2.2 Strategische doelen
2.3 Toekomstschets: hoe wil Leeuwarden er in 2030 uitzien?
Demografische trends en maatschappelijke trends (flexibilisering arbeid, duurzaamheiddenken, etc.) laten zich
voor een periode van 30 jaar niet exact voorspellen, maar ze kunnen wel elke vier jaar worden ingebracht in de
bestaande visie voor de toekomst. Er staat in elk geval vast dat ruim 30 jaar doelgericht werken aan de uitbouw
van potenties en het wegwerken van minder sterke punten onvoorstelbare mogelijkheden met zich meebrengen.
De twee hoofdfuncties van Leeuwarden leiden voor de toekomst tot de volgende strategische doelen:
Strategische doelen Leeuwarden 2030:
1. Een vitale middelgrote stad met 100 tot 125 duizend inwoners met een evenwichtige bevolkings
samenstelling.
2. De belangrijkste centrumgemeente in Noord-Nederland, naast Groningen, op het gebied van
voorzieningen, werkgelegenheid en woonmilieus.
3. Een stedelijke samenleving, waarvan de werkloosheid en de economische ontwikkeling vergelijkbaar
zijn met landelijke gemiddelden.
4. Een aantrekkelijke gemeente met duurzame en hoogwaardige vestigingsmilieus voor zowel bedrijven
als burgers.
5. Een bereikbare stad, voorzien van effectieve transport- en vervoersystemen.
6. Een veilige en leefbare gemeente.
Leeuwarden en haar stedelijke functies zijn er in de eerste plaats voor de Friezen en de Noorderlingen. Er wordt
een duidelijke keuze gemaakt voor kwaliteit. Duurzaamheid vormt onderdeel van alle beleidsterreinen.
Kwantiteit is in beeld voor zover dat nodig is, bijvoorbeeld om voldoende massa te bereiken om temidden van de
overige, al dan met afhankelijke, stedelijke centra bestaansrecht te hebben (minstens de tweede stad van Noord-
Nederland) en/of indien de nodige schaalvoordelen behaald kunnen worden. Leeuwarden kiest derhalve voor
groei met aandacht en behoud van 'quality of life'. De keuze voor de eigen regio betekent niet dat Leeuwarden
zich afsluit van de rest van de wereld. Integendeel, het karakter van Leeuwarden is in de toekomst voor bepaalde
groepen mensen en activiteiten de ideale vestigingsplaats. Hiermee heeft Leeuwarden in de toekomst ook een
(ïnter)nationale functie. De twee hoofdfuncties van Leeuwarden - regionaal en (inter)nationaal - komen in de
volgende schetsen naar voren. Tevens zal worden ingegaan op de toekomstige ruimtelijk-economische
positionering van Leeuwarden.
De regionale centrumfunctie: de dynamische stad van en voor Friesland
In de regio is Leeuwarden de spil waar alles om draait, de meest dynamische stad van de provincie en de 'primus
inter pares' van de regio. Leeuwarden profileert zich als stad waar het bestuur zetelt, waar de voorzieningen zijn
op elk denkbaar gebied, waar men heengaat voor 'fun' - amusement, attracties, culturele evenementen,
ontspanning en fun-shopping -, waar de uitzonderlijke aankopen worden gedaan, waar men onderwijs geniet en
kennis vergaart. Kortom: een aantrekkelijk vestigingsklimaat voor zakelijke diensten.
De ontmoetingsfunctie van Leeuwarden heeft naast een economische ook heel duidelijk een sociaal
maatschappelijke component. Zoals bij bedrijven en instellingen face-to-face contact - het liefst in een
aangename omgeving - belangrijk blijft om goed zaken te kunnen doen, zo is het voor burgers belangrijk om
samen met familie, vrienden en kennissen gedurende korte perioden van een concentratie aan voorzieningen
gebruik te kunnen maken in een aangename omgeving. Een goede bereikbaarheid van het centrum is ook daarom
van groot belang.
Niet onbelangrijk is de functie die Leeuwarden heeft voor de minder goed bedeelde inwoners. Reeds nu is er
sprake van een duale stad als wordt gekeken naar de groepen mensen met en de groepen mensen zonder eigen
inkomen.
