I
ft
I
- 2 -
Toen de eerste gemeenten er toe overgingen, om de hoge druk toe te pas
sen, bleken enorm hoge lekverliezen voor te komen. Bolsward kwam boven de 4C^
en nog erger maakte enige tijd later Zutphen het, waar het verlies boven de 50%
kwfm. Er lekte daar dus meer gas weg dan er nuttig afgeleverd werd!
tJu heeft met^sedertdien geleerd, hoe men deze zeer grote lekverliezen
moet voorkomen, maar toch zijn verliezen van 20 a 25% in het begin helemaal niet
hoog te noemen en door voortdurend zoeken en repareren van lekken moet men trach
ten dit toch nog onaanvaardbare getal te drukken.
Men neemt in het algemeen het standpunt in, dat het uiteindelijk moet
gelukken het lekverlies in m3 tot de oorspronkelijke waarde terug te brengen,
maar dan is het verlies in calorieën toch altijd nog meer dan tweemaal zo hoog
als in de tijd van het stadsgas. Sneek heeft hele goede resultaten gehad met be
perking van de lekverliezen en is daar terecht trots op. Het na te streven ideaal
is echter nog niet bereikt, zoals trouwens nog nergens in Nederland en het blijft
voorshands een open vraag of men met aanvaardbare middelen dit ideaal wel berei
ken zal. Men kan immers nooit weten, of het verkeer niet voortdurend zeer kleine
lekjes zal doen ontstaan, ongevaarlijk bij stadsgas onder lage druk, maar gevaar
lijk voor aardgas 300 mm. Zou men werkelijk tot het einde van het aardgascontract
op grote schaal moeten doorgaan met het opsporen en dichten van kleine lekjes, dan
wordt het voortdurende opbreken van de straten toch wel een ergernis voor de be
volking. Zou men echter na enige jaren een sanering van het gasnet bereikt heb
ben, waarna alleen bij uitzondering nog dichten van lekken noodzakelijk zou zijn,
dan is het aardgas 300 mm. systeem in dit opzicht wel aanvaardbaar. Men kan ech
ter slechts raden,naar wat de toekomst in dit opzicht zal opleveren.
Begrijpelijk is overigens, dat men in Sneek, gezien de betere resultaten
die men daar behaalt dan in de meeste andere gemeenten met aardgas 300 mm., wel
optimistisch is.
De grote lekverliezen, die men bij aardgas 300 mm. zou moeten verwachten,
deden de Heer Vegter, directeur van de N.V. Gasfabriek Barradeel en van het Gas
bedrijf der gemeente Het Bildt besluiten de druk gelijk te laten, maar de voor
delen van de hoge druk voor de gasbranders langs andere weg te bereiken n.l. door
lucht bij het gas te voegen. Voor de theoretische grondslagen zie hoofdstuk II.
Aardgas-lucht had bovendien nog het voordeel, dat een toestel dat daar
voor ingericht is, zonder bezwaar op het gewone stadsgas kan branden. De Heer
Vegter kon dus in de beide gemeenten rustig de toestellen veranderen en schakel
de daarna over op aardgas-lucht zonder dat sectorindeling en leengastoestellen,
die anders de overgang zo bemoeilijken, nodig waren.
In het Bildt is men merkwaardigerwijze zelfs drie maal van gas verwis
seld, zonder dat de bevolking er enig bezwaar van ondervond. Nadat men eerst alle
toestellen veranderd had, is men bij wijze van proef overgegaan op aardgas-lucht.
Toen dit geen moeilijkheden bleek te geven, is men weer teruggegaan op koolgas
om de kolenvoorraad op te werken en daarna is men voor de derde en laatste keer
overgeschakeld op aardgas-lucht. Dit is wel een treffend bewijs voor de univer
seelheid van de zo omgebouwde toestellen.
De Heer Vegter is zo vriendelijk geweest een van zijn gascomforen aan
ons in bruikleen af te staan en op ons laboratorium kunnen belangstellenden eien
dat het ook op het Leeuwarder gas goed brandt. Eenzelfde proef met een uit Drach
ten of Sneek afkomstig gastoestel behoeft men niet te nemen!
Tegen aardgas-lucht werd het bezwaar aangevoerd, dat de lucht roestvor-
ming in het buizennet zou veroorzaken. Zie hiervoor hoofdstuk IV. De onzekerheid,
die hierover aanvankelijk bestond en de adviezen die het Gasinstituut en het
Staatsgasbedrijf gaven, deden intussen een reeks gemeenten besluiten aardgas 300
mm. te kiezen, waardoor dit thans het meest toegepaste systeem is.
Terwijl Leeuwarden nog deze kwestie bestudeerde, bereikte ons het be
richt, dat Appingedam ook aardgas-lucht zal gaan toepassen.
Verder werd het reeds eerder door een van de grote gasmaatschappijen
in de U.S.A. toegepast. (De Harrisons Gasworks in de staat New Yerscv).