Daarnaast zijn boekwinsten bij vervreemding van gemeente
eigendommen toegevoegd hetzij aan de reserves van de takken van
dienst, hetzij aan het "eigen kapitaal" der gemeente. Ook
de boekwinsten behaald met grondverkopen (waaronder ver
koop van erfpachtspercelen) zijn gereserveerd.
Op deze wijze zijn algemene reserves gevormd tot een totaal
bedrag van '19.554.700,-- (zie pagina 5 van deze nota),
Het behoort tot de taak van de gemeente tal van collectieve
voorzieningen tot stand te brengen die uit hoofde van hun
functie niet vervreembaar zijn en weinig of geen baten op
leveren, doch daartegenover een zware belasting vormen voor
het gemeentelijk budget. Kaar de onderscheiding, die wij
op pagina 4 van deze nota hebben toegepast, bedraagt de
boekwaarde van de onrendabele investeringen per 1 januari
1970 rond 7i.7OO.OOO, Hiervan bedragen de kapitaals-
lasten in 1970 rond 7.637.000,(zie pug. 5 van deze nota).
Tegenover de onrendabele kapitaalsuitgaven staan uiteraard
ook bezittingen in de vorm van gebouwen voor de openbare
dienst, wegen, rioleringen, bruggen, vaarten, recreatiege
bieden, enz. enz. Zuiver vanuit financieel standpunt bezien
vormen deze bezittingen voor de gemeente slechts een last.
Als positieve bestanddelen van het gemeentelijk vermogen zijn
zij te verwaarlozen.
Naar onze mening moet het streven er dan ook op gericht zijn,
voor onrendabele kapitaalsuitgaven zo snel mogelijk dekking
te zoeken. Bij de krappe middelenvoorziening van de gemeenten
is het vrijwel onmogelijk onrendabele kapitaalsuitgaven
van enige omvang ten laste van de gewone dienst van de ge
meentebegroting te brengen. Wel zijn in het verleden reeds
enkele malen versterkte afschrijvingen toegepast als bij
sluiting van het dienstjaar bleek, dat de financiële resul
taten gunstiger waren dan op begrotingsbasis mocht worden
verwacht
In dit kader vinden wij het ook gewenst en verantwoord om te
komen tot een begrenzing van de reserves die in stand moeten
worden gehouden voor dekking van risico's die verbonden zijn
aan het uitlenen van gelden en voor dekking van investerings-
en expioitatierisico1s zodat in de toekomst geen bedragen meer
automatisch naar de reserves toevloeien. Daarnaast vinden wij
het verantwoord van de beschikbare reserves een deel te ge
bruiken voor het tot stand brengen van een zekere sanering
in de sector van de onrendabele kapitaalsuitgaven.
Wij willen thans eerst trachten te analiseren welke risico's de
gemeente- als totaliteit gezien- draagt en daarbij trachten
aan te geven welk deel van de beschikbare reserves naar onze
mening moet worden bestemd voor dekking van deze risico's.
A. Risico's, verbonden aan het uitlenen van gelden en aan het
garanderen van geldleningen.
Uiteraard kan het voorkomen, dat uitgeleende gelden niet door
de schuldenaar kunnen worden terugbetaald en ook niet op de
bezittingen van de schuldenaar kunnen worden verhaald. Ook kan
het voorkomen, dat de gemeente voor verleende garanties wordt
aangesproken.
Zoals uit de specificatie op pagina 5 van deze nota reeds blijk
is van het totale bedrag van aan derden uitgeleende gelden ach
158.2OO.OOO,— een bedrag groot 148.755-000,— uitgeleend
aan woningbouwcorporaties voor financiering van de stichtingsko
ten van woningen, winkels, autoboxen, enz,
Een bedrag van ruim 6.000.000,is uitgeleend aan de stich
ting Bedrijfsgebouwen Leeuwarden, terwijl het resterende be
drag van de uitgeleende gelden is verspreid over een groot
aantal personen en instellingen.
Yan de door de gemeente gegarandeerde geldleningen is een
bedrag van rond 21 500.000,-- gegarandeerd ten behoeve van
verenigingen, c.q, stichtingen zoals het Diakonessenhuis
Nieuw Touteuburg, Parkherstellingsoord, Aldlanstate, de
Nederlandse Centra]e voor de huisvesting van Bejaarden en
Sonnenborgh. Voorts een bedrag van 1.521.000,ten be
hoeve van de N.V. I.W.G.L. en 1.362.200,— ten behoeve van
diverse bouwspaarders. In het eventuele verlies uit verleende
garanties ten behoeve van bouwspaarders neemt het rijk in een
groot aantal gevallen voor 50$ deel. De overige verleende
garanties betreffen veelal kleinere bedragen ten behoeve van
diverse verenigingen en instellingen zoals- de stichting Nieuwe
Leeuwarder Jachthaven, de vereniging Coöperatief Bodehuis
Leeuwarden, diverse speeltuinverenigingen, enz.
Het geheel overziende menen wijdat de conclusie gerecht
vaardigd is dat het risico voor de gemeente verbonden aan het
uitlenen van gelden en het garanderen van geldleningen niet
zo erg groot is en dat een relatief klein gedeelte van de
aan te houden reserves voldoende is om de risico's in deze
sector te kunnen dekken.
Wij denken in dit verband aan een voorziening ter grootte van
rond I.5OO.OOO,
B, Investeringen
De continuïteit van de overheidshuishouding in het algemeen
en ook de continuïteit van de door de overheid geëxploiteerde
bedrijven, kan wel in zoverre als gewaarborgd worden beschouwd,
dat resorvevorming niet nodig is voor het opvangen van ver
liezen bij algehele liquidatie van een bepaalde tak van over
heidszorg.
Uiteraard komt het wel voor, dat bepaalde investeringen binnen
de termijn waarin zij worden afgeschreven hun nuttigheid ver
liezen, dan wel door bepaalde technische of economische ont
wikkelingen voortijdig moeten worden vervangen en geen of
weinig opbrengstwaarde neer hebben.
Hierbij kan, als voorbeelden, onder neer worden gedacht aan het
volgende.
1. Vervanging van kabels en buizen door kabels en buizen net
grotere capaciteit ten behoeve van electriciteits- en gastrans-
port, ten behoeve van de riolering, enz.
2. Vervanging van installaties, machines en voertuigen die niet
meer voldoen aan de daaraan te stellen eisen.
3. Vervanging van de openbare verlichting ter verkrijging van een
beter verlichtingsniveau, of aanpassing van de openbare ver
lichting in verband met een veranderde verkeersfunctie van een
bepaalde straat.
4. Vervanging van bruggen, verkeerspleinen, verkeersregelings
installaties, enz. in verband met bepaalde veranderingen op
het gebied van het verkeer en/ofvervoer.
5. Vervanging van door calamiteiten verloren gegane objecten waar
tegenover geen of te lage ochadeuitkeringen staan.
In bovenstaande er. soortgelijke gevallen is het niet juist de
gewone dienst van de gemeentebegroting of de begrotingen van de
takken van dienst nog Jaren te belasten met afschrijving op
verloren gegane of nutteloos geworden objecten en dient af
boeking van hot nog niet afgeschreven gedeelte van de inves
tering tegon een reserve te kunnen plaats vinden.
Een voorziening ter grootte van 5-000.000,voor dekking
van risico's verbonden aan het voortijdig buiten gebruik stellen
van bepaalde investeringen achten wij ruim voldoende.
_o_
