BI
Bijlage no. 5.
4
I
Bijlagen tot het verslag der handelingen va
Mijne Jffeeren
De toenemende belangrijkheid der veemarkt hier ter stede
deed reeds herhaaldelijk den wensch uiten naar eene verbeterde
inrigting van het daartoe bestemde terrein.
Wij vonden daarin aanleiding na te gaan wat tot verbetering
kon worden aangebragt en hadden de eer in uwe vergadering van
den 27 October 1870 een voorstel aan uwe beoordeeling te on
derwerpen dat de strekking had aan die markt eenige uitbrei
ding te geven door de bestrating ter weerzijden van het toen
nog bestaande huis van J. Meijer gedeeltelijk te bestemmen en
in te rigten tot marktplaats voor kalveren en paarden en de
plaats voor schapen en varkens zoover noodig te vergrooten door
Denuttiging van nog een gedeelte van het plein
De behandeling van dit voorstel ter raadszitting van den 10
November 1870 leverde het bewijs, dat uwe vergadering den
wensch naar verbetering allezius deelde ja zelfs verder wenschte
te gaan dan ons voorstel reikte. Van daar immers, dat zij. naar
aanleiding van een voorstel van den heer mr. E. Jongsmaons
collegie bij haar besluit dd. 8 December 1870 uitnoodigdeom
met het oog op de hooge noodzakelijkheid eener uitbreiding der
veemarkt, in overweging te nemen of, en zoo ja, op welke
wijze eene geheele verbetering van de veemarktin verband
met verhooging der marktgelden zou kunnen geschieden en des
wege aan uwe vergadering nadere voorstellen te doen
Gaarne aan die uitnoodiging willende voldoen meenden wij al
dadelijk en in de eerste plaats te moeten onderzoeken of en op
welke voorwaarden de gemeente den eigendom zou kunnen er
langen van het huis met bijgelegen erf van den heer Meijer,
welks aankoop naar de algemeene opinie in elk geval tot ver
grooting der bestaande veemarkt onmisbaar scheen en blijkens
ae overwegingen van het voorstel ook in de bedoeling des voor
stellers lag. Spoediger dan wij hadden durven verwachten mog-
ten wij er in slagen u voorstellen te kunnen doen tot dien aan
koop welke door uwe vergadering gunstig werden ontvangen
en het gevolg hadden, dat de gemeente in het bezit van dit
pand geraaktezoodat een belangrijk beletseldat tot hier
toe aan de uitbreiding der marktplaats had in den weg gestaan,
was opgeheven en wij ons nu durfden vleijen weldra aan 'sraads
opdragt te zullen kunnen voldoen.
Het behoeft intusschen geen betoog dat deze opdragtdie in
verband met de toelichting van den voorsteller in ruimen zin
moest worden opgevattot een ernstig en uitgebreid onderzoek
aanleiding heeft gegeven
Dit voor deze gemeente zoo hoogst belangrijk onderwerp kon
slechts volledig behandeld worden nadat wij over verschillende
aangelegenheden inlichtingen, zoowel van gemeentebesturen als van
deskundigen hadden ingewonnen. Hieraan is het toe te schrijven,
dat wij thans eerst aan de opdragt bij uw besluit van den 8
December 1870 verstrekthebben kunnen voldoen.
Tot de behandeling van dit besluit overgaande, hadden wij in
de eerste plaats de vraag te beantwoorden
z/Hoe moet een veemarktplaats ingerigt zijn om in alle opzig-
wten aan de eischen te kunnen voldoen
Onze overwegingen daaromtrent hebben tot resultaat gehad
dat wij als hoofdvereischten voor eene goede vecmarktplaats
hebben gesteld
1. dat zij voldoende ruimte moet hebben om op de meest
bezochte marktdagen het aangevoerde vee behoorlijk te kunnen
plaatsen
2. dat zij geschikt gelegen moet zijn
3. dat zij met het oog op goede orde en hygiène naar ver-
eisch moet kunnen worden afgebloten
4. dat zij zoo moet worden ingerigtdat de verschillende vee-
soorten op de standplaats zelve voldoende kunnen worden waar
genomen en onderzocht.
Bijvoeg9bl, behoorende bij de Leeuwarder Courant.
den gemeenteraad van Leeuwarden ,1872. 17
Met terzijdestelling van verschillende andere vereischten van
eene goede veemarktplaats, hebben wij als grondslagen tot nadere
overwegingen de vermelde hoofdvereischten aangenomen.
