5
FYSIEKE PIJLER
5.1 Bereikbaarheid
Werkwijze
In 2000 wordt ter actualisering van de structuurschets 'Leeuwarden, Open Stad' een zogenaamd RES-plan
opgesteld, als integratie tussen Ruimtelijke, Economische en Sociale aspecten. Vanuit een dergelijk plan wordt
de ruimtelijk-economische ontwikkelingsrichting mede vanuit sociale aspecten bepaald. Met een dergelijke
benadering wordt ook nadrukkelijk een relatie gelegd met de positie van de stad binnen het Grote Stedenbeleid.
De visie wordt opgesteld vanuit een (boven-)regionale analyse van potenties, bedreigingen, ontwikkelingen en
tendensen. Het RES-plan dient vervolgens als basis voor plannen op deelterreinen. Tevens is het de bedoeling
dat op basis van het RES-plan private investeringen uitgelokt worden.
Op basis van een op te stellen programma wordt het bestemmingsplanbestand geactualiseerd. Een en ander zal
gefaseerd plaatsvinden, mede op grond van het feit dat voor diverse plangebieden de komende jaren ingrijpende
ontwikkelingen te verwachten zijn en het op dit moment niet goed mogelijk is voor alle gebieden de
uitgangspunten te formuleren. Door samenvoeging van plangebieden is het aantal te actualiseren
bestemmingsplannen terug te brengen tot ca. 25. Door de herziening van verouderde bestemmingsplannen
ontstaat eenduidigheid in de regelgeving binnen de gemeente Leeuwarden.
Door een goede planologisch-juridische regeling met actuele gebruiks- en bebouwingsmogelijkheden, wordt
voorkomen dat onnodige beperkingen gelden en kunnen ongewenste ontwikkelingen worden tegengegaan. In
diverse gevallen zal de proceduretijd van bouwvergunningaanvragen verkort kunnen worden.
Mede op basis van een uitgebreide inventarisatie van het buitengebied, bestaande beleidskaders en
geformuleerde uitgangspunten, wordt een nieuw bestemmingsplan voor het buitengebied opgesteld. Dit zal in
samenspraak met de Noordelijke Land- en Tuinbouworganisatie (NLTO), de Friese Milieu Federatie (FMF), het
Ministerie van Defensie en de Verenigingen van Dorpsbelang gebeuren. Met de buurgemeenten en
waterschappen wordt overleg gevoerd op grond van artikel 10 van het BRO. In het jaar 2000 wordt een ontwerp
plan voorgelegd.
Daar waar de Dorpennota van 1989 vooral de aandacht vestigde op de omvang en de locatie van de
ruimtereserveringen ten behoeve van woningbouw, zal de nieuwe nota een meer integrale insteek hebben. De
dorpen zullen van meet af aan betrokken worden bij de opstelling van het plan.
Met een nieuwe structuurschets, geactualiseerde bestemmingsplannen (inclusief het bestemmingsplan
buitengebied) en een nieuwe Dorpennota beschikt Leeuwarden over een volwaardig ruimtelijk ordeningskader
voor haar grondgebied.
Operationele doelen
In 2000 wordt een nieuw ruimtelijk ordeningskader voor de stad Leeuwarden en voor de dorpen vastgesteld.
Alle bestemmingsplannen worden in de periode 2000 - 2002 geactualiseerd, inclusief het bestemmingsplan
buitengebied.
Commitment
De Structuurschets 'Leeuwarden, Open Stad' is in 1995 totstandgekomen na een intensief en interactief traject
met alle betrokken partijen. Als vervolg op het Ontwikkelingskader Leeuwarden (provincie, omliggende
gemeenten en Leeuwarden) zullen zowel op provinciaal als op gemeentelijk niveau nieuwe ruimtelijke plannen
worden geformuleerd. Het RES-plan zal in ieder geval in samenspraak met de OKL-partners (omliggende
gemeenten) opgesteld worden.
Middelen
Structureel geeft de gemeente Leeuwarden ruim f 3,5 miljoen per jaar (incl. personeelskosten) uit aan het
product 'ruimtelijke ordening' (bestemmingsplannen, structuurschets, RO-procedures, planologie, etc.).
MAATREGELEN
(in f 1.000,-)
TOTAAL GERAAMDE
KOSTEN
DEKKING (gemeente)
1999
2000
2001
2002
RES-plan
500(1)
500(1)
Actualisering bestemmingsplannen
1.200 (1) en extra: 25 (S)
375 (1)
375 (1)
Dorpennota
125(1)
125(1)
TOTAAL
1.825 (1) en 25 (S)
1.400
Uitgaande van het operationele doel van een algehele actualiseringsslag in driejaar is nog een additioneel
(incidenteel) bedrag van f 450.000,— nodig. Om daarna het bestemmingsplannenbestand actueel te houden,
wordt uitgegaan van een benodigde herziening van minimaal drie plannen per jaar, leidend tot een additioneel
(structureel) benodigd bedrag van f25.000,-, dat op dit moment nog niet beschikbaar is.
36
Analyse
Een adequate ruimtelijk-economische infrastructuur is randvoorwaardelijk voor een structurele versterking van
de werkgelegenheid. Een optimale bereikbaarheid en ontsluiting van locaties ter versterking van het
vestigingsmilieu is daartoe noodzakelijk. Vanuit de hele provincie komen mensen naar Leeuwarden om er te
werken, onderwijs te genieten, gezondheidszorg te ontvangen, te winkelen, uit te gaan, etc.. Dit levert
verhoudingsgewijs grote verkeerstromen op. Inmiddels is Leeuwarden een knooppunt van hoofdwegen
geworden en resteren er nog betrekkelijk kleine - maar voor de vervolmaking van het transportnet zeer
belangrijke - aanpassingen ten behoeve van de bereikbaarheid van de stad: een stuk verdubbeling van de
autosnelweg bij Harlingen, de 'Haak' om Leeuwarden en de noordwesttangent. De snelle verbindingswegen met
Heerenveen, Drachten en richting Harlingen vergroten het bereik van Leeuwarden als centrumstad voor
voorzieningen in brede zin (full-service). Daarnaast geldt natuurlijk de aandacht voor de interne bereikbaarheid
van de stad.
Toch staat de bereikbaarheid van de stad op dit moment danig onder druk door congestie in met name de
ochtend- en de avondspits, wanneer er veel woon-werk verkeer is. Maar liefst 55% van de werkgelegenheid in
Leeuwarden wordt ingevuld door werknemers van buiten de gemeentegrenzen (met dit percentage is
Leeuwarden de derde stad in Nederland). Dit heeft tot gevolg dat in de ochtendspits alle invalswegen en de
rondweg van Leeuwarden overbelast zijn. In de avondspits is dat vooral het geval binnen en op de rondweg.
De huidige infrastructuur in en rond Leeuwarden heeft de grenzen van de groei bereikt. Het autoverkeer zal de
komende jaren in steeds sterkere mate te maken krijgen met stagnