DE DROME KRAKTE
MEESTER GRAPPENMAKER
VOOR FENNO SCHOUSTRA EN DE WIJDE WERELD OM HEM HEEN
pagina 3
Fenno Schoustra ontving in 1993 uit handen van burgemeester Te
Loo de erepenning van de stad Leeuwarden. Op de foto ook
mevrouw Schoustra-Efdée. (Foto Dick van der Heijde)
Vervolg van pagina 1
had hem altijd, vooral in de tijd
van zijn ziekte goed behandeld.
Er was geen weg naar de Friese
editie terug. En zo werd Schou
stra een ondernemer. Op 1 janu-
I ari 1962 vestigde hij het Publici-
teitskantoor Fenno Schoustra.
Hij had al ervaringen met specia-
Ie uitgaven: voor het bureau Alta
schreef hij al het boek De Elfste
dentocht 1956. Zijn eerste grote
eigen uitgave zou het Elfsteden-
i logboek 1962 worden want de
Elfstedentocht kondigde zich
aan. Samen met zijn vrouw
bracht hij het direct na de tocht te
verschijnen boek in de Groene
Weide aan de man en de voorin
schrijving liep als het spoor!
Schoustra herinnert zich nog het
gevoel van verslagenheid toen
het bestuurslid van de Elfsteden-
vereniging Herman van Slooten
op het allerlaatste moment moest
meedelen dat de tocht wegens
dooi was geannuleerd. Het eer
ste grote project liep op een sof
uit.
Maar de 'valse start' kreeg een
succesvol vervolg: de huis aan
huiskrant Interieur '62 als aanja
ger voor de gelijknamige ten
toonstelling in het Beursgebouw.
Een adverteerder als Turkstra's
Beschuit opteerde direct voor
een hele pagina en zelfs een met
zes steunkleuren. Schoustra
moest de tarieven voor extra
kleur staande de onderhandelin
gen bedenken! De krant liep van
de persen van Erven Koumans
Smeding, maar kreeg een kleu-
renomslag van drukkerij Keizer
mee. Er gingen grote bedragen
in om, maar de winst voor de
nieuwe onderneming was hoop
gevend.
Fenno Schoustra vertelt over die
opgaande tijd als een smoordruk
bestaan. Hij kon niet aan kantoor
komen of nieuwe opdrachten
stroomden binnen. Het radiowerk
voor de VARA op zondag ging
ook door en zo was hij geen uur
meer vrij. Het was voor Schou
stra reden om een rubriek over
oud-Leeuwarden in de veel gele
zen Leeuwarder Gemeenschap
die hij samen met Henny Keikes
schreef, op te geven. Maar dat
was voor veel lezers nogal zuur.
Schoustra werd er op straat over
aangesproken. Men miste de
verhalen over oud Leeuwarden.
En zo rijpte langzaam 'het idee
voor een eigen uitgave over de
stad die hij meer dan enig ande
re lief had. Maar eerst was er nog
ander werk aan de winkel: wat in
1962 niet lukte, gebeurde in 1963
wel. Een Elfstedentocht die door
ging. En wat voor Elfstedentocht!
De heldentocht van Reinier
Paping werd door geen ander zo
beeldend beschreven als door
Fenno Schoustra in zijn logboek.
Het boek kwam tot stand in de
flat aan de Valeriusstraat maar
een verhuizing hing al in de lucht.
Een eigen auto werd aange
schaft. Na de verhuizing naar de
Vredeman de Vriesstraat 1 en
het inrichten van zijn kantoor en
archief namen de hersenspinsels
over een eigen krant steeds vas
tere vormen aan. In oktober 1964
kwam het er echt van: 't Kleine
Krantsje voor Leeuwarden en de
wijde wereld er omheen zag het
daglicht.
Fenno Schoustra had alles wat
hij over oud Leeuwarden in han
den kon krijgen altijd al bewaard.
