BIJLAGE no. 4.
12
Bijlage tot het verslag der handelingen van den gemeenteraad te Leeuwarden 1885.
De plaatsing dezer gasmeters geschiedt mede op zijne aan
wijzing.
Art. 40. In schouwburgen schouwburg- en paardrijders
tenten moeten ten allen tijde aanwezig zijn
a. ten minste één extincteur en zooveel andere brandblusch-
middelen en brandkranen als de opperbrandmeester noodig
oordeelt
b. een steeds van water voorziene bakwaarvan de grootte
en plaatsing mede door den opperbrandmeester worden bepaald.
Gedurende den tijddat in de in het le lid van dit artikel
bedoelde schouwburgen en tenten voorstellingen plaats hebben,
moet achter het tooneel of op zoodanige andere plaats als
door den opperbrandmeester wordt aangewezenten minste
één man van de gemeentelijke brandweer aanwezig zijn.
Zijne belooning komt ten laste van de in art. 38 vermelde
personenvolgens een door burgemeester én wethouders vast
te stellen tarief.
Art. 41. De boven- en zijlichten voor het tooneel-decora-
tief, benevens de voetlichten in de in art. 38 bedoelde lo-
caliteiten moeten door middel van ijzergazen of ander meta
len omhulsels zijn beschermd. Bovenlichtenop korteren
afstand dan 0.75 meter onder houten vloeren of audere brand
bare voorwerpen aangebrachtmogen niet beweegbaar zijn en
moeten door middel van eene bekleeding met plaatijzer of zink
onschadelijk worden gemaakt.
Art. 42. De toegangs- of communicatie-deuren in de in
art. 38 bedoelde localiteiten moeten steeds van elke belem
mering worden vrijgehouden en naar buiten opendraaien.
Het is verboden, in de toegangen naar en de doorgangen
binnen de zaal, waar de openbare vermakelijkheid plaats heeft
staanplaatsen aan te wijzen of in te nemen of los staande
stoelen krukjesbanken of andere belemmerende toestellen
te plaatsen of te doen plaatsen.
Art. 43. De in art. 38 vermelde personen moeten
a. van het oogenblikwaarop de in dat artikel bedoelde
localiteiten voor de bezoekers worden opengesteldtotdat zij
die hebben verlaten, in de voor dezen bestemde ruimte, in
de foyersin de koffiekamersin de gangen en in de corri
dors dier localiteiten zoomede op de trappen op door den
opperbrandmeester aan te wijzen plaatsengoed lichtgevende
olielampen doen branden
b. op de wanden in de onmiddellijke nabijheid dezer lam
pen den weg naar den naastbijzijnden uitgang duidelijk ge
schilderd doen aanwijzen.
Art. 44. Het is verbodenpetroleum op of achter het
tooneel te branden of aldaar ia eenig licht- of kooktoestel
voorhanden te hebben.
Art. 45. De in art. 38 vermelde personen zijn verplicht
te zorgen, dat bij'het gebruik van vuur, vuurwerk of andere
stoffen die bijzonder brandgevaar kunnen opleveren, de voor
zorgsmaatregelen worden in acht genomendie door of van
wege den commissaris van politie worden voorgeschreven.
Art. 46. Het is verboden, in de zaal, op het tooneel,
in de kleedkamers en magazijnen van de in art 38 bedoelde
localiteiten vuur te stoken ot te doen stoken tenzij met ver
gunning van den burgemeester en met opvolging van de door
dezen aan de vergunning te verbinden voorwaarden.
Art. 47. De in art. 38 vermelde personen zijn verplicht
te gedoogendat een uittreksel dezer verordeningzoover
betreft de artt. 38 tot en met 46op de door den burge
meester aan te wijzen plaatsen zijnentwege worde aangeplakt
of opgehangen.
Het is aan een ieder verboden dit uittreksel weg te nemen,
te verplaatsen onleesbaar of onzichtbaar te maken.
Art. 48. De zorg voor de naleving dezer verordening wordt
opgedragen aan den commissaris de inspecteurs en de ver
dere beambten van politie, aan den direc'eur en de opzich
ters der gemeentewerkenaan den opperbrandmeester en aan
de brandmeesters.