10
De (internationale functie: vestigingsplaats van hoogwaardige diensten in een ruimte en kwaliteit biedende
stadsomgeving
Op (inter)nationaal niveau is Leeuwarden een stad in een stadsregio met alle kwaliteiten die men de regio
toedicht, namelijk rust, een weidse omgeving, ruimte, groen (natuurgebied, agrarisch productiegebied) en blauw
(water). Daarmee is Leeuwarden ook een 'onthaaste' stad, waar mensen temidden van het monumentale erfgoed
tot rust komen, waar kennis, informatie en cultuur floreren. Het aanwezige pakket aan voorzieningen en diensten
dat primair bestaat dankzij de regiofunctie van de stad, biedt voldoende niveau en aantrekkingskracht om
recreanten, toeristen en kwaliteit zoekende managers en bestuurders uit bijvoorbeeld de Randstad op een gepaste
wijze te kunnen ontvangen. Naast de specialistische aantrekkingskracht van Leeuwarden op agri-nutri bedrijven
zal het leefklimaat 'footloose' bedrijvigheid (bedrijven en instellingen waarvoor de ligging minder relevant is)
uit de hyperdynamische regio's aantrekken. In zo'n omgeving horen kwalitatieve werklocaties, call centers,
research development-bedrijven (R&D) en eminente kantoorhoudende bedrijven, waar directies en personeel
de culturele en historische kwaliteiten van de stad roemen en waaraan ze hun imago ontlenen.
Een stad dus, waar door een intensieve samenwerking tussen de lokale overheid en de onderwijsinstituten zelfs
internationale kenniscentra zijn ontstaan, die bekend zijn om hun kwalitatief hoogwaardige (inter)nationale
congressen en 'fairs'. De internationale functie krijgt met name gestalte door de in Leeuwarden aanwezige
kennis op enkele specifieke terreinen waarop Leeuwarden ook nu al de toon aangeeft (onder andere agri-nutri).
Voor wat betreft de toekomstige ruimtelijke vormgeving van de stad wordt gekozen voor het fysiek meer openen
van de stad naar buiten toe. Hetgeen past bij de onderscheidend positie van Leeuwarden ten opzichte van andere
(middel-)grote steden, veroorzaakt door de Friese (en daarmee landelijke) setting. Voor het centrale gedeelte van
de stad wordt het compacte principe gehandhaafd. De monumentale binnenstad met zijn oude en nieuwe
cultuurhuizen, parken, tuinen en pleinen biedt een uitstekende basis voor een verdere uitbouw, exploitatie en
profilering ten behoeve van culturele en cultuurtoeristische functies van het stadscentrum. Voor de stadsranden
wordt gekozen voor een meer open en radiale structuur, met minder abrupte overgangen tussen stedelijke
bebouwing en omgeving. Hiermee kan een ruimte en kwaliteit biedende stadsomgeving worden behouden. Want
Leeuwarden wil ook in de komende decennia het woningaanbod kwalitatief verbeteren door het plegen van
nieuwbouw in de uitleglocaties en door het uitvoeren van de herstructureringsplannen in het meer centrale
gedeelte van de stad, kortom de Stedelijke Vernieuwing Leeuwarden. De resultaten moeten nog een extra impuls
geven aan de omgevingskwaliteit die zo kenmerkend is voor Leeuwarden. De grote kwaliteitsslag die
Leeuwarden voor ogen staat, vraagt om een goed samenspel tussen alle relevante partners, waaronder de
provincie en een brede kring van omliggende gemeenten.
Positionering
Leeuwarden vormt een integrale samenwerkingseenheid met de andere gemeenten in de Westergo-zone (zone
bestaande uit de gemeenten Harlingen, Franekeradeel, Menaldumadeel en Leeuwarden), met een accent op
logistieke relaties. Er wordt voldoende kritische massa ontwikkeld in de economische kemzones in Friesland.
Samen met de omliggende gemeenten vormt Leeuwarden een goed functionerend, integraal woon-werkgebied.
Basis hiervoor zijn goede afspraken en overleg en een zakelijke samenwerking met omliggende gemeenten en de
provincie. Als 'full-service city' vervult Leeuwarden, de hoofdstad van Friesland en stedelijk knooppunt, een
service-functie op allerlei terreinen voor de omliggende regio en de andere belangrijke stedelijke centra, zowel
op het gebied van werkgelegenheid als voorzieningen. De in potentie twee belangrijkste en complementaire
economische ontwikkelingscentra in Friesland zijn Leeuwarden en Heerenveen. Via deze centrale
ontwikkelingslijn in Friesland wordt aangesloten op de belangrijkste corridors in Noord- en Midden-Nederland.
In het Noorden hebben de steden Groningen en Leeuwarden, als twee volwaardige werkgelegenheidscentra,
voldoende dichtheid en massa om als concentratiepunten van verdere ontwikkeling te fungeren. In beide steden
ontwikkelt zich in rap tempo een sterk cluster in de dienstensector. Afstemmen en complementaire
ontwikkelingen nastreven tussen deze twee steden is belangrijk.
De hiervoor genoemde overheden zijn allen strategische partners van Leeuwarden, hiermee zijn strategische
allianties afgesloten en vindt structureel overleg plaats.
De verhouding tussen de flankerende gebieden en het economische kerngebied in Nederland is eveneens niet
zozeer één van concurrentie, maar van complementariteit. Bedrijvigheid vindt, mede onder invloed van de
ontwikkelingen in de informatie- en communicatie-technologie, meer en meer een plek in steden, zoals
Leeuwarden, zeker op het terrein van dienstverlening.
11
