lijksche transport der duizenden tonnen door de stad, dient
eene practische hermetische sluiting op elke ton te worden
aangebracht. (Tonnen-pramen komen-te vervallen).
In de veronderstelling, dat liet nieuwe terrein 21/2 K.M.
wordt verplaatst, zou hierdoor dus per dag circa 200 K.M.
meer afgelegd moeten worden.
Hiervan is nu liet gevolg, dat gelijktijdig met de oprichting
van het nieuwe bedrijf, de autotractie moet worden over
wogen en de voor- en nadeelen van benzine-rnotoren of elec
trische wagens zullen moeten worden besproken. Natuurlijk
zijn de fabrikanten van deze speciale wagens in hun oordeel
min of meer partijdig en de practische ervaring zal bij de aan
schaffingskeuze den doorslag moeten geven.
De benzine-rnotoren eischen meer technische kennis en
meer routine van den bestuurder, maar zijn daarentegen in
werkingsradius onbegrensd. De electrische motoren met
accumulatoren zijn eenvoudiger door den bestuurder te
hanteeren en kunnen bij verschillende snelheden gemakke
lijker worden bediend; tevens kan het telkens aanrijden en
stoppen op eenvoudige wijze geschieden. De accumulatoren
zijn echter op een gegeven oogenblik uitgeput, zoodat het
aantal K.M. van een electrischen wagen bij elke lading dei-
accu is beperkt.
Bij de sterk schommelende prijzen is liet natuurlijk
moeilijk eene zuivere berekening van de bedrijfskosten op te
maken. Op het oogenblik komt bij een benzineprijs van f 0.40
per L. en een eleotrieiteitsprijs van f 0.15 per K.W.U. de ben-
zine-wagen eenigszins voordeeliger uit. daar bij den electri
schen wagen rekening gehouden moet worden met de belang
rijke afschrijvingen op de accumulatoren-batterij. De kosten
van banden en de overige slijtage der wagens kunnen bij bed
de typen gelijk worden gesteld. De benzine-rnotoren eischen
meer technisch toezicht en onderhoud; deze kosten komen
echter vrijwel overeen met het onderhoud der accumulatoren-
batterijen, plus. dat der electromoten der electrische wagens,
vooi al omdat bij laatstgenoemde type, werklieden met speciale
vakkennis noodig zijn. Gerekend naar eene matige snelheid
tot 15 K.M. per uur. zijn de kosten per K.M. voor een ben
zinewagen 0.55 en een electrischen wagen f 0.(50. De beide
type-wagens moeten voor den reinigingsdienst aan bijzondere
eischen voldoen. De aanschaffingskosten zullen echter niet
veel uiteenloopen en zullen min of meer van het fabrikaat
afhankelijk zijn. Ik meen er nog speciaal op te moeten wijzen,
dat bij een ophaaldienst van huis aan huis, voor tonnen of vuil.
de electrische wagens gemakkelijker zijn te bedienen, terwijl
dooi' het herhaaldelijk stoppen en aanrijden, niet die groote
slijtage zal ontstaan, als bij den benzine-wagen. Het is voor
Leeuwarden wel eene proef waard, om met een benzinewagen
de ophaaldienst uit te oefenen en dan te probeeren. of de
wagen niet langzaam kan blijven doorrijden. Op het oogenblik
is het mij alleen bij een electrischen wagen mogelijk te
garandeeren, dat met dezen zonder bezwaar zeer langzaam
kan worden gereden en het telkens aanzetten van den wagen
zonder st.ooten of rukken kan geschieden.
Ik acht dan ook voor een ophaaldienst in eene stad den
electrischen wagen het meest geschikt.
Natuurlijk zijn aan het laden der accumulatoren de
noodige zorg en kosten verbonden, waarbij met de oprichting
van een laadstation van pl.m. f 15.000.rekening moei
worden gehouden.
In den laatsten tijd wordt veel propaganda gemaakt voor
eene combinatie van de goede eigenschapen van benzine- en
electromotorennl. de benzine-motor drijft een dynamo en
deze electrische energie wordt weder afgegeven aan een
electromotor. Hierbij is men dus niet afhankelijk van de
capaciteit van den accumulator en heeft men tevens de voor-
deelen van electrische bediening. Van dergelijke wagens,
waarvan in Engeland reeds verscheidene bij den reinigings
dienst worden gebruikt, zijn mij de bedrijfsresultaten niet
bekend. Zeer economisch zal deze wagen niet kunnen werken,
want stellen wij het rendement van dynamo en electromotor
elk op 0.8. dan komt slechts 64 van de energie, afgegeven
door den benzine-motor. tot zijn recht. Yoorloopig acht ik het
niet noodig dieper op deze kwestie in te gaan; het volgende
moet eerst worden beslist
Zoowel voor tractie a. als b. moet de pramendienst
worden uitgeschakeld.
Mocht deze dienst reeds bij den huidigen toestand komen
te vervallen, dan zouden hiervoor minstens 6 wagenwijken in
de plaats komen.
Ook komt het mij als gewenscht voor, het ophalen van
huisvuil en tonnen met handkarren, te staken.
Voor putmodder en nesten, zouden aan den Zuiderpost,
een paar schuiten disponibel kunnen worden gehouden,
daar dergelijke stoffen toch het eenvoudigst langs den water
weg naar het nieuwe terrein zijn te vervoeren.
Mochten de materiaalprijzen tot hunne normale verhou
dingen terugkeeren, dan zou ik voor de stad Leeuwarden, voor
het ophalen van huisvuil, het wisselsj'steem kunnen aan
bevelen, d.w.z. ieder gezin bekomt een afsluitbaar vat en dit
wordt telkens gevuld opgehaald en dan gelijktijdig met een
goed schoongemaakt vat verwisseld.
Bijlage tot het verslag der handelingen van den gemeenteraad van Leeuwarden, 1922.
o o
256
Bijlage tot het verslag der handelingen van den gemeenteraad van Leeuwarden, 1922. Bijl. no. 19
a. Algeheele mechanische tractie (afschaffing van paarden).
b. Mechanische tractie, gecombineerd met paardentractie.
257
