiden.
DIK VERDIEND
Wel, genoeg teruggeblikt!
Belangrijker dan het verleden,
hoe interessant ook, is de toe
komst. Tesamen met vele, vele,
anderen wens ik jullie beiden, in
het gezelschap van kinderen en
kindskinderen, nog vele rustige
jaren in goede gezondheid toe.
Jullie hebben dat dubbel en dik
verdiend!
Telde, Gran Canaria
Jan Schoustra
pagina 5
HET WAS "GEWELDIG"
Voor het uitkomen van dit laat
ste nummer wil ik, op de val
reep, nog een bijdrage leveren
en ik zou er boven willen zetten
"Fenno van Wilhelminabaan
1936 tot en met 't Kleine
Krantsje 1997".
In 1936, nu dus een en zestig
jaar geleden, troffen wij elkaar
bij de voetbalvereniging L.A.C.
Frisia, die toen nog op de
Wilhelminabaan speelde. Het
was daar een koude bedoening
en men had in de box alleen
maar koud water.
Wel hing er een busje voor het
trainingsfonds, maar ik heb niet
eenmaal mogen zien, dat er wat
in gegooid werd.
Fenno Schoustra mocht toen in
het vierde aspirantenelftal spe
len en het was in september van
hetzelfde jaar '36 dat Frisia en
de V.V. Leeuwarden naar het
nieuwe gemeentelijk sportpark
Cambuur verhuisden.
Het jaar daarop bleef Fenno
nog spelen in het vierde'elftal.
Wel maakte hij in 1938 promotie
naar het derde elftal. Of het
tempo daarin voor hem te hoog
werd weet ik niet, maar de
animo verslapte. Fenno
besloot zijn voetbalcarrière te
beëindigen en vertrok met stille
trom.
Dus geen erewedstrijd, geen
bloemen, geen open doekjes en
geen toespraken - hij hield het
bescheiden. En het werd ook
door niemand betreurd.
Wel bleef hij Frisia trouw en hij
bezocht de club vaak bij thuis
wedstrijden. In 1948, bij het vijf
enzestig jarig bestaan van onze
club, heeft Fenno een groot
aandeel gehad in het tot stand
komen van Frisia's gedenkboek.
Zijn toekomstige journalistieke
bekwaamheid kwam toen al
naar buiten.
Later heb ik wel eens gehoord,
dat het schrijven van dit boek
een wat teleurstellende ervaring
voor hem is geweest - een
schouderklopje van het bestuur
van de vereniging bleek er niet
af te kunnen. Maar voor Fenno
draaide de zaak toch wel door.
Na de Tweede Wereldoorlog
werd Fenno Schoustra onder
andere journalist voor Het Vrije
Volk en het weekblad De
Sportwereld dat elke maandag
morgen verscheen.
In dit laatste blad schreef hij in
1948 een nooit meer te verge
ten magistraal verslag, dat over
de volle breedte van de grote
pagina was afgedrukt, van de
wedstrijd Frisia - Heerenveen,
die eindigde in een 2-1 overwin
ning voor de thuisclub. Zonder
veel namen te noemen schreef
hij er zo'n geweldig verslag van
dat hij er een enorme bekend
heid door kreeg.
De spelers van het triomferende
elftal van Frisia werden door
Fenno nog eens apart genoemd
als helden. Maar nu is alles
betrekkelijk en 's maandags na
die wedstrijd aten we thuis weer
gewoon spruitjes en krümige
eerpels plus vlees en nam het
leven weer zijn gewone gang.
De helden van gister liepen
weer gewoon in hun skünen en
niet meer er buiten zoals op de
dag ervoor.
Fenno, jij bent Frisia altijd trouw
gebleven. Al tientallen jaren ben
je een vaste bezoeker van onze
jaarlijkse reünie. Daarnaast
heb jij altijd veel aandacht
besteed aan de geschiedenis
van de L.A.C. Frisia in jouw
Kleine Krantsje.
En zo komt er nu een eind aan
jouw grote (betaalde) hobby en
er is maar één woord voor dit
alles: het was "geweldig".
Leeuwarden Johan Brada
Van alle abonnees en ook niet-abonnees, die zo attent zijn
geweest om ons in het laatste half jaar te bellen of te
schrijven om zo hun medeleven te betuigen als een reac
tie op ons bericht met het uitgeven van ons Kleine
Krantsje te moeten stoppen, hebben wij met gevoelens
van dankbaarheid de namen en adressen geregistreerd.
Zo ontstond er voor onze Persoonlijke Archieven een bij
zonder "afscheidsregister", dat tot in lengte van dagen de
herinnering aan deze voor ons zo ingrijpende tijd levend
zal houden. Een woord van heel hartelijke dank voor deze
grote groep van spontane reageerders is hier zeker op zijn
plaats.
Fenno L. Schoustra