In de rubriek in de Leeuwarder
Gemeenschap waren al veel
interessante verhalen vaak met
hulp van het gemeentearchief
gepubliceerd. Schoustra en Kei
kes, de schrijvers, troefden
elkaar af in kennis van de stad.
Had de een weer een onbekende
steeg ontdekt, dan werd de
ander gebeld met de vraag waar
hij de Digte Gasthuissteeg, de
Bargejagerssteeg of Hoedema-
kerssteeg situeerde? Wist de co
auteur het niet dan zwalkte die
vervolgens vertwijfeld dagenlang
door de oude stad. Schoustra
gebruikte het spelelement ook
jarenlang in 't Kleine Krantsje in
de rubriek Leewwadders, waar is
dit?
Met zijn eigen veertiendaagse
krant was Schoustra weer in z'n
oude vak van journalist terug al
moest de aandacht gedeeld wor
den met de commerciële zorg.
Andere uitgaven zoals de jaren
lang verschenen catalogi voor de
Recreana-tentoonstellingen
waarvoor hij ook de publiciteit
deed, gingen naast de krant
gewoon door. 'Skütsjesilen' was
zo'n jaarlijkse uitgave. Het publi-
citeitskantoor groeide maar door
en er kwam zowaar personeel.
Marinus de Boer, later vele jaren
bij het Friesch Dagblad en hoofd
redacteur van Omrop Fryslan tot
zijn vroege dood vorig jaar, was
de eerste. Schrijver dezes en
stadhuisbode Jan Stobbe kwa
men en gingen, een leerzame
ervaring rijker.
't Kleine Krantsje werd jarenlang
bij Bos en Co op de Bleeklaan
gedrukt. Toen dat bedrijf ook in
Gorredijk een krant de Woud
klank) overnam, verslapte de
grafische aandacht voor 't KK
enigszins. Schoustra zegde het
contract op toen hij bij de drukke
rij telefonisch met de zetter werd
doorverbonden en de directeur
met de hand op de hoorn, maar
toch duidelijk hoorbaar riep: "Van
Lullum aan de lijn".
Penninkhof in Stiens werd de
tweede drukker van het veelgele
zen orgaan. De plastic clichés
waarvan de foto's werden
gedrukt kwamen van het Friesch
Dagblad. Toen Penninkhof onge
lukkigerwijze failliet ging, was het
FD de logische derde drukker op
rij. Deze offsetdrukker maakte
vorige week de drieëndertigste
jaargang vol met het allerlaatste
nummer van 't Kleine Krantsje.
Toen Fenno Schoustra precies
een jaar geleden merkte dat hij
fouten maakte op de schrijfma
chine en de eenvoudige bereke
ning van de BTW op de telmachi
ne niet meer voor elkaar kreeg,
bleek er iets mis te zijn. Een 'tia',
een licht herseninfarct maakte
dat een aantal heel eenvoudige
handelingen verstoord waren.
Een bekend telefoonnummer
werd verkeerd gedraaid, het
schrijven leverde vreemde woor
den op. Hoewel de verstoring
weer langzaam wegtrok, nam hij
in januari toch het verstrekkende
besluit om met 't Kleine Krantsje
te stoppen. Ook zijn leeftijd, acht
jaar meer dan de pensioenge
rechtigde leeftijd speelde een rol
in zijn beslissing. Hij besloot de
jaargang vol te maken en er dan
een punt achter te zetten.
De hoofdredacteur heeft een jaar
de tijd gehad om te wennen aan
het idee. Tijd om niet in een diep
gat te vallen. Hij zal anders naar
zijn Leeuwarden gaan kijken. Tot
vandaag was dat immers altijd
met de blik van de journalist: wat
gebeurt hier, wat verandert daar
in het stadsbeeld. Is het iets voor
de krant, gauw een foto maken!
Nu, een jaar na het besluit moet
hij er niet aan denken nog door te
gaan. De beslissing en het
moment van afscheid nemen zijn
bij elkaar gekomen. Drieëndertig
jaargangen 't Kleine Krantsje res
teren. Het is mooi geweest.
