Perspectiefnota 1996 - 1999
De verdere integratie van de Noord-Europese en Oost-Europese landen in de
Europese Unie kan voor Noord-Nederland positieve effecten hebben. De economi
sche relaties met deze landen kunnen intensiever worden.
Binnen Nederland constateren wij belangrijke schaalvergrotingsprocessen en concen
tratietendenzen bij de (semi)overheid. Dit openbaart zich met name bij de concentra
tie van regionale diensten.
Binnen de context van een veranderende economische orde zal Leeuwarden blijvend
moeten in zetten op de verbetering van de fysieke bedrijfsomgeving, met name
optimalisering van de infrastructuur, waaronder de elektronische snelweg, en kwali
tatieve completering van het aanbod aan bedrijfslokaties. Daarmee worden de
randvoorwaarden geschapen voor een verbreding van het economisch draagvlak.
Leeuwarden dient in zijn regio als centrumgemeente en knooppunt de eerst aangewe
zen vestigingsplaats te zijn voor (grootschalige) industriële ontwikkeling, versterking
van de dienstverlenende sector en uitbouw van het nutri-business complex.
Leeuwarden vervult op zowel sociaal als economisch gebied een trekkersrol. Vanuit
deze achtergrond is Leeuwarden aangewezen als stedelijk knooppunt. De trekkersrol
komt ondermeer tot uiting in het feit dat Leeuwarden een centrumfunctie vervult op
het terrein van werkgelegenheid. Leeuwarden biedt meer dan 47.500 arbeidsplaatsen
op ruim 87.000 inwoners.
Bedreigingen Hoewel Leeuwarden een stad is die aan veel mensen werkgelegenheid biedt, vormen
juist de ontwikkelingen op het terrein van de werkgelegenheid een bedreiging voor
de stad. De dreiging komt van twee kanten. Leeuwarden heeft allereerst te maken
met een achterblijvende groei van de werkgelegenheid en ten tweede met een
groeiende werkloosheid.
De achterblijvende werkgelegenheidsgroei is gekoppeld aan de ligging van Leeuwar
den. Kenmerkend voor Leeuwarden is dat het in een economisch gezien relatief
"zwakke" regio ligt, mede door de perifere ligging ten opzichte van de economische
centra in Nederland en Europa. De perifere ligging heeft tot gevolg dat de aanslui
ting op de economische en bedrijfsmatige ontwikkelingen elders, langzamer en
indirekter verloopt. Daar komt bij dat Leeuwarden niet is opgenomen in het netwerk
van hoofdtransportassen van weg, water en rail. Dit alles heeft zijn doorwerking
naar de werkgelegenheidsontwikkeling. Ondanks de vele inspanningen die de
afgelopen jaren zijn geleverd om de economische positie van Leeuwarden te
versterken is de groei van de werkgelegenheid binnen de verschillende sectoren
achtergebleven bij de provinciale en landelijke ontwikkeling.
Sterker nog, het is niet alleen zo dat de groei van de werkgelegenheid achterblijft,
maar ook dat de werkloosheid groter wordt. Momenteel is er sprake van een
werkloosheid van bijna 24 Het aanbod van werkzoekenden is hoog en het
aantal beschikbare banen is beperkt. Dit heeft tot gevolg
dat een steeds grotere groep mensen langdurig buiten het arbeidsproces staat en hun
kans om toe te treden tot de arbeidsmarkt steeds kleiner wordt.
De toenemende (langdurige) werkloosheid in Leeuwarden betekent dat veel inwoners
van de stad moeten rondkomen van een uitkering. De uitkeringsverstrekking legt een
aanmerkelijk beslag op de financiële middelen van de gemeente; immers de verstrek-
Kansen
Al gemeen
Leeuwarden
4
Perspectiefnota 1996 - 1999
king van uitkeringen komt voor 10% voor rekening van gemeente en de overige 90%
wordt door het rijk betaald. De verwachting is dat het gemeentelijk aandeel groter
zal worden.
De grote langdurige werkloosheid in Leeuwarden maakt dat er veel mensen wonen
met een laag inkomen. Daardoor wordt het draagvlak voor de instandhouding van de
centrumfunctie en de voorzieningen van Leeuwarden beperkt.
Voor het behoud en de versterking van de centrumpositie van Leeuwarden en voor
de aanpak van de grote werkloosheidsproblematiek is het noodzakelijk dat de
economische structuur van Leeuwarden en Friesland wordt versterkt. Op een drietal
terreinen zijn er mogelijkheden om hieraan te werken.
1. vergroting van de werkgelegenheid
2. bestrijding van de werkloosheid
3. versterking van het productiemilieu
In hoofdstuk 4, onderdeel 4.1., worden deze opties nader uitgewerkt.
2.2 Sociaal-culturele ontwikkelingen
De sociaal-culturele ontwikkelingen hebben met zich meegebracht, dat de mens
mondiger is geworden en steeds hogere kwaliteitseisen stelt. Dit uit zich onder meer
in eisen die gesteld worden aan de kwaliteit van:
- het woon- en leefmilieu
- de openbare veiligheid
- het bestuur en de gemeentelijke dienstverlening
- het milieu en de
- welzijnsvoorzieningen
Deze ontwikkelingen vragen om een gepast antwoord.
Samenhangend daarmee is er sprake van een toenemende individualisering en
democratisering. Dit heeft gevolgen voor onder meer het woningbouwprogramma, de
zorgvoorzieningen en de recreatieve voorzieningen.
Op verschillende terreinen doet de overheid een stapje terug. Maatschappelijke
voorkeuren en marktmechanismen worden sterker.
Daarnaast zal de samenleving, ook in Leeuwarden, zich kenmerken door een
toenemende multiculturele opbouw. De veranderende opbouw van de bevolking
vraagt om extra maatregelen op het gebied van maatschappelijke integratie.
Bestuurlijke vernieuwing staat de komende jaren nadrukkelijk in de belangstelling.
Enkele trefwoorden daarbij zijn: doelmatigheid, overzichtelijkheid, korte afstand
tussen burger en bestuur, democratische controleerbaarheid, efficiëntie en kostenbe
wustzijn. Een punt van discussie is de gewenste schaal van beleids- en uitvoeringsta
ken en bevoegdheden.
2.3 Demografische ontwikkelingen
De bevolkingsopbouw is aan het veranderen. In de lijn van de landelijke trend, maar
minder nadrukkelijk, zal ook de Leeuwarder bevolking gaan verouderen. Daarbij zal
het aantal 0-19 jarigen de komende 15 tot 20 jaar maar zeer licht dalen. Het aantal
5
