Bijlage tot het verslag der handelingen van den gemeenteraad te Leeuwarden, 1888.
Iiijluge no. 12.
MISSIVE van den Burgemeester, hou
dende bedenkingen tegen het voor
stel van burgemeester en wethou
ders tot verlaging van den gasprijs
LEEUWARDEN den 11 September 1888.
Aan den Gemeenteraad can Leeuwarden.
Mijne Heer en
Mijne bezwaren tegen het voorstel tot verlaging van den gas
prijs wensch ik kortelijk in de volgende regelen aan uwe ver
gadering mede te deelen.
Voor een groot deel zijn die bezwaren dezelfde, welke in het
rapport van het dagelijksch bestuur van 19 Junij 1884 voorkomen,
toen er gevraagd werd den prijs van het gas op 7 cents per
stère te brengen, welk cijfer nu reeds sedert een jaar bereikt is.
Toen was er een adres van gasverbruikerswelke zich door
den gasprijs van 9 cents per stère bezwaard gevoelden. Nu gaat
het voorstel uit van burgemeester en wethouderszonder dat
er over den prijs van het gas geklaagd wordt. Ten bewijze
daarvan wordt hierbij een brief overgelegd van den Directeur
der gasfabriek van 31 Augustus j.l.
Toen plaatsten burgemeester en wethouders zich op een ge
heel ander standpunt dan nu.
Men overwoogdat het gemeentebestuur, een gasfabriek drij
vende zich evengoed als een industrieel eene jaarlijksche over
winst mogt verzekeren en niet angstvallig behoefde te vragen
ontvang ik ook iets meer dan noodig is om mijne uitgaven te
dekken en de renten van het benoodigd kapitaal te betalen.
Toer. werd overwogen dat de gasverbruikers geheel vrijwil
lig doch volkomen regtmatig iets bijdragen ten algemeenen
nuttezonder dat men vrees behoeft te koesterendat die bij
dragen te groote proportiën zouden aannemen.
Bij de bepaling van den gasprijsschreven burgemeester en
wethoudersdient men rekening te houden met de prijzen van
andere verlichtingsmiddelen en met vermindering van debiet en
niet alleen vragen of de jaarlijksche overwinsten te groot wor
den.
Welnu r op dit oogenblik neemt het debiet toe en bestaat er
dus uit dat oogpunt geen enkele reden tot prijsverlaging.
Wanneer men de opbrengst alleen tot grondslag der prijsbe
rekening neemtdan zou met regt kunnen worden beweerd
dat aan de gasverbruikers voorregten worden toegekend boven
andere ingezetenen. Er zijn tal van zaken waarvoor een par
ticulier gasfabrikant zou moeten betalen en het gemeentebe
stuur niet. Al de bemoeijingen van het gemeentebestuurhet
gebruik van gemeentelijke wegen en werken en zooveel andere
zaken kunnen niet onder cijfers worden gebragtmaar daar
mede zou men de exploitatierekening behooren te belasten.
Omdat dit niet geschieden kan dient men de exploitatie der
gemeentelijke gasfabriek in verband te beschouwen met andere
nuttige bemoeijingen van het gemeentebestuur, die de belangen van
de gemeente raken en niet de uitgaven en inkomsten dier ge
meentelijke inrigting alleen toetsen aan de belangen van de
gasverbruikers.
Evenzeer als het gemeentebestuur verschillende uitgaven heeft
te doen voor werken waarbij het belang van sommigen meer
direct betrokken is en waartoe allen bijdragen, zoo kan het ook
zijn dat onder de ontvangposten der gemeente enkele voorko
men, waartoe sommige personen meer direct bijdragen en allen
belang hebben. Om iets te noemen menschen zonder kin
deren betalen wel degelijk mede voor de uitgaven aan het on
derwijs der jeugd verbonden. Hen wordt geen aftrek toegestaan.
