Verder dient men, aldus het rapport, aan te nemen, dat de helft van deze
beroepsbevolking een opleiding aan een detailhandelsvakschool zal ambiëren en
dat de overigen, zonder een dergelijke opleiding, doch in het bezit van een
u.l.o.-, h.b.s.- of middenstandsdiploma, in de detailhandel worden tewerkgesteld. Al
non aanneemt,dat de beroepsuitoefening zich uitstrekt over een periode van 45 jaar,
dan zou dit betekenen, dat jaarlijks 2.500 45 of ongeveer 55 leerlingen emplooi
kunnen vinden. Uit deze gegevens trekt het E.T.I.F. de conclusie, dat een aantal
van ca. 50 leerlingen voor elk der leerjaren te verwachten zal zijn.
Dit houdt tevens in, dat, indien er twee scholen tot stand zouden komen, elk
der beide scholen slechts kan rekenen op 25 leerlingen per jaar. De Stichting
Christelijke Detailhandelsvakscholen rekent alleen al voor haar school op een
jaarlijkse aangifte van 50 leerlingen. Deze stichting verwaarloost daarbij de
factor, dat een belangrijk deel van de in de detailhandel werkzame personen
-blijkens het rapport van het E.T.I.F. te stellen op 50$-hun vooropleiding aan
een u.1,o.-school, h.b.s., e.d. zullen ontvangen.
Deze gegevens bevestigen de juistheid van het standpunt, dat er voor twee
onderwijsinrichtingen geen voldoende levensvatbaarheid bestaat. De inspectrice
van het nijverheidsonderwijs heeft zich blijkens haar brief van 3 juni J.l. in
gelijke zin uitgesproken. Van een tegenovergestelde mening geeft de Rijksmidden..
standsconsulent voor Friesland blijk in zijn brief van 4 juni 1958. Deze functio
naris is van oordeel, dat het door het E.T.I.F. aangegeven gebied met 250.000 in
woners ruimer moet worden genomen. In welke mate dit naar zijn mening het geval
moet zijn, wordt helaas niet nader uitgewerkt.
Nu zowel de Kamer van Koophandel als de inspectrice van het nijverheids
onderwijs onze mening kunnen onderschrijven, dat er slechts plaats is voor één
detailhandelsvakschool, zal één der ingekomen aanvragen niet ingewilligd kunnen
worden
Zoals hiervoor reeds is vermeld, staat het bestuur van de Stichting Christe
lijke Detailhandelsvakscholen afwijzend tegenover een z.g. compromisschool.Dit
bestuur motiveert, blijkens zijn schrijven van 8 september J.l., zijn afwijzend
standpunt door te stellen:
1. dat de middenstanders in de provincie Friesland als geheel genomen overwegend
protestants-christelijk zijn;
2. dat de leeftijd van 12 - 16 jaar uitermate belangrijk is voor de geestelijke
vorming, reden waarom het vasthoudt aan een christelijke vakschool;
3. dat, indien er voor Leeuwarden werkelijk maar plaats is voor één vakschool,
het daarmee akkoord kan gaan, mits deze een christelijke school wordt;
4. dat, nu Groningen en Zwolle reeds een z.g. compromisschool hebben, er aan
leiding is om in Leeuwarden, als tussenliggend centraal punt, een christelijke
school te vestigen.
Hiervoor hebben wij reeds opgemerkt, dat de Kamer van Koophandel geen voor
keur heeft willen uitspreken voor één der beide scholen. De inspectrice van het
nijverheidsonderwijs heeft daarentegen gemeend ook dit facet in haar advies te
moeten betrekken. Dit advies bevat een pleidooi voor de totstandkoming van een
Christelijke Detailhandelsvakschool te Leeuwarden, en het komt nagenoeg overeen
met de inhoud van de hiervoor genoemde punten 1 tot en met 4.
Zoals vrij nader zullen aantonen, achten wij de door laatstbedoelde Stichting
vermelde argumenten niet steekhoudend.
In de eerste plaats gaat men er ten onrechte van uit, dat het gebied, waar
uit de leerlingen een detailhandelsvakschool zullen bezoeken, de gehele provincie
zal omvatten. Veeleer is te verwachten, dat het overgrote deel der leerlingen
woonplaats heeft in Leeuwarden en in de omliggende gemeenten: Menaldumadeel,
Leeuwarderadeel, Hot Bildt, Ferwerderadeel, Tietjerksteradeel, Idaarderadeel,
RauwerderhemBaarderadeel on UtingeradeelVoor dit gebied met een inwonertal van
rond 155.000 geldt stellig niet, dat de bevolking overwegend protestants-chris
telijk is. Dit gegeven vormt dan ook veeleer een motief voor de totstandkoming
van een algemene vakschool
"Overigens"
Overigens hebben wij begrip voor het standpunt, dat de onderscheidene levens
beschouwelijke groeperingen trachten geëigend en bepaaldelijk gericht onderwijs
voor hun kinderen te verkrijgen. De noodzaak, dat voor deze wel zeer specialis
tische opleiding alleen een christelijke vakschool in aanmerking zou komen, kunnen
wij, gezien het vorenstaande, evenwel niet inzien. Een dergelijke noodzaak achten
wij eerst dan aanwezig, indien is aan te tonen, dat er aan twee scholen voldoende
behoefte bestaat.
Verder wordt het feit, dat Groningen en Zwolle reeds een compromisschool
hebben, als motief gebruikt voor het bepleiten van de stichting van een christe
lijke vakschool te Leeuwarden. Wij zijn van oordeel, dat het stichten van een
compromisschool in Groningen en Zwolle, mede gelet op de samenstelling van de
bevolking van het deel van onze provincie, van waaruit leerlingen de school te
Leeuwarden zullen bezoeken, zeker niet tot de conclusie kan leiden, dat te Leeu
warden een christelijke school moet worden gevestigd.
Bovendien achten wij de vak-technische zijde van de opleiding het belang
rijkste. Een voor alle partijen bevredigende situatie is o.i. dan ook alleen te
bereiken, indien een compromisschool tot stand komt. Op deze wijze kunnen alle
leerlingen, ongeacht hun godsdienstige overtuiging, een vakschool op het gebied
van do detailhandel bezoeken.
Wij betreuren het dan ook, dat de ondernomen bemiddelingspogingen om tot een
de-rgelijke compromisschool te komen, zijn gestrand.
Aangezien wij het tot stand komen van een detailhandelsvakschool hier ter
stede noodzakelijk achten, stellen wij U op grond van vorenstaande overwegingen
voor, het verzoek van het bestuur van do Stichting Algemene Vakschool voor de
Detailhandel, alhier, in te willigen en afwijzend te beschikken op de van de
andere adressante ingekomen aanvraag
Wij merken hierbij op, dat één lid van ons college ten deze een afwijkend
standpunt inneemt en zich derhalve met dit voorstel niet kan verenigen.
Burgemeester en Wethouders van Leeuwarden,
A.A.M. van der Meulen, Burgemeester.
de Jong, Secretaris.
Verzonden 6 oktober 1958.
