Het zal dan ook niemand verwonderen, dat de directies van
de electrische bedrijven in ons land deze ontwikkeling met zorg
hebben gadegeslagen en zich beraden hebben op welke wijze de ge
varen, verbonden aan het gebruik van huurmachines, konden worden
ondervangen. Verschillende directies zijn vervolgens overgegaan
tot het vaststellen van maatregelen.
Ook de directeur van het lichtbedrijf in onze gemeente heeft be
gin vorig jaar maatregelen getroffen. Evenals in Rotterdam en
later ook in Breda is geschied heeft de directeur in Februari
1953 de verhuurders van wasmachines schriftelijk gewezen op de
gevaren, verbonden aan het gebruik van deze machines. Daarbij
heeft hij op grond van artikel 33 der installatievoorschriften
tevens mededeling gedaan van de te volgen veiligheidsmaatregelen,
te weten regelmatige controle en gebruik van isoleertransforma
toren. De afzonderlijke aarding van de machine mag dan niet wor
den toegepast, terwijl het bij deze uitvoering niet mogelijk is
de machine zonder isoleertransformatordus zonder beveiliging,
te gebruiken.
De bezwaren, die adressanten in hun brief tegen dit voor
schrift naar voren brengen, richten zich niet tegen de wenselijk
heid en de doelmatigheid ervan, maar tegen het verschil, dat bij
toepassing van dit voorschrift- zal ontstaan tussen de veilig
heidsvoorschriften, die gelden voor eigen machines en voor huur
machines. Dit verschil achten zij onbillijk en onjuist.
De bezwaren, die adressanten aanvoeren, zijn naar onze me
ning niet steekhoudend. Het gaat er niet om, of er verschil be
staat in voorschriften voor de ene categorie en voor de andere
categorie, maar of de gestelde voorschriften in de gegeven om
standigheden zodanig zijn, dat voor beide categorieën een vol
doende beveiliging wordt verkregen tegen de gevaren, verbonden
aan het gebruik, dat van elke machine wordt gemaakt en of er
voldoende waarborgen bestaan, dat de voorschriften worden nage
leefd.
Het is daarbij onjuist geen onderscheid te erkennen tussen
eigen machines en huurmachines. Juist dit verschil maakt het
noodzakelijk, dat de gegeven voorschriften voor de huurmachines
strenger moeten zijn. Het is nu eenmaal niet te ontkennen, dat
de huurmachine bloot staat aan een veel grotere slijtage een in
tensiever gebruik en een ruwer behandeling dan de eigen machine,
terwijl zij voorts elke dag verscheidene malen moet worden ver
voerd en aangesloten. Bovendien geschiedt dit alles niet door
vakmensen, maar door leken, die geen enkele binding hebben met
het electriciteitsbedrijfAdressanten stellen wel, dat de huur
machines in tegenstelling met eigen machines voortdurend en re
gelmatig worden gecontroleerd en zo nodig hersteld, maar in de
eerste plaats bestaat geen enkele waarborg, dat dit ook werke
lijk gebeurt, is hierop geen enkele controle en bestaat gerede
twijfel, of dit door vakmensen geschiedt. Een ander nadeel van
de huurmachines is voorts, dat voor fouten en nalatigheden de
verhuurders door het electriciteitsbedrijf niet aansprakelijk
kunnen worden gesteld.
Hier staat tegenover, dat de verkoop van wasmachines aan
particulieren hoofdzakelijk plaats vindt door erkende installa
teurs op het gebied van electriciteitDoor de erkenning bestaat
de waarborg, dat bij levering van deze machines de gestelde
veiligheidsvoorschriften worden nagekomen en de nodige voorzie
ningen aan de electrische leiding worden aangebracht, aangezien
bij niet naleving de erkenning kan worden geschorst en in het
uiterste geval ingetrokken.
Gezien het vorenstaande, is de gemeente naar onze mening
tegenover de huurders van electrische wasmachines dan ook alleen
verantwoord, indien de huurmachines worden uitgerust met isoleer
transformatoren. Deze zaak klemt naar onze mening te meer, om
dat inmiddels enkele ongelukken met dodelijke afloop met huur
machines zijn voorgekomen, die voorzover kon worden nagegaan,
niet zouden hebben plaats gevonden, indien deze machines met
een isoleertransformator waren uitgerust geweest.
Wij zijn ons terdege bewust, dat aan het aanbrengen van
isoleertransformatoren voor de verhuurders onkosten zijn ver
bonden. Hier staat echter tegenover, dat de machines dan zonder
gevaar kunnen worden gebruikt, hetgeen voor de verhuurders zelf
van zeer groot belang moet worden geacht. Bovendien is door de
directeur van het lichtbedrijf met de verschillende verhuurders
overeengekomen, dat door het collectief bestellen van de trans
formatoren getracht zal worden de onkosten tot een zo laag mo
gelijk bedrag terug te brengen.
Haar onze mening verdient het echter aanbeveling de nader
te stellen veiligheidsvoorschriften niet te laten rusten op
artikel 33 van de installatievoorschriften, maar deze in de
voorschriften zelf op te nemen. Het besluit hiertoe hebben wij
inmiddels genomen.
Aangezien met het naleven van de gestelde veiligheidsvoor
schriften grote belangen, zelfs het leven, gemoeid kunnen zijn,
achten wij het voorts van groot belang, dat tegen het aansluiten
van toestellen in strijd met de installatievoorschriften zo no
dig onmiddellijk kan worden opgetreden. Volgens de bestaande
regelen is dit niet mogelijk, maar moet altijd eerst een waar
schuwing worden uitgereikt en tijd worden gegeven om het gebrek
te herstellen. In de tussentijd kan echter het ongeluk plaats
vinden. Het verdient aanbeveling in deze leemte te voorzien.
Dit kan geschieden door artikel 12 van de Verordening, houdende
voorwaarden voor de levering van electrische stroom door het
gemeentelijk electriciteitsbedrijf te Leeuwarden, aan te vullen.
Een besluit hiertoe hebben wij ontworpen.
Op grond van het vorenstaande geven wij U in overweging
adressanten mede te delen, dat het geven van voorschriften be
treffende de binnenleiding en de daarop aan te sluiten toestel
len op grond van eerder genoemde verordening behoort tot de com
petentie van Burgemeester en Wethouders en adressanten in te
lichten overeenkomstig hetgeen in dit prae-advies is vermeld.
Verder stellen wij U voor de genoemde verordening te wijzigen,
zoals is aangegeven in het hierna afgedrukte ontwerp-besluit.
De commissie van bijstand voor de gemeentelijke lichtfa
brieken heeft zich met dit prae-advies verenigd.
Burgemeester en Wethouders van Leeuwarden,
A.A.M. van der Meulen, Burgemeester.
T. Bakker, Secretaris.
Verzonden 6 Maart 1954
