Plan B.
zonder evenwel met de grondwaarde van het terrein rekening
te houden en kom dan tot de volgende cijfers
2 Compostloodsen, lang 65 M. en breed
15 M. elk voorzien van electrische loopkraan
met grijper f 190.000.
Twee putten voor ier en beer van 2500
en 1500 M3. „100.000.—
Een gebouw, bevattende tonnenwaschin-
richting, machinekamer, grofvuiloven, ont
smettingsinrichting. werkplaats en lokali
teiten voor werklieden, 75.000.
Een grofvuiloven met stoomketel, 55.000.
Pompen, werktuigen, pijpleidingen, cen
trale verwarming, electrische installatie, 45.000.
Inrichting en ophooging van het terrein,
bestrating, rioleering, afsluiting van het
terrein enz. 40.000.
Ontsmettingstoestellen, 15.000.
Woningen opzichter en werklieden, 30.000.
Straatweg naar het terrein, (gedeeltelijk) 25.000.
f 575.000.—
Met deze cijfers voor oogen en bij inkomsten van
ongeveer f 50.000.per jaar, wordt de illusie van een winst-
gevenden reinigingsdienst, aan een gemeentebestuur wel
ontnomen. De arbeidsloonen voor de compostbereiding en
bediening der werktuigen, zullen ongeveer op f 45.000.—
komen, terwijl de algemeene onderhoudskosten van de inrich
ting op f 15.000.kan worden gesteld: eene meer uitge
breide exploitatierekening meen ik voor dit bedrijf niet
behoeven te geven.
Tedere gemeente van eenige beteekenis, moet zich tegen
woordig oj) het standpunt plaatsen: ..hoe kom ik op de beste
en goedkoopste wijze van mijn huisvuil en andere stoffen af"
en zal elke gedachte aan winst moeten prijsgeven. Nu worden
'o groote kosten van den tonnendienst in Leeuwarden op
heden nagenoeg door een tonnenbelasting gedekt, maar ik
sta ais adviseur vrij sceptisch tegenover dergelijke kunst
matige inkomsten. el heb ik kunnen constateeren, dat in
directe besparingen, tengevolge, van inkrimping van den
ophaaldienst, door deze belasting zijn ontstaan, maar in
eene moderne stad kan deze tonnenbelasting niet worden
geheven, omdat men daar het minder hygiënische tonnen
stelsel niet zal aantreffen.
Blijft de Gemeente Leeuwarden met den compost-
aanmaak doorgaan, dan moet natuurlijk eenige zekerheid
bestaan, dat deze meststof ook in de toekomst geregeld zal
kunnen worden verkocht. Het spreekt van zelf. dat niemand
de toekomst in deze kan voorspellen; ik heb mij evenwel links
en rechts met landbouwspecialisten in verbinding gesteld en
zoowel de stemmen der practici, als die dei' theoretici, hebben
mij het vertrouwen gegeven, dat althans vooreerst, de kunst
mest de compost niet geheel zal verdringen.
Het voorstel B wordt meer overzichtelijk door de ver
deeling in de drie volgende onderwerpen.
1. De stad Leeuwarden te voorzien van een rioleerings-
stelsel voor faecaliën en huiswater:
2. Het huisvuil te verbranden en hiermede zoo mogelijk
electriciteit op te wekken
3. Een klein terrein voor opslagplaats van puin. put-
modder, stal- en marktmest in te richten.
Reeds in den aanhef van mijn rapport heb ik op de
voordeelen van eene goede rioleering gewezen en mijn advies
mag ik niet beëindigen, zonder dit stelsel nog èens op den
voorgrond te brengen.
Plaatst de gemeente Leeuwarden zich geheel op
hygiënisch standpunt en zouden voor deze oplossing de mid
delen kunnen worden gevonden, dan dient het volgende plan,
in korte trekken opgezet, met den meesten ernst te worden
overwogen.
De geheele stad wordt voor de loozing van het huiswater
en de faecaliën, voorzien van eene geheel afzonderlijke
rioleering. zoodat in alle woningen waterclosets kunnen wor
den aangebracht, terwijl het hemelwater, als voorheen, in de
grachten afvloeit.
Bij de toepassing van waterclosets moet de waterleiding
voor de spoeling minstens 1000 M3 water per etmaal méér
leveren en moet hare capaciteit hieraan dus kunnen voldoen.
Met de uitvoering van eene rioleering zou dus gelijktijdig de
waterleidingsinstallatie voor Leeuwarden moeten worden
vergroot.
Daar deze stad aan geen stroomend water is gelegen, mag
het rioolwater niet zonder meer in de openbare wateren
worden geloosd. Zooals hierboven reeds is behandeld, wordt
een afvoerriool naar zee of zandbodem te kostbaar. De
volgende uitweg zal daarom moeten worden gekozen.
Het afvalwater der huizen, wordt door een hoofdriool
naar een reinigingsveld, gelegen in de nabijheid van de
Leeuwarder-Harlinger trekvaart, buiten de stad gepompt.
Bijlage tot het verslag der handelingen van den gemeenteraad van Leeuwarden, 1922.
262
Bijlage tot het verslag der handelingen van den gemeenteraad van Leeuwarden, 1922. Bijlno. 19.
1. De stad Leeuwarden te voorzien van een rioleeringsstelsel
voor faecaliën en huiswater.
263