Personendie nooit den voet zetten op een schip dragen even
goed bij voor het onderhoud van de vaarwaters en ongelukki-
gen die om de een of andere reden verstoken zijn van het
genotdat het gebruik der straten en wandelwegen aanbiedt
worden niet vrijgesteld van belasting.
Boekdrukkerij van A. .J(
Zich stellende op dit standpunt, behoort het gemeentebestuur
de vraag te overwegen of een gasprijs van zeven cents per
kubieke meter te hoog is. En dan antwoord ik dat die prijs
zeer billijk geacht mag worden. De gasverbruikers hebben geen
reden tot klagen en vragen geene prijsverlaging de overwin
sten der fabriek zijn nic t overmatig groot. Er is geen vermin
dering van debiet te bespeuren, welke tot den maatregel zou
nopen en de concurrentie met andere middelen van verlichting
is niet te vreezen.
Als ik het voorstel van burgemeester en wethouders naga
dan trekt het de aandacht, dat de som van ƒ14000 het over
schot van eene aangegane geldleeningstrekken zalom het
tekort te dekkendat op de gemeentebegrooting noodwendig
ontstaat, door den prijs van het gas van 7 op 6 cents te bren
gen. Deze wijze van beheervoeren op finantiëel gebied is ten
allen tijde afgekeurd en komt mij in de gegeven omstandighe
den niet wenschelijk voor. Bovendien strekt deze wijze van
dekking van het tekort slechts voor één jaar.
Ik deel voorts niet de optimistische beschouwingen dat het
winstverlies in weinige jaren weder door vermeerderd gebruik
zal worden gedekt. Men mag dat hopendoch het is niet
zeker.
Daarom zijn er naar mijn inzien ook met het oog op de ge
meentelijke begrooting, groote bezwaren verbonden aan de prijs
verlaging van het gas.
De begrooting van uitgaven der gemeente wordt zoo zuinig
als mogelijk is opgemaakt.
Alle uitgaven voor het onderhoud van gemeentelijke eigen
dommen en werken van algemeen belang worden tot het aller
noodzakelijkste beperkt. Het gewoon onderhoud lijdt natuurlijk
onder die zucht tot bezuiniging.
Voor buitengewone werken komt niets op de begrooting voor.
Het aanbrengen van sommige verbeteringenwaarvan de
noodzakelijkheid door ieder wordt erkendals het aanleggen en
verbeteren van verkeerwegenhet maken van kaaimurenhet
dempen van grachten enz. enz. wordt niet ondernomen omdat
de gemeentebegrooting het niet toelaat. En nu laat de gemeen
tebegrooting wel eene vermindering van inkomsten toe van meer
dan twaalfduizend gulden.
Naar het mij voorkomtzou daarvoor aan een deel der inge
zetenen een voorregt geschonken worden waardoor het belang
van allen wordt geschaad.
Ik heb geineend, dit mijn gevoelen niet te mogen verzwijgen.
De Burgemeester
P. LYGKLAMA a NIJEIIOLT.
MISSIVE van den Directeur der gemeentelijke
gasfabriek.
LEEUWARDEN, den 31 Augustus 1888.
Den heer Burgemeester der gemeente Leeuwarden.
Gemeentelijke gasfabriek
No. 08/2.
Ter beantwoording Uwer missive no. 35/828 van den 30n
dezer maand heb ik de eer U te berichten dat sedert de prijs
van het gas op 7 cent per M3 gesteld is voor zooverre mij
bekend door de gasverbruikers over den prijs van het gas vol
strekt niet meer geklaagd wordt.
Korten tijd geleden vond echter het tegendeel plaatseen
nieuw gasverbruiker verwonderde zich namelijk eenigermate over
den lagen gasprijs hier ter stede zulke voorbeelden zijn intus-
schen zeldzaam de man woonde echter in Amsterdam en be
taalde daar, zooals bekend, voor de gasverlichting in zijne
magazijnen 9 cent per M3.
De directeur der gasfabriek
J. G. W. de RONDE.
)ed te Leeuwarden.