Jan van der Hoek (1942, voor
lichter Gemeente Leeuwarden)
Fenno Schousta in zijn laatste dagen als redacteur van de Friese
editie van het Vrije Volk in 1960. (Foto Sjoerd Andringa)
Fenno Schoustra bij de zonne
wijzer in de Hoftuin met de fles
sen 'grachtwater'uit de Kei
zersgracht die in het Gemeen
tearchief worden bewaard.
(Foto Jan van der Hoek)
het eiland Rottumeroog. Het
werd daar zo gezellig dat het tij
verliep en de hele reportage-
ploeg zes uur moest overblijven.
Alleen Sinterklaas moest al die
tijd z'n rol blijven spelen voor het
kind
Schoustra trad nog op als de
Olderman Franciscus van Min-
nema om te protesteren tegen
de afbraak van hotel de Doelen,
de voormalige Minnemastins
aan de Voorstreek; als negen-
tiende-eeuwse stationschef op
het perron van Buitenpost toen
de burgemeesters van Gronin
gen en Leeuwarden daar het
honderdjarig bestaan van de
spoorlijn met vele gasten vier
den. Hij was de scheids
rechter/politieman bij voetbal
wedstrijden in Leeuwarden en
Sneek tussen elftallen van artie
sten en journalisten en hij beïn
vloedde het spel niet weinig.
Lezers van 1 Kleine Krantsje
wisten niet wat ze lazen toen op
1 april 1977 hun krant opende
met een groot verhaal over de
overname door 't KK van de
grote Leeuwarder Courant. De
redactie van de LC kon de grap
niet waarderen, maar oud-direc
teur Sietse Jonker, zelf abonnee
van 't KK en toenmalig directeur
Harke van der Meer wisten het
verhaal op waarde te schatten
en lieten dat de grappenmaker
weten ook!
Jan van der Hoek
U.G. de Jong, links en F.L. Schoustra als schertsofficieren gefo
tografeerd op de 'NATO-flight' van de vliegbasis Leeuwarden na
een geslaagde infiltratie. (Foto Leeuwarder Courant)
Fenno Schoustra heeft een
naam op te houden als practical
joker. Met een stalen gezicht
kon hij de medemens volkomen
op het verkeerde been zetten of
de lezer van zijn Kleine Krantsje
een (1 april) poets bakken. De
mooiste stunt is uit zijn laatste
jaar als journalist bij Het Vrije
Volk. Samen met LC-collega
Ultsje G. de Jong wist hij als
operettemajoor verkleed de
Vliegbasis Leeuwarden illegaal
te infiltreren. Het was juli 1961
en op het vliegveld was een ont
moeting van NAVO-officieren uit
alle landen van het bondgenoot
schap. Voor de kranten waren
ook persfotografen op uitnodi
ging aanwezig. Die combinatie
bracht de heren op het idee. Er
werd een auto bij De Zeeuw
gehuurd, de nummerplaat ver
wisseld voor een gele plaat met
het kenteken LAF UG 5761 FS.
Met op de mouw van een kaki
pak van Gerlach de insignes
van de toen populaire melkbri-
gadier meldden de heren zich
aan de poort. Hun presentatie
maakte aan de poort zoveel
indruk dat zij vrije doorgang kre
gen. De heren maakten een rit
over het hele veld en lieten zich
nonchalant opgesteld voor een
Hawker Hunter fotograferen
door persfotograaf Peter Boons
tra. De smulverhalen met foto's
in de Friese kranten zorgden
voor grote opschudding bij de
luchtmacht. Pasquino, de chro
niqueur van De Telegraaf, zorg
de voor een landelijk lachsalvo.
Schoustra was altijd te porren
voor een verkleedpartij. Hij werd
gewoon de persoon die hij uit
beeldde. Sinterklaas speelde hij
al in het studentensanatorium
en later voor een reportage in
HVV, ook voor het dochtertje
van strandvoogd Toxopeus op
