- 2 -
Leeuwarden de bedoeling voorgezeten de toepassing van de gebruikelijke etagewo
ning zo veel mogelijk te voorkomen, zulks in verband met de steeds meer geuite
klachten wegens de moeilijke bereikbaarheid van de hogere woonlagen en de vermen
ging van woon- en slaapruimte
Terwille van een goed beleefbare ruimtelijke situering zijn de woningen ge
groepeerd in verschillende wooneenheden. Elke eenheid wordt gevormd door individue
le woningen met privétuinen, gegroepeerd aan pleintjes en woonpaden, en verder
meergezinswoningen volgens het splitleveltype
De grote eengezinswoning (type a) heeft een woonkamer, inclusief eethoek
ter oppervlakte van ongeveer 29 m2, twee slaapkamers van ieder ll|- m2 en twee
slaapkamers van ieder 8 m2. Zij is verder voorzien van een balcon, gemaakt boven
de gedeeltelijk uitgebouwde berging.
De kleinre eengezinswoning (type b) bevat een woonkamer van 21,5 m2 en drie
slaapkamers ter oppervlakte van respectievelijk .10, r(\ en 9,3 m2. Ook deze woning
heeft de beschikking over gedeeltelijk uitgebouwde berging, waarboven een balcon
is geprojecteerd. Bij beide typen woningen' is aan de tuinzijde een berging voor
tuingereedschappen en dergelijke ontwerpen. Aan de uitvoering van deze woningen
zal veel zorg worden besteed: deze zal volgens het bestek aanmerkelijk uitgaan
boven hetgeen tot dusverre in onze gemeente in de woningwetsector is gebouwd.
Het splitlevelwoningtype werd het eerst ontwikkeld in 1958 voor de experi
mentele woonwijk "Hansaviertel" te Berlijn. Het is daar thans gedurende j h
jaar in gebruik. In Nederland is dit type woning thans in aanbouw in de gemeenten
's-Gravenhage en Delft. Dit woningtype wordt gekarakteriseerd door een - in te
genstelling tot hetgeen in ons land tot dusver gebruikelijk was geheel in het
bouwlichaam opgenomen galerijstraat, waartegen, waaronder en waarboven de wonin
gen zodanig zijn geprojecteerd, dat elke volledige wening aan beide langsgevels
grenst. Hierbij ontstaat tussen vroon- en slaapgedeelte een aiveauverschil van 8
treden. De keuken en de woonruimte liggen altijd op één niveau aan de buitenge
vel, terwijl alle voordeuren direct op de galerijstraat uitkomen. Elke woning
heeft voorts een loggia over de volle breedte van het woon- en keukengedeelte.
Op 8 treden niveauverschil ligt het slaapgedeelte. Hier zijn ondergebracht de
w.c. en de douche- en wasruimte. De beide hier voorkomende slaapvertrekken gren
zen weer over de volle breedte aan de buitengevel. Bij de grote, 8 persoons
woningen is er nog een tweede slaapgedeelte, gesitueerd op wederom een niveau
verschil van 8 treden. De slaapgedeelten zijn gelegen óf boven óf beneden het
niveau van het vroongedeelte.
Ventilatie en leidingen zijn geconcentreerd in centrale schachten, terwijl
de intimiteit van de woning wordt bevorderd, doordat aan de galerijstraat geen
ramen noodzakelijk zijn, hetgeen wel het geval is bij de gebruikelijke galerij
en maisonettetypen
Bij elke woning is naast de voordeur een stalling voor kinderwagens en
andere direct benodigde mobiele voorwerpen.
In de onderbouw is voorts voor elke woning een aanvullende berging aanwezig.
De galerijstraten,dus ook die in de blokken van vier bouwlagen, zijn voor
bewoners en leveranciers toegankelijk via een lift, waarin ook plaats is voor
kleine bedieningswagentjes
In de lange blokken meergezinswoningen in vier bouwlagen is één galerijstraat
en bij de blokken, geprojecteerd in 7 bouwlagen, zijn twee galerijstraten opgeno
men. Aan deze straten zijn in elk blok de toegangen ontworpen voor 40 woningen.
De overige 20 woningen in elk blok zijn direct vanaf de openbare straat bereik
baar. Elke galerijstraat is per blok bereikbaar via 3 trappenhuizen cn, zoals
reeds eerder vermeld, via een lift. Het opmerkelijke hierbij is voorts, dat tel
kens twee haaks op elkaar geprojecteerde middelhoge woningblokken met elkaar ver
bonden zijn door een brug, welke het mogelijk maakt van de galerijstraat van het
ene blok rechtstreeks te gaan naar de galerijstraat van het andere woningblok.
Bij de korte, hoge blokken van 12 bouwlagen zijn alle woningen bereikbaar
vanaf vier galerij stratenDe onderbouw dient hier geheel voor garages en twee
lagen bergingen, waarvan de onderste half in de bodem is verzonken.
Het spliT.leveltype biedt de mogelijkheid in de meergezinsbouw woonwaarden
te ontwikkelen, die verwant zijn aan die van het individuele huis, uiteraard met
uitzondering van een eigen tuin. Tegenover het laatste staat echter, dat de grote
groene stroken een voldoende compensatie bieden.