Ofschoon eene nadere toelichting welligt overbodig kan wor
den geachtwillen wij niettemin kortelijk het belang van die
gestelde hoofdvereischten aantoonen.
Dat eene naar de eischen des tijds ingerigte veemarktplaats
ruimte moet aanbieden om op de meest bezochte marktdagen
het aangevoerde vee naar behooren te kunnen plaatsen, ligt voor
de hand. Zoo immer dan bestaat er juist op de drukst bezochte
marktdagen behoefte aan ruimte en gelegenheid om vlug te kun
nen circuleren.
Wil men in 't belang van kooper en verkooper handelen, dan
behoort de marktplaats zoodanig ingerigt te zijn dat er uit dien
hoofde geene de minste belemmeringen bestaan.
Dat eene belangrijke veemarktplaats geschikt voor aan- en af
voer gelegen moet zijn zal wel geene tegenspraak vinden.
Wat het derde hoofdvereischte van eene goede veemarkt be
treft daaromtrent merken wij opdat het voor eene rigtige
inning van de marktgelden noodzakelijk moet worden geacht
dat de marktplaats gehe-d kan worden afgesloten. De ondervin
ding, in deze gemeente opgedaan heeft doen zien, dat het, zelfs
met de meeste activiteitniet mogelijk isvoor al het aange
voerde vee de belasting te innen.
Bij eene doelmatige afsluiting wordt bovendien de inning zeer
vergemakkelijkt en daardoor minder kostbaar. Maar vooral is
de afsluiting van belang voor de contróle van het vee Bestaat
er slechts één toegang tot de marktdan zullen de veeartsen in
de gelegenheid zijn al het vee, vóór het op de marktplaats komt,
te onderzoeken en er voor kunneu waken, dat geen ziek of ver
dacht vee worde aangevoerd. Dit is voor eene veemarkt, van
dien omvang als de onzevan het grootste belang.
Hoe meer waarborgen de kooper heeft, dat te dien opzigte
de meest mogelijke voorzorgmaatregelen genomen worden des
te meer zal de markt in bloei en omvang toenemen;
Bij het heersehen van besmettelijke veeziekten is dit vooral
van een onberekenbaar nutdaar het aanleiding kan geven dat
vei-, 't welk met naauwgezetheid op de marktplaats is onderzocht
en gezond verklaard zal kunnen worden uitgevoerd ook dan
wanneer welligt uitvoer van andere markten verboden zal zijn.
De ondervinding heeft tijdens de elders gehéerscht hebbende
veeziekte geleerd hoe belangrijk de voordeelen van vrijen uit
voer van vee in dat geval zijn.
Als een vierde hoofd vereischte voor eene goed ingerigte markt
plaats hebben wij genoemd dat de verschillende veesoorten op
de plaats zelve voldoende moeten kunnen worden waargenomen.
De rijks-veearts Prakke gaf daarom «rent bij missive van 4 Maart
1871 te kennen «dat het vee zoodanig moet worden geplaatst
«dat het niet alleen van de achter- maar ook van de voorzijde
z/kan worden bezien.
„Dat het daarom een vereischte is dat er dubbele baliën op de
„markt worden gemaaktwaardoor vermeden zoude worden, dat
„het vee uit de rijen genomen en op de straat ter bezigtiging
„gesteld moet worden hetgeen toch tot velerlei stremming aan-
leiding geeft. Dat bij het héerschen van epizoötiendeze plaat
sing zeer bevordelijk is aan eene goede surveillance."
Ten slotte deelde de rijks-veearts Prakke nog mede, dat het
nut van dubbele baliën algemeen wordt erkend, zoodat die in
rigting dan ook bij alle nieuwere belangrijke marktterreinen
gevonden wordt.
Aan den gemeente-architect werd derhalve opgedragen het
plan der nieuw in te rigten veemarkt met inachtneming der aan
geduide gegevens te bewerkenterwijl dien ambtenaar tevens
magtiging werd verleend, om door persoonlijke opname der markt
plaatsen te Amsterdam Botterdam en Purmerénde zich nader
beken I te maken met de détails eener inrigting, geheel aan de
eischen des tijds beantwoordende.
Een zeer gemotiveerd rapport, ingezonden bij missive van 20
