BS
4.
2Het huidige funktioneren van de gemeentepolitie Leeuwarden.
2-1- Een schets van een aantal voor de politie belangrijke
ontwikkelingen in de samenleving van 1950 tot heden.
In Nederland is na de tweede wereldoorlog een aantal belangrijke
ontwikkelingen waar te nemen, die de samenleving op
een aantal punten ingrijpend deden veranderen. Een eerste opmerkelijke
ontwikkeling is de enorme economische groeidie Nederland sinds
1950 heeft doorgemaakt. Deze groei deed onze welvaart toenemen;
onze koopkracht werd gedurende een groot aantal jaren steeds groter.
Wij konden ons daardoor in materiële zin steeds meer veroorloven;
men denke in dit verband bijvoorbeeld aan de enorme toename van het
particuliere auto-bezit en eigen woningen. Deze economische groei
stelde ons echter ook voor bepaalde problemen. Zo waren wij genood
zaakt om arbeidskrachten van buiten onze landsgrenzen aan te trekken.
Dit om te kunnen voldoen aan de vaak enorme vraag naar arbeids
krachten. Daarnaast kregen wij bijvoorbeeld problemen met de wijze
van verwerken e.d. van veel bij- en afvalproduktendie
vaak grote schade kunnen berokkenen aan ons milieu.
Een ontwikkeling die mede opvalt| is de verandering van het sociaal-
culturele klimaat, met name de verandering in tussenpersoonlijke
verhoudingen valt op. Door de economische groei werd het mogelijk
een groot aantal basisvoorzieningen te creëren voor de leden van
de samenleving. Gedacht dient dan te worden aan allerlei wetten op
het gebied van sociale voorzieningen, maar bijvoorbeeld ook aan
de toenemende mate van (wettelijke) mogelijkheden tot als wel recht
op diverse vormen van professionele zorg. Een gevolg mede hiervan
was dat veel vormen van zorgverlening en controle, die vroeger tot
de verantwoordelijkheid van de eigen kring werden gerekend steeds
meer tot de verantwoordelijkheid van deze steeds meer versnipperd
rakende professionele zorgverlening ging behoren. Op het gebied
van de politiële zorg doet dit verschijnsel zich ook voor.
Daarnaast zien wij, dat juist door de toename van koopkracht en
vraag naar arbeidskrachten de leden van de Nederlandse samenleving
steeds meer de mogelijkheid kregen hun leven op een door hen zelf
gekozen en niet door hun sociale omgeving gewenste wijze konden
inrichten. Gevolg hiervan was dat een grote mate van individuali
sering van o.a. verantwoordelijkheden ontstond, en daarmee samen
hangend, een streven tot nivellering van machtsverschillen tussen
individuen. Beide verschijnselen werden richtsnoer voor het gedrag
van grote groepen van de Nederlandse samenleving. Het streven tot
nivellering van machtsverschillen uitte zich o.a. in de omgang
met vroegere, als zodanig erkende autoriteiten en/of gezagsdragers,
zoals b.v. de politie.
Deze ontwikkelingen naast bijvoorbeeld de toename van het aantal
inwoners van Nederland, dit mede versterkt door de toename van
het aantal etnische en culturele minderheden, maakten dat de
Nederlandse samenleving pluriformer, opener alswel ingewikkelder
en onoverzichtelijker werd. Ten aanzien van de Leeuwarder samen
leving kunnen we opmerken, dat de meeste van deze ontwikkelingen
zich ook hier geuit hebben. Wij denken dan aan de volgende aspekten:
- De groei van het inwoneraantal in Leeuwarden van ruim 78.000
inwoners in 1950 naar ruim 84.000 in 1980, de toename van het aantal
pendelaars van ca. 1500 in 1950 naar 17.500 in 1980 en de wijziging
in de samenstelling van de bevolking als gevolg van de suburbanisatie
en het toenemen van het aantal zelfstandig wonende studerende en wer
kende jongeren.
I m
5.
- De ontwikkeling van de oppervlakte van het voor bewoning en niet
agrarische doeleinden in gebruik genomen (en dus te besurveilleren)
gebied in Leeuwarden. Dit verviervoudigde tot 1976 naar een kleine
1600 hectaren.
- Het sedert het begin vijftiger jaren immer groeiende aantal gemoto
riseerde verkeersdeelnemers heeft ertoe geleid dat met name de ge-
uniformeerde politie steeds meer betrokken werd bij het verkeersgebeuren
Naast de verkeersgeleiding neemt de verkeershandhaving thans het grootste
deel van de repressieve taak van de politie in beslag.
- De op zich zorgenbarende landelijke ontwikkelingen in de criminaliteit
manifesteert zich ook uitdrukkelijk in Leeuwarden. Te noemen vallen:
toenemend drugs- en alcoholgebruik en het daarmee samenhangend straf
baar gedrag, toenemende vernielzucht en op personen gerichte agressie
en het interlocale en soms internationale karakter van de (georgani
seerde) misdaad.
- Daarnaast noemen we de verdriedubbeling van het aantal leden van
culturele en etnische minderheden in Leeuwarden. Naast hun komst op
zich vereiste de maatschappelijke integratie en de zich daarbij voor
doende problemen in toenemende mate zorg en aandacht van de politie.
Concluderend kunnen we stellen dat zowel de aard als de omvang van de
werkzaamheden voor de politie enorm is toegenomen. Wij verwachten dat
deze trend zich in de naaste toekomst zal voortzetten.
2Be gemeentepolitie Leeuwarden sinds 1950.
De sterkte van de politie, d.w.z. het totaal aantal personeelsleden
dat het korps van de zijde van het Ministerie van Binnen-andse Zaken
kreeg toegewezen, bedroeg in 1950 140 en in 1980 163. Deze toewijzing van
het aantal personeelsleden wordt berekend naar het aantal inwoners
van de gemeente, waarop de zorg van het politiekorps zich richt.
Wij zagen echter dat het inwoneraantal wat Leeuwarden betreft nu juist
niet zo spectaculair is toegenomen. De problemen namen echter wel toe.
Wij zijn dan ook van mening dat de uitsluitend op het inwoneraantal
toegesneden sterktetoewijzing onvoldoende recht, doet aan de aard
en de intensiteit van de werkdruk. Wij voegen daaraan nog toe het
gegeven.dat in de loop van de tijd de gemiddelde politieambtenaar
als gevolg van werktijdverkorting, groei van het aantal verlofdagen,
toename van cursussen e.d. steeds korter is gaan werken.
Wij moeten concluderen dat het potentiëel van de gemeentepolitie de
afgelopen jaren in wezen ia afgenomen.
De politie, dus ook het korps van de gemeentepolitie Leeuwarden, is
altijd een organisatie geweest waarvoor de taken in grote mate bepaald
werden door het bevoegd gezag aan de hand van daartoe opgemaakte regels
en wetten.
De verhouding bevoegd gezag - politie werkt door in de wijze waarop het
korps zich heeft georganiseerd. Wij doelen dan met name op de rangen
hiërarchie. Zo kent het korps 5 rangniveaus, te weten van "hoog"
naar "laag" commissaris (1 hoofdinspecteur/inspecteur (5
adjudant (8 brigadier (23 hoofdagent/agent (120)
