DAVID DE WIED ALS
LEEUWARDER
DE mm KRAKTE
DAVID
DE WIED
J. en L. Copini
T
I
Het nieuwe jaar
een BRIL
J. en L. Copini
Schrans 21 Nieuwestad 55
BRILLEN
LEBMAGEN EN SCHAPENDARMEN
Ook deze advertenties hadden in ,,'t Kleine Krantsje" kunnen staan:
-r is
Jflli DONDERDAG 7 JAN. 1954 :ll%
si
Copini weet al jarenlang alles van brillen en contactlenzen
VOOR FENNO SCHOUSTRA EN DE WIJDE WERELD OM HEM HEEN
pagina 5
Hij is geboren in Deventer
waar zijn vader de slagerij
van de familie van zijn vrouw
runde met zijn vrouw, zijn
broer Simon en een zuster.
Dat viel niet mee in de crisis
jaren en dus besloot vader
De Wied een verwerkingsbe
drijf voor slachtafval te star
ten in Leeuwarden. Na een
moeizame start lukte dat. De
Leeuwarders spraken van de
darmenwasserij aan het
Oldegalileeën. Via de Gou
denregenstraat en de Tjerk
Hiddesstraat belandde David,
negen jaar oud, definitief aan
de Groningerstraatweg en hij
kwam op de Hofschool aan
het Raadhuisplein.
Dat wassen van schapendar
men was nodig omdat die
gebruikt werden voor het
worstmaken in een tijd dat het
plastic nog niet was uitgevon
den; er moest dus toekomst
in "de zaak" zitten ook voor
David en zijn broers. Maar
met name moeder kwam uit
de traditie van joodse midden
standers van: kinderen moeten
leren! Dus ging David naar de
Gemeente HBS Achter de
Hoven een soort middelbare
school voor de handel) hoewel
hijzelf droomde van veearts wor
den.
Intussen was oom Simon ook in
Leeuwarden beland, de jongere
broer van vader, die een succes
volle grossierderij in vlees in
Duitsland had opgebouwd maar
na de machtsovername door Hit-
Ier naar Nederland terugkeerde.
Hij werd compagnon in de zaak.
Maar de Duitser.s kwamen ook
hier. In 1942 mochten de joodse
kinderen niet meer naar gewone
scholen en zo moest David naar
het toen gestichte joods lyceum
met ongeveer veertig lotgenoten
aan de Emmakade. De familie
was niet orthodox, maar David
heeft wel zijn "bar mitschwa"
gedaan, en moest dus met
bedekt hoofd op woensdagmid
dag Hebreeuwse teksten uit de
thora uit het hoofd leren in de
Joodse School op het Jacobijner
Kerkhof.
Oom Simon had op basis van
zijn Duitse ervaringen de familie
duidelijk gemaakt dat de Duit
sers gehoorzamen en via Wes-
terbork naar het oosten vertrek
ken veel te riskant was.
De De Wieds
gingen
onder-
dui-
laatste oorlogswinter hongerige
mensen aan de deur, maar zelf
heeft hij nooit honger geleden.
Deze periode van ruim twee jaar
heeft een blijvend stempel op
hem gedrukt: aangehouden wor
den door de politie bij een snel
heidscontrole roept zomaar
onaangename gevoelens op. En
verder is het blijkbaar mogelijk
dat er geen plaats voor je is in
deze wereld. Je moet
je dus inspannen
om je nut te
bewijzen.
ken
en zo
belandde
David in het
begin ook zes
weken bij zijn vriend Rense de
Boer op de Bleeklaan naast (nu)
de Pinksterkerk. De langste tijd
zat hij op een boerderij in Was
senaar. Vader en oom Simon
hadden via iemand van de zaak
contact gekregen met een leraar
Henk Binnendijk, die in en rond
Wassenaar een heel aantal
joden de oorlog doorgesleept
heeft. Achteraf voelt David zich
bevoorrecht, want hij had de
beschikking over de inhoud van
een grote boekenkast en kon
zelfs musiceren. Er kwamen de
David de
Wied als
hogere burger
scholier in het mid
den van de voorste rij,
met docenten en medescholie
ren van de Gemeente HBS.
Terug in Leeuwarden na de
bevrijding bleek dat vader als
enige uit de naaste familie het
drama niet had overleefd. Hij
was in Amsterdam gepakt en,
zoals later bleek, al in 1943 in
Sobibor omgebracht.