Hun wordt de last verstrekttot dat einde de woningen
der ingezetenen huns ondanks binnen te treden mits daarbij
worden in acht genomen de voorschriften der wet van 31 Au
gustus 1853 Staatsblad no. 83)
De uitvoering van dezen last mag ten allen tijde geschieden.
Art. 49. Overtreding van een der bepalingen van deze
verordening wordt, voor zoover daartegen niet bij de wet is
voorzien gestraft met eene geldboete van ten hoogste 25
met of zonder gevangenisstraf van een tot drie dagen.
Onder overtreding in den zin van het le lid van dit art.
worden mede verstaan het deelnemen aan de verboden en
het nalaten van de voorgeschreven handeling.
Art. 50. Ten aanzien der tot gevangenis dienende gebou
wen kan door burgemeester en wethoudersop verzoek van
de commissie van administratie over de gevangenissen te Leeu
warden afwijking van de bepalingen dezer verordening wor
den toegestaan.
Art. 51. Met het in werking treden dezer verordening is
vervallen de verordening van politie tot voorkoming en blus-
sching van brand, vastgesteld bij raadsbesluit van 4 April 1805.
Vastgesteld enz
Bijlage tot het verslag.der handelingen van den gemeenteraad te Leeuwarden, 1885.
VOORSTEL van burgemeester en wethouders
tot stichting van een nieuwen toren.
MIJNE HE EREN!
In uwe vergadering van den 24 Januarij 1884 werd zonder
discussie en hoofdelijke stemming conform ons vooorstel be
sloten burgemeester en wethouders te magtigen den Nieuwe-
toren met vereischten spoed te amoveren en ons collegie op
„te dragen in overweging te nemen of en zoo ja, waar en
„op welke wijze er ter vervanging van den Nieuwetoren een
„andere toren binnen deze gemeente zal worden gesticht en
.het resultaat der overwegingen aan den raad mede te deelen,
„casu quo onder aanbieding van zoodanige voorstellen, als in
„het belang der gemeente weuschelijk worden geacht."
Sedert is de Nieuwetoren verkocht en afgebroken slechts
enkele stukken muur zijn blijven staan om het gebouw te steu
nen dat vroeger met den toren verbonden was, terwijl het
carillon en de groote klok het eigendom der gemeente ge
bleven zijn.
In meer dan eene vergadering van ons collegie is daarna
de vraag overwogen of, en zoo ja, waar en op welke wijze
een andere Nieuwetoren binnen deze gemeente zal moeten
verrijzen.
Wij zijn van oordeel, dat in eene gemeente als Leeuwar
den groote behoefte bestaat aan een goed geregeld uurwerk,
dat onder toezigt van het openbaar gezag, den juisten tijd
aangeeft, met een klok hoog genoeg geplaatst om in het groot
ste gedeelte der gemeente te worden gehoord.
In het algemeen erkennen wij dus de noodzakelijkheid van
een stedelijk torenuurwerk. Wij meenen dat het belang der
gemeente de stichting daarvan vordert.
De vraag, of dit werk kan worden verkregen zonder het
bouwen van een nieuwen toren, is ons gebleken ontkennend
beantwoord te moeten worden. Het uurwerk op het stadshuis
is te laag om overal gehoord en gezien te kunnen worden:
het torentje van dit gebouw is te klein en te zwak om het
carrillon en de groote klok te dragen en het dak is niet ge
schikt om er een zwaarder last op te brengen.
De Oldehoof is te ver uit de buurt en zonder belangrijke
veranderingen mede niet geschikt te achten voor het doel.
Wil men dus een hoog geplaatsten gemeentelijken tijdaan-
wijzerdan dient men een toren te bouwen. Wil men nevens
dien tijdaanwijzer een klok gebruikenbij brand of andere
omstandigheden dan is een nieuwe toren onmisbaar. Maar
vooral om weder de vrolijke toonen van het carillon te doen
klinkenwier goede invloed niet gering te schatten isen
waarvan de ingezetenen reeds zoo lang verstoken zijndient
men een nieuwen toren te stichten.
Het spreekt van zelf, dat aan deze behoefte niet kan worden
voldaan door de inrigting van electrische klokken.
