geheel moet een meerwaarde hebben voor de dienst/afdeling en omgekeerd. Deze
synergie tussen de diensten/afdelingen moet op meerdere terreinen gerealiseerd
worden, alleen financiële synergie is onvoldoende. Feitelijk moet gewerkt worden
aan de synthese tussen de voordelen van zelfstandigheid en de synergie van totale
organisatie.
5.4. Manager van de eenheid
Binnen de gemeentelijke overheid staat de gemeentesecretaris aan het hoofd van
de ambtelijke organisatie. Er bestaan verschillende opvattingen over de rollen van
de secretaris. In dit besturingsmodel is gekozen voor de rol van de secretaris als
topmanager. Vanuit de erkenning dat één persoon niet in staat kan zijn een com
plexe organisatie te leiden, vullen directeuren op dienstniveau door middel van
mandatering de verantwoordelijkheid van de gemeentesecretaris in.
De directeuren zullen zich daartoe moeten (willen) verplaatsen in de rol van de
gemeentesecretaris, zonder dat feitelijk te (willen) zijn. Dit veronderstelt dat de
directeur een dubbele loyaliteit heeft. Enerzijds met de dienst waarvoor hij/zij
verantwoordelijk is, waarvoor hij/zij moet willen scoren. En anderzijds moet
hij/zij verantwoordelijkheid willen dragen voor het geheel. De directeur dient een
diepgaand besef te hebben van de voordelen van bij elkaar te horen, omdat syner
gie tussen de dienst en het geheel uiteindelijk ook de bestaansgrond is van de
eigen dienst. Hetzelfde maar dan compacter gezegd: "De manager van de dienst
haalt wat hij/zij halen kan en brengt wat hij/zij brengen moet". Hij of zij moet het
werkwoord van wederkerigheid kunnen vervoegen: van of-of denken, naar en-en
denken.
20
5.5. De grens
Er is een grens aan het toedelen van verantwoordelijkheden aan zelfstandige
eenheden. Het gaat daarbij om vragen als decentraal of centraal en individueel of
gezamenlijk. Bij het bepalen van deze grens zullen vaak financiële motieven van
schaalgrootte-voordelen een belangrijk criterium zijn, evenals het samenbrengen
van specifieke deskundigheid die alleen te behouden is door middel van samen
werking (interne, maar ook gezamenlijke externe uitbesteding).
In de huidige situatie kunnen twee centrale functies onderscheiden worden:
- concernstaven ten behoeve van de gemeentesecretaris;
- enkele algemene ondersteunende diensten.
De gemeentesecretaris heeft een aantal centrale verantwoordelijkheden en om deze
waar te kunnen maken laat de secretaris zich bijstaan door de directeuren van
diensten en een groep deskundigen. Deskundigen op het gebied van middelenbe-
heer (o.l.v. de directeur bedrijfsvoering) en op meer beleidsinhoudelijke terreinen
(direct onder leiding van de gemeentesecretaris). Deze groep deskundigen onder
steunt de secretaris alleen in de directe taken.
Om redenen van schaalgrootte-voordelen en kennisbehoud zal een aantal onder
steunende diensten gemeenschappelijk gebruikt worden. Zo is het gebruik van de
facilitaire dienst voor iedereen verplicht.
21
Gemeentebestuui
Beleids
coördinatie
College
Gemeentesecretars
Middelen
V controlling
Directieraad
Dienst
Dienst
Dienst
Dienst
Afbeelding 10
Leeuwarden In Stelling - (Besturingsmodel
Afbeelding 11
Leeuwarden In Stelling - (Be)sturingsmodel
