veelzijdigheid en de betekenis van dit centrum. Dit geldt naar moet
worden aangenomen in versterkte mate waar het een stadhuis betreft. I
Immers naast en boven zijn functionele betekenis heeft een stadhuis I
een bepaalde symbolische waarde. Het "huis der gemeente" kan alszo-
danig een speciale positie innemen in het stadscentrum, mits het op
de juiste wijze ten opzichte van de andere functies van de binnen
stad is gesitueerd. Met name weegt dit zwaar in het stadscentrum van
Leeuwarden, waarvan het noordelijke gedeelte stedebouwkundig (voor
wat de bestemming der panden betreft) en architectonisch (voor wat di
bouwtechnische kwaliteit van de bebouwing betreft) ernstig in verval
is, Bij het saneringsvraagstuk, dat hier ligt, bestaat er in dit
stadsgedeelte grote behoefte aan een centraal element, waaromheen heil
nieuwe leven met bestemmingen, waarin thans nog geen duidelijk inziclJ
is te verkrijgen, kan uitkristalliseren. Van een vernieuwd en uitge
breid stadhuis kan in dit opzicht een stimulans tot reactivering uit
gaan. Het lijkt daarom in het geheel van het stedebouwkundige beleid,
dat voor de binnenstad wordt nagestreefd en dat blijkens de aanvaar
ding van het plan voor de binnenstad ook U voor ogen staat, van groot
belang het bestuurlijke centrum van de gemeente op deze plaats te
handhaven. Bij dat beleid is immers een van de belangrijkste uitgangs
punten, dat het noordelijke gedeelte van de binnenstad in verval is
geraakt en behoefte heeft aan maatregelen tot sanering en reconstruc
tie. Het verplaatsen van het stadhuis, als een levendig en stimulerea
element in deze omgeving, zou stellig een uitwerking hebben, die in
gaat tegen het streven naar rehabilitatie van dit stadsgedeelte.
Daar komt nog bij, dat het uit stedebouwkundig oogpunt -zoals in
het kader van de totstandkoming van het binnenstadsplan ook reeds is
gesteld- wenselijk is de thans bestaande toestand ten zuid-oosten van
het stadhuis te verbeteren. Momenteel verzandt het drukke winkellevenl
rond het Waagplein (Nieuwestad, Wirdumerdijk, Naauw enz.) in de Sint
Jacobsstraat om onbestemd te eindigen nabij het Hofplein. Het is
daarom aantrekkelijk om de Sint Jacobsstraat op een duidelijke wijze
te doen uitlopen op een winkelplein dat een rondwandeling via de Grot?
Hoogstraat naar de Brol mogelijk maakt, waarbij de ontstaande plein-
wand tussen Sint Jacobsstraat en Grote Hoogstraat als een winkelwand
is gedacht. De totstandkoming van een uitbreiding van het stadhuis in
oostelijke richting waarborgt de totstandkoming van deze oplossing en
geeft tevens de meest aantrekkelijke beëindiging van de Sint Jacobs
straat. Deze straat zal namelijk bijna recht op de hoofdingang van
dit nieuwe gedeelte van het stadhuis aanlopen.
- 5 -
In de situatie, die door het creëren van een winkelplein als zo
even bedoeld ontstaat, bestaat behoefte aan een stedebouwkundig-
architectonisch element, dat een rol gaat spelen in het grotere
verhand van het plein rondom de Waag en daarmee in het stadsbeeld.
Deze functie kan uitstekend worden vervuld door de zojuist aange
duide, aan de oostkant van het representatieve hoofdgebouw van het
stadhuis te bouwen vleugel, bestemd voor de huisvesting van het ad
ministratieve apparaat. Verplaatsing van het stadhuis zou deze
mogelijkheid uitsluiten. Bovendien is niet aan te nemen, dat het
punt, waar nu het stadhuis (en dan met name de oostvleugel, dus
het voormalige politiebureau) staat, aantrekkelijk zou zijn voor
een andere functie, die dezelfde werking zou hebben als het stad
huis. Hier zou in elk geval een element, dat, ook qua gebouw,
aantrekt om de winkelloop te stimuleren, nodig zijn. Het lijkt b.v.
niet waarschijnlijk, dat zich hier een -veel publiek aantrekkend-
warenhuis zou vestigen. Te verwachten is, dat er op het te scheppen
plein meer levendigheid zal zijn als hieraan de secretarie met
zijn vele bezoekers gevestigd is dan bij iedere andere oplossing
als kantoorgebouw,
cIdeële motieven:
1e. Een stadhuis heeft een functie ten opzichte van de gehele op
het territoir van de gemeente gevestigde gemeenschap. Dit behoort
naar ons gevoelen, zo enigszins mogelijk, ook tot uitdrukking te
komen in de situering daarvan in het hart van de stad. De centrale
ligging kan een symbool zijn van de plaats, die het bestuur van een
gemeente in die gemeente inneemt. Wij merken in dit verband op, dat
een vergelijking met verplaatsing van departementen uit het cen
trum van s-Gravenhage vandaan, die werd gemaakt in het bovenbe
doelde verslag van de sectievergaderingen over het plan voor de
binnenstad, dan ook onzes inziens in het geheel niet opgaat.
2e. Het zou van weinig historisch besef getuigen, indien het be
stuur van de gemeente de plaats, waar het sedert dne en een halve
eeuw -namelijk van 1617 af- is gevestigd, voetstoots zou prijs
geven.
3e. Wij willen hier nogmaals er op wijzen, dat wij het van groot
belang achten de architectonische en kunsthistorische waarde van
het stadhuis zo goed mogelijk te conserveren door het als zodanig
te handhaven.