Alleen als tijdwijzer kunnen deze dienst praesteren en zeer
zeker zou het de vraag zijn of zij om hetzelfde genot er van
te hebben minder zouden moeten kosten dan een toren.
Wat nu de stichting van een toren betreft daartegen kan
slechts één bezwaar bestaan namelijk de kosten.
Wij hebben ons ernstig de vraag gesteld of men de inge
zetenen een goed toren-uurwerk met carillon mag onthouden,
met het oog op de daaraan verbonden uitgave.
Nadat wij Omtrent het bedrag dier uitgave eenige gegevens
i>UVOEGSEL BIJIOOAIVDB BIJ DE LeEUWI&DSS COUMNT.
hadden verkregenis ook die vraag door ons ontkennend
beantwoord.
Naar ons oordeel is het belang der stichting van een
nieuwen toren geëvenredigd aan het bedrag der daarvoor ge
vorderde kosten.
Dat bedrag staat in verband met de bepaling, waar en op
welke wijze men den toren wil bouwen.
Omtrent de plaats bestaat bij ons collegie geen verschil
van meening.
Wij zijn van oordeel dat de plaats, waar de afgebroken
toren stond de meest geschikte is voor een nieuwen. Het is
een der hoogste punten van de stad vrij wel in het centrum
der bebouwde kom der gemeente gelegen.
Die redenen nopen ons u te adviseren deze plaats aan te
wijzen voor de stichting van een nieuwen toren. Evenwel
achten wij het om verschillende redenen niet verkieslijk op de
juiste plek, waar de vroegere toren stond den nieuwen te bou
wen. Daardoor toch zou men genoodzaakt worden het huis
in eigendom behoorende aan Braun te koopen ten einde het
af te breken, omdat anders het inheijen van palen voor de
fundering, niet zou kunnen plaats hebben.
Wij hebben met den heer Braun over den verkoop van zijn
perceel onderhandelingen gevoerd en het is ons gebleken dat
hij genegen is zijn huis af te staan zoo de gemeente hem ver
schaft een beter pand in de St Jacobstraat en dat voor zijn
bedrijf inrigt.
De door hem voorgestelde wijze van overdragt zou eene
uitgaaf vorderen van ƒ35,000.
Wij hebben daarom getracht een ander en goedkooper plan
te ontwerpen. Op de oude fundamenten een nieuwen toren
te stichten is niet doenlijk.
Die fundamenten zijn vermoedelijk niet ondirheid en hebben
het bewijs geleverd niet bestand te zijn tegen den voortdu-
renden druk van een toren.
Voorgelicht door den directeur der gemeentewerken zijn wij
op het denkbeeld gekomen den toren te stichten over de Klok-
straat heen met een poortopening ter breedte van de tegen
woordige straat.
Te dien einde zal de gemeente eigenares moeten worden
van het huis aan de overzijde kadastraal bekend gemeente
Leeuwarden sectie A no. 626, in eigendom behoorende aan
de erfgenamen van wijlen D. Oostinga te Heerenveen.
Dat huisop de hierbij gaande platte grondteekening
blaauw gearceerd, is te koop aangeboden voor ƒ5000.
Het zal geheel afgebroken moeten worden.
Met gebruikmaking van eene Engeleche heimachine en het
nemen van de vereischte voorzorgsmaatregelen kan alsdan eene
behoorlijke fundering worden aangebragt zonder schade te doen
aan de aangrenzende perceel en van Braun en v. d. Veer.
Wij hebben voorts de eer hierbij over te leggen twee schet
sen van een toren de eene schets in oud Hollandschde
andere in renaissance stijl. De kosten aan de uitvoering ver
bonden naar deze ontwerpen verschillen onderling niet veel
doch kunnen moeijelijk met juistheid worden berekendzoo
lang de detail-teekeningen niet gemaakt zijn.
Bovendien hangt de prijs voor het bouwen geheel af van
de meer of mindere versiering die men aanbrengen wil en is
de te besteden som min of meer rekbaar.
Intusschen kan reeds nu worden opgegevendat de bohw
van eenen toren overeenkomstig deze projecten zonder uur
werk ongeveer 35,000.zal moeten kosten. Voor het uur-
