«ssa t
Door deze gang van zaken heeft deze onderscheiding naar onze mening
een zo bijzondere waarde gekregen, dat zij slechts past voor uitzonderlijk
verdienstelijke burgers, terwijl enerzijds deze ontwikkeling niet aansluit
op de historische betekenis, die aan de gedenkpenning moet worden toege
kend, anderzijds het ereburgerschap dat men als inherent aan de toekenning
van de penning beschouwt en dat degenen, die deze ontvangen, ook in de
regel wel zou toekomen, officiëel nimmer in het leven is geroepen.
Reeds lange tijd bevredigde ons deze situatie niot geheel.
Het komt ons daarom thans gewenst voor dat in de geconstateerde leem
te wordt voorzien on dat het mogelijk wordt gemaakt aan zeer verdienste
lijke burgers, ongeacht of hun verdiensten rechtstreeks in relatie staan
tot de Gemeente of haar bestuur, het ereburgerschap door de Raad wordt
toegekend, met daaraan verbonden een gouden penning.
Daarnaast behoort naar ons oordeel een erepenning (in brons of zilver;
te v/orden ingesteld, door ons College ze verionen aan burgers, die zich in
dienst van of in hun relatie met de Gemeente of haar bestuur, verdienste
lijk hebben gemaakt.
V/ij hebben de mogelijkheid overwogen om voor de beide doeleinden de
in 1056 vervaardigde erepenning te bezigen. De Conservator ven het Konink
lijk Kabinet van munten, penningen en gesneden munten te 1 s-Gravenhage, -
wiens oordeel wij vroegen - is echter van mening, dat de bestaande penning
voor de 19e eeuw een mooi stuk is te noemen, doch dat zij ook de typische
kenmerken draagt van een penning uit die eeuw, die zeker niet do belang
rijkste vras voor de penningkunst, en dat zij voor onze tijd verouderd aan
doet. De Conservator voornoemd adviseert dan ook een nieuwe penning te
1 at en aanm alc en
Hierbij komt nog dat de stempel voor hot vervaardigen van de voorzij
de van de bestaande ponning defect is en opnieuw zou moeten worden ver
vaardigd, terwijl het opschrift op de achterzijde, luidende "De Raad der
stad Leeuwarden uit erkentenis" ohzes inziens voor het beoogde doel minder
geschikt is.
In verband hiermee hebben wij aan een ontwerper van penningen, de
heer C. Stauthamer te Amsterdam, verzocht eon ontwerp te maken voor een
nieuwe penning, welke in goud aan het ereburgerschap kan worden verbonden
en welke in brons of eventueel in zilver als erepenning aan verdienstelijke
burgers kan worden uitgereikt.
Uit de ons toegezonden ontworpen hebben wij een kous gedaan.
V/ij menen, Jat het gekozen model als zeer geslaagd kan worden beschouwd.
De heer Stauthamer hooft naar dit ontwerp oen bronzen ponning vervaardigd,
welke ter bezichtiging bij de raadsstukken is gelegd.
Aan de ene zijde draagt deze penning het rondom 0011 gestylocrdc leeuw
geplaatste opschrift "Race et Justitia" (Vrede en Gerechtigheid) mot daar
onder "Leeuwarden"Y/ij achten het gebruik van do woorden, die ook boven
do hoofdingang van hot Stadhuis voorkomen, in dit verband zeer zinvol.
De andore zijde vertoont een beeld van de ommuurde stad met con stads
poort en do Oldehove. Eon 011 ander is omgeven door hot randschrift!
"Liowerdera Meente Eold endo Gonstich". Eerst na langdurig beraad en na bij
verschillende deskundigen advies te hebben ingewonnen zijn wij tot de
keuzo van deze afbeelding met dit Oudfriese opschrift gekomen. Ter verkla
ring hiervan dieno het volgende. Voor de rechtsgemeenschap van oen stad,
dorp of grietenij werd in de Middeleeuwen hetwooi'd "mconto" gebezigd.
"Liowerdera" is een meervoudige genitiefvorm en betekent: van de Leeuwar
ders. Do afbeelding van do ommuring symboliseert do gemeonschapsgedaohte
en sluit dus geheel aan op het woord "meente", terwijl de Oldehove gezien
kan werden als vertegenwoordiger van hot eigene, het typerende van onze
Gemeente on daarom past bij het woord "Liowerdera". Dc combinatie "hold
onde gonstich" was in het Oudfries zeer gebruikelijk en heeft de betekenis
van: trouw en gunstig gezind. Zij werd oudtijds gebruikt in do eedsformu
les voor ambtenaren.
Het gekozen devies in zijn geheel moot dus worden opgevat in deze zin,
dat de begiftigde aan de Leeuwarder gemeenschap trouw goede diensten
heeft bewezen.
ïïij menen, dat de uitreiking van een penning, hetzij als symbool van
het verleende ereburgerschap, hetzij als erepenning, vergezeld behoort te
gaan van do terhandstelling van een gocalligrafeerde oorkonde, waarin de
naam van do begiftigde is vermeld en in enkele woorden de redenen, die tot
het toekennon van de onderscheiding hebben geleid, zijn weergegeven.
Teneinde aan de ontwerper van do ponning het hom toekomende honorarium
te kunnen doen geworden, de kosten van het maken van een giotmodel en van
de nodige stempels en voor het doen vervaardigen van een tiental bronzen
penningen met daarbijbehorende étuis, alsmede van een aantal oorkonden, te
bestrijden behoeven wij een krediet van f.2.550,Een specificatie van
dit bedrag ligt voor U bij de stukken tor inzage.
Op grond van het vorenstaande geven wij U in overweging te besluiten:
I. a. in te stollen het ereburgerschap van de gemeente Leeuwarden, - aan
do toekenning waarvan verbonden zal zijn do uitreiking van oen oor
konde en oen gouden penning, na?.:: hot ter bezichtiging gelegde ont
werp, zij het van kleiner formaat - te verlenen door de Raad aan
uitzonderlijk verdienstelijke burgers, ongeacht of hun verdiensten
rechtstreeks in relatie tot de Gemeente of haar bestuur staan;
b. in to stollen de erepenning (in brons of eventueel in zilver)
- naar hot ter bezichtiging gelegde ontwerp - van do gemeente
Leeuwarden, met een daarbij behorende oorkonde te verlenen door
ons College aan personen, die zich in dienst van do Gemeente of in
hun relatie tot de Gemeente of haar bestuur verdienstelijk hebben
gemaakt
II. aan ons oen krediet te verlenen van f.2.550,--.
Burgemeester en Wethouders vsn Leeuwarden
J.Tiokstra, 1.-Burgemeester
de Jong, Secretaris.
Verzonden 26 juni 1961