Ten slotte dient in dit verband nog te worden vermeld, dat er bij de opzet
van dit grote woningbouwplan van is uitgegaan, dat alle woningen centraal worden
verwarmd en viel do woonkamers, de keukens en alle slaapkamers. Onverwarmd blijft
slechts de doucheruimte, omdat aansluiting van dit vertrek op het centrale
verwarmingssysteem in verband met het niet constante gebruik zeer oneconomisch
zou zijn en verwarming op andere wijze eenvoudig kan worden bewerkstelligd.
V/ij hebben ons onmiddellijk na het bekend worden van dit plan gerealiseerd,
dat met de verwezenlijking ervan het woningpeilj dat in onze gemeente tot dus
ver in het algemeen geldt, belangrijk wordt verhoogd, zowel door de ontwikkelde
woningtypes, als door het uitvoeringsniveau en de centrale verwarming van de to
tale woningen. De daaruit voortvloeiende bouw- en exploitatiekosten hebben wij
daarbij niet uit het oog verloren. Wij zijn van mening, dat het mede met het oog
op de gestegen welvaart, uit sociale overwegingen noodzakelijk is de na de laatste
wereldoorlog min of moor gelijkblijvende en veelal minimale woonwaarde van de nieuw
gebouwde woningen op een hoger peil to brengen en aan ie passen aan de eisen, welke
thans aan een woning mogen en moeten worden gesteld. Dat dc uit de exploitatie van
deze woningen voortvloeiende huren momenteel voor oen categorie van onze bevol
king te hoog zullen zijn is een feit, dat wij ons wel hebben gerealiseerd. Wij
menen echter, dat wij niex alleen woningen bouwen voor dit moment, doch voor een
tijd van ten minste vijftig jaar. Mede gelet op de voortdurende stijging van
bouwkosten achten wij verwezenlijking van het ontworpen plan stellig verantwoord.
Op grond van onze ervaring met andere complexen woningen hebben wij het volste
vertrouwen dat de thans te bouwen woningen voor een groot c.eel van de bevolking
qua huurpeil bereikbaar zullen zijn. Een opschuiving van goedkopere naar deze
duurdere, doch ook veel betere en geheel centraal verwarmde "woningen achten wij
voorts te verwachten.
Zoals wij hierboven reeds mededeelden is aanvankelijk gedacht de te bouwen
weningen op traditionele wijze te stichten. Zeer tot onze spijt hebben wij moe
ten constateren, dat het niet mogelijk was met de in het bouwteam opgenomen aan
nemersmaatschappij tot overeenstemming te geraken over de prijsvorming. Het bleek
derhalve noodzakelijk het bestaande bouwteam te ontbinden en een nieuw team te
vormen met een andere samenstelling. Van de drie woningbouwcorporaties, de Wo
ningstichting "Patrimonium", de Woningbouwvereniging "Beter Wonen" en de "Stich
ting Woningstichting Sint Joseph" nam eerstgenoemde niet opnieuw in het bouw
team zitting, terwijl als nieuwe aannemer tot het bouwteam toetrad Intervam N.V.
te 's-Gravenhage. Deze bouwmaatschappij verklaarde zich alleen bereid de ont
werpen plannen uit te voeren volgens het R.B.M.-systeem (Rijnlandse Beton Maat
schappij). Noch naar de mening van de overige teamleden, noch naar onze mening
bestaan hiertegen bezwaren. Toepassing van dit systeem biedt juist voordelen.
In de eerste plaats wijzen wij op de mogelijkheid meer ongeschoolde werknemers
in te schakelen dan bij traditionele bouw, hetgeen bij de huidige schaarste aan
vakmensen zeker een belangrijke factor is. Voor de toepassing van dit systeem
bleek het noodzakelijk de hierbovenbedoelde eengezinswoningen van type a (do
grote eengezinswoning) met 40 cm te versmallenDe woning wordt dan evenwel zo
veel dieper gemaakt, dat de aanvankelijke oppervlakte geheel wordt behouden. Wij
kunnen ons met dozc wijziging volkomen verenigen. Het gevolg hiervan is, dat cp
het gehele plan in totaal 28 woningen volgens het type a moer kunnen worden ge
bouwd. Het totale aantal woningen van type a bedraagt derhalve thans 368 en het
gehele woningbouwplan omvat nu 2089 woningen.
Het verheugt ons U te kunnen mededelen, dat het overleg in het bouwteam tot
volledige overeenstemming heeft geleid. Met het oog op de in de laatste maanden
te constateren opwaartse beweging in de lonen en de prijzen bleek de aannemers
maatschappij echter niet bereid een bindende prijs te noemen voor de uitvoering
van het gehele plan voor 2089 woningen. V/el heeft zij, gebaseerd op de peildatum
1 november 1963, een bindende prijs genoemd voor de bouw van het ten oosten
van de Dokkumer Ee geprojecteerde gedeelte van het plan, omvattende de bouw
van 835 woningen, als volgt gespecificeerd:
a. grote eengezinswoningen (type a) 130
b. kleine eengezinswoningen (type b) 24-5
c. meergezinswoningen in 4 bouwlagen met
2 slaapkamers 80
d. meergezinswoningen in 4 bouwlagen met 4
slaapkamers l6o
