BIJLAGE no. 17.
Bijlagen tot het verslag tl' r handelingen van den gemeenteraad te Leeuwarden, 188(1.
Voorstel van Burgemeester en Wethouders naar aan
leiding van een adres van P. Attema Dz.
en 280 andere ingezetenen, houdende verzoek
om over te gaan tot verlaging van den gasprijs.
Mijne Heer en
Bij adres van 15 October 1.1. richtten P. Attema Dz. en
230 andere ingezetenen zich tot Uwe vergadering, met liet
verzoek om over te gaan tot verlaging van den gasprijs.
Twee jaren geleden werd op een dergelijk verzoek door Uwe
vergadering op ons voorstel afwijzend beschikt.
De argumenten die ons destijds tot een ongunstig praead-
vies hebben geleidzijn voor het meerendeel ook nu nog
geldende.
Wij nemen de vrijheid daarnaar te verwijzen.
Intusschen werd ook thans weder op het onderwerpelijke
verzoek het advies der commissie voor de gemeentelijke gas
fabriek gevraagd, waaraan bij schrijven van 5 November j.l.
no. 274- werd voldaan. Wij leggen den brief der commissie
hierbij over.
Wij deelen het, gevoelen der commissie, dat de opvatting,
alsof de door de gasfabriek gemaakte winsten grootendeels
mtstaan door bet gasverbruik van neringdoenden geheel on
juist isdaar de gemeente zelvedoor de straatverlichting
evenals de cokesverbruikers, daartoe belangrijk bijdragen.
Op grond van een en ander stellen wij U voor liet ver
zoek van adressanten, als niet voor inwilliging vatbaar, te
wijzen van de hand.
Aldus voorgesteld ter raadsvergadering van den 9dcn No
vember 1>»8Ö door
Burgemeester en Wethouders van Leeuwarden
P. LYCKLAMA k NÜEHOLT.
De Secretaris P. A. BERGSMA
Mijne lieer en
Bij raadsbesluit van den 22sten November 1883 no. 1
werd in onze handen ten fine van praeadvies gesteld een adres
van den heer IJ van der Meulen en andere ingezetenen, in
houdende het drieledig verzoek om
1°. den gasprijs te verlagen tot 7 cent per stère;
2°. de meterliuur af te schaffen
3°. een staat openbaar te maken, aanduidende de geldelijke
uitkomsten van de exploitatie der gasfabriek sedert de overname.
Verschil lende oorzaken hebben het uitbrengen van ons prae
advies vertraagd, waartoe ook gerekend kan worden te belmo
ren de omstandigheiddat bij de behandeling der gemeente-
begrooting voor liet dienstjaar 1884< de gasprijs van 9 op 8
cent de stère is gebrachtwaardoor aan liet verlangen van
adressanten reeds eenigermate werd tegemoet gekomen.
Bovendien achtten wij het wenschelijk ten naaste bij liet
cijfer te leeren kennen van de kosten der noodzakelijke ver
beteringen vóór wij eene beslissing op het verzoek van
adressanten aan de orde stelden.
Thans weten wij ongeveer hoeveel het in goeden staat bren
gen der fabriek zal kosten en komt het ons wenschelijk voor
de beslissing op het verzoek niet langer te verdagen.
Wij zullen niet in eene beoordeeling treden van hetgeen
door adressanten tot ondersteuning van het verlangde wordt
aangevoerd.
Gaarne erkennen wij, dat er van het standpunt der gasver-
bruikers veel voor te zeggen valt om op de minst kostbare
wijze gas te verkrijgen maar dat standpunt wordt door ons
niet ingenomen en al is er in abstracto wellicht veel waars in
de beschouwiugeu van adressantenhet wordt te niet gedaan
in onze oogen en blijft buiten toepassing door overwegingen
van anderen aard.
Het Gemeentebestuur, eene gasfabriek drijvende, is min of
meer onwillekeurig op het standpunt van een industrieel ge
plaatst en kan zich als zoodanig een behoorlijk jaarlijksche
overwinst verzekeren als assurantiepremie, zonder angstvallig
te vragen, ontvang ik ook iets meer dan noodig is om mijne
uitgaven te dekken en de renten van het benoodigd kapitaal
te betalen.