Oom Simon begon opnieuw met
"de zaak". David kreeg met alle
andere examenkandidaten van
'45 het diploma HBS-a. cadeau.
Hij ging weer voetballen bij de
junioren van LAC Frisia en kreeg
vioolles van Salvatore Sterck.
Hij zou in de zaak. Zes weken
lang keerde hij lebmagen om en
zat hij darmen te schrapen. Toen
stapte hij naar oom Simon en zei
dat het niet ging.
David mocht van zijn oom verder
leren op één voorwaarde: geen
veearts worden, want dan moest
je te hard werken, maar gewoon
arts. "Dat betaalt bovendien
beter", aldus de zakelijke oom
Simon.
David ging naar de Rijks HBS op
het Zaailand om zijn HBS-a
diploma aan te vullen met de
exacte vakken van het VWO. Hij
wilde een lek van drie jaar inha
len in minder dan een jaar. Voor
al dank zij extra lessen van wis
kundeleraar Palsma en schei
kunde lerares Meijer lukte dat in
1946.
Toen moest de intussen 21-jari
ge David in dienst compleet met
officiersopleiding en vermoede
lijk Indië. Bij een bezoek aan zijn
oude onderduikadres liep hij
nazomer 1946 op straat "de
Kolonel" tegen het lijf, een man
die belangrijk was geweest in het
Wassenaarse verzet en nu op
het Ministerie van Defensie
werkte. Die vroeg verbaasd
waarom David een uniform
droeg. Toen hij hoorde dat het
gewoon om dienstplicht ging
regelde hij binnen een paar
weken voor dit joodse oorlogs
slachtoffer buitengewoon verlof.
Zo ging David de Wied begin
1947 medicijnen studeren in
Groningen. Tijdens zijn artsen
opleiding belandde hij in de
wetenschap, zodat werken als
huisarts er nooit van is gekomen.
Trefwoorden voor Leeuwarden
zijn zo voor hem geworden:
De joodse school, LAC Frisia,
oom Simon, het eerste duik
adres op de Bleeklaan, de
Gemeente en de Rijks HBS,
Geboren in 1925 te Deventer.
Verhuist in 1934 naar Leeu
warden. 1945 diploma HBS-
a; 1946 HBS-b.
1952 in Groningen gepromo
veerd.
1955 artsexamen.
1958 lector Experimentele
Endocrinologie in Groningen
en in 1961 hoogleraar in dat
vak.
1963 -1990 hoogleraar Medi
sche Farmacologie in Utrecht,
waar hij ook de leiding kreeg
van het Rudolf Magnus Insti
tuut voor Farmacologie.
In 1957 en '58 werkte hij in
Pittsburgh in de VS en in
1961 een aantal maanden
aan de McGill Universiteit in
Montreal in Canada.
Zijn belangrijkste onderzoek
ging over de invloed die hor
monen uitoefenen op de her
senen. Mede door de belang
stelling voor dementie in onze
dagen was dat pionierswerk.
Van 1984 tot 1990 was prof.
dr. D. de Wied president van
de Koninklijke Academie van
Wetenschappen.
Prof. dr. David de Wied heeft
vier eredoctoraten.
Tante Co (Meijer) en Palsma. En
verder de stank van lebmagen
en darmen.
Ype Schaaf
OONDERDAO 28 MI» W»
><53XSö<£
WOENSDAG 27 MEI j.l. openden
wij in de SCHRANS 21
tegenover Gemeentehuis
EEN ZAAK IN MODERN OPTIEK
FIRMA
Schrans 21 Tel. 8905
Nieuwestad 55 - Telefoon 4721
begint pas goed, indien U beter ziet
en er beter uitziet met
van
Leveranciers voor alle Ziekenfondsen.
'<SS><SSX^0S<SSXSS><SSxS0<S£><3S><S0<Se>
A De verkiezing is omlijst met een aan-
y trekkelijk programma. Uw aanwe-
A zigheid zal op hoge prijs worden
yA gesteld. Wij hebben nog een beperkt
aantal gratis uitnodigingen
Bril-ge „Miss" is iets anders, 't Is
mis onverschillig wie (heer of miss)
zonder bril kijkt, als te bekijken is
dat de bril erbij moet. Is er brilgc-
mis, dan zal het zaak zijn dat u naar
komt
Ziekenfondsleden op recept
glazen GRATIS plos GROTE
KORTING op montuur
Schrans 21
Nieuwestad
55
Leeuwarden, Nieuwestad 55 Harlingen, Voorstraat 63
