1 INLEIDING
1.1 Balans: de sleutel naar de toekomst
1.2 Aanleiding
GROTE STEDEN BELEID EN INVESTERINGSBUDGET STEDELIJKE VERNIEUWING:
HOE WORDEN DEZE RIJKSMIDDELEN INGEZET?
De rijksmiddelen in het kader van GSB en ISV worden door Leeuwarden als volgt verdeeld:
Sociale integratie, veiligheid, leefbaarheid, kinderopvang c.a.
15,2 miljoen gulden
Werkgelegenheid - werkloosheid
44,9 miljoen gulden
Economische Zaken (incl. binnenstad, dat is incl. grootschalig groen en geluid)
16,6 miljoen gulden
Woningmarkt
29,4 miljoen gulden
Overig (monumenten, bodem)
0,6 miljoen gulden
TOTAAL
106,7 miljoen gulden
De keuze van de inzet wordt enerzijds bepaald door het 'oormerk' van de middelen c.q. de (rijks-)regelingen die
aan de middelen ten grondslag liggen, anderzijds door de prioriteiten van de gemeente Leeuwarden, zoals
hiervoor uiteengezet.
COFINANCIERING
Belangrijke bron voor gemeentelijke cofinanciering is het gemeentelijk Strategisch Investerings- en
Ontwikkelingsfonds, van waaruit vooralsnog ongeveer f 46 miljoen wordt gereserveerd c.q. ingezet, waarvan
f 10 miljoen voor woningmarkt/stedelijke vernieuwing (als nieuwe reservering ten opzichte van de
Perspectiefnota 2000). Daarnaast wordt er verder cofinanciering gezocht via onder meer overige Rijksmiddelen,
provincie (Kompas voor het Noorden (REONN) en stadsconvenant), Europese Unie, omliggende gemeenten,
corporaties, marktpartijen. Arbeidsvoorziening, etc..
4
Leeuwarden is naast de dynamische stad van en voor Fryslan, met alle centrumfuncties die daar bij horen, een
vestigingsplaats voor hoogwaardige diensten in een ruimte en kwaliteit biedende (stads-) omgeving. De unieke
combinatie van een compact stadshart in een dergelijke ruimte en kwaliteit biedende omgeving vormt een
potentie die kansen geeft, en ook voor de toekomst behouden zal moeten worden. Leeuwarden heeft een
levendig uitgaanscentrum, een sfeervolle binnenstad met een rijke historie (met veel monumenten) en een
gevarieerd winkelbestand, veel culturele en sociale voorzieningen en een uitgebreid aanbod van opleidingen. De
stad kent naast deze charmes echter ook de problemen van de grote stad: een hoge werkloosheid, armoede,
criminaliteit, etc.. Leeuwarden is dan ook een 'duale stad' te noemen, een stad waarin een groeiende tweedeling
in de samenleving tussen sociaal en economisch sterk en sociaal en economisch zwak duidelijk manifest is. Bij
de verdere ontwikkeling van de stad dient die dualiteit met alle macht bestreden te worden. Dit betekent dat
evenwicht gevonden moet worden in het investeren in de ontwikkeling van mooie dingen, het ondersteunen van
kansrijke initiatieven en groei en het investeren in het opheffen van economische en sociale achterstanden.
Balans vinden is de sleutel naar de toekomst, maar keuzes maken evenzeer.
Leeuwarden heeft zich de afgelopen jaren ingezet voor de versterking van bestuur en beheer van de
gemeentelijke organisatie in de vorm van een nieuw besturingsconcept. Belangrijke elementen hierin zijn onder
andere het verbeteren van de (politieke) sturingsmogelijkheden, verdere verbetering van de planning- control-
cyclus en integraal werken. In dit kader is ook een strategische visie op de toekomst opgesteld (LEeuwarden
Visie LEVI 2030). Leeuwarden had behoefte aan een concrete schakel tussen haar strategische toekomstvisie,
LEVI 2030, en haar jaarlijkse Perspectiefnota met een tijdshorizon van maximaal 4 jaar: een integraal
meerjarenprogramma, waarin alle activiteiten die in de stad worden ondernomen zijn opgenomen en waarin de
samenhang tussen al die activiteiten duidelijk wordt. Door een wenkend perspectief te bieden voor de sociale,
economische en fysieke ontwikkeling van de stad op de middellange termijn kunnen de eigen gemeentelijke
middelen gerichter ingezet worden. Een dergelijk perspectief is bovendien een voorwaarde voor het realiseren
van cofinanciering. Het ontwikkelen van een stadsvisie voor de lange termijn en een integratie- en
afwegingskader voor de middellange termijn bleek naadloos aan te sluiten op het traject dat door het Rijk is
uitgezet in het kader van het Grote Steden Beleid (GSB) en het Investeringsbudget Stedelijke Vernieuwing
(ISV).
In het kader van GSB en ISV is met het Rijk afgesproken dat Leeuwarden een visie ontwikkelt voor de periode
tot en met 2010 (met een accent op de periode tot 2003/2004), waarin een kwalitatieve en kwantitatieve analyse
van de lokale situatie wordt gegeven, zowel in termen van kansen als bedreigingen. De analyse in de stedelijke
visie vormt de basis voor het MeerjarenOntwikkelingsProgramma (MOP). Dit programma heeft betrekking op
de convenantperiode tot en met 2003 (voor GSB) en 2004 (voor ISV) met een indicatieve doorloop naar 2010 en
bevat een aantal meetbare doelstellingen en prestaties. Op basis van de stadsvisie en het
MeerjarenOntwikkelingsProgramma zal het Rijk per stad een convenant (met bijbehorende financiële afspraken)
op maat afsluiten.
Met het oog op de totstandkoming van het MeerjarenOntwikkelingsProgramma heeft het Rijk een aantal kaders
opgesteld, te weten:
Grote Steden Beleid-toetsingskader
Beleidskader Stadseconomie
Beleidskader Stedelijke Vernieuwing
Grote Stedenbeleid en Groenimpuls - groen in en om de stad
Notitie ISV Bodem
Beleidsbrief Breedtesport
Alhoewel Leeuwarden van mening is dat voor het MOP voorop staat dat het een eigen verhaal van Leeuwarden
is en blijft, heeft Leeuwarden bij het opstellen van het MOP natuurlijk rekening gehouden met de wensen en
eisen die voortvloeien uit deze verschillende documenten.
5