Op die wijze wordt volkomen rechtmatig door de gasver-
bruikers geheel vrijwillig iets bijgedragen ten algemeene bate.
Neemt die bijdrage te liooge proportien aandan mag men
van het gezond verstand van de leden van het gemeentebestuur
verwachter»dat er verandering in de regeling komt.
Bij de bepaliug van den prijs van het gas dient men reke
ning te houden o. a. met de prijzen van andere verlichtings
middelen bij voorbeeld van petroleum en met vermindering
van debiet, hetwelk nadeelig zou terugwerken op de uitkom
sten en niet alleen vragen of de jaarlijksche overwinsten te
groot worden, zooals adressanten beweren.
Wanneer men die opbrengsten alleen tot grondslag van be
rekening nam ter bepaling van den gasprijs, dan zou met recht
kunnen worden beweerd, dat aan de gasverbruikers voorrechten
werden toegekend boven andere ingezetenen.
Er zijn toch tal van zakendie van de winsten zouden
moeten worden afgetrokken indien een fabriek door particu
lieren gedreven werd. Al de bemoeijingen van het Gemeente
bestuur het gebruik van gemeentelijke wegen en werken en
zooveel andere zaken kan men niet onder cijfers brengen en
daarmede kan men dus de exploitatie-rekening niet belasten.
Een industrieel zou daarvoor wel degelijk posten op zijne be
grooting uittrekken.
Evenzeer als het Gemeentebestuur verschillende uitgaven
heeft te doen voor werken, waarbij het belang van sommigen
meer direct betrokken is en waartoe allen bijdragenkan het
ook zijn dat onder de ontvangposten enkele voorkomen waar
toe sommigen meer direct bijdragen en allen belang hebben.
Om iets te noemen, mensehen zonder kinderen betalen wel
degelijk voor liet onderwijs van de kinderen personen, die
nooit de voet zetten op een schipdragen soms ter dege bij
voor het onderhoud van vaarwaters, en ongelukkigen, die om
de eene of andere reden verstoken zijn van het genot dat het
gebruik der straten en wandelwegen aanbiedt, worden niet
vrijgesteld van belasting.
Het Gemeentebestuur moet zich geheel het recht voorbe
houden om onder toezicht van de bij de wet daartoe aange
wezen colleges de baten vast te stellen welke in ondernemingen
tegenover de daaruit voortvloeiende risico der gemeente be
lmoren te worden genoten.
Met het oog op het debiet nu is het niet noodig de gasprijs
te verlagen. Het gasverbruik neemt niet af.
Met liet oog op de gemeeutebegrooting zou het naar ons
oordeel gevaarlijk zijn den prijs te verlagen en de meterliuur
af te schaffen, nu eene uitgave van circa twee honderd duizend
gulden voor de deur staat.
De aflossing en rentebetaling van de leening hiervoor aan
te gaan zal zeker wel eene jaarlijksche uitgaaf van twaalf
duizend gulden vorderen.
De prijsverlaging van een cent per stère geeft bij het te
genwoordig gasverbruik eene vermindering van ontvangsten ten
bedrage van circa f13000.
het afschaffen van de meterliuur - 5000.
te zamen bet aanzienlijke cijfer van f18000.
De baten der gasfabriek zouden bij voldoen aan bet ver
langen van adressanten onder de tegenwoordige omstandigheden
verminderen met ongeveer dertig duizend gulden.
De inkomsten der gemeente zouden daardoor zooveel min
der bedragen.
Uitgewerkte staten van ontvangsten en uitgaven over al de
jaren, dat de gemeente de gasfabriek exploiteert, op te maken,
zou onzes inziens zeer tijdroovend zijn en voor adressanten
niet het geweusclite resultaat opleveren.
Wij hebben de eer U daarom voor te stellen het drieledig
verzoek van adressanten, als niet voor inwilliging vatbaarte
wijzen van de band.
Voorgesteld ter raadsvergadering van den 19den Juni 1884<doot
Burgemeester en Wethouders van Leeuwarden
P. LYCKLAMA h NIJEHOLT.
De Secretaris P. A. BERGS MA.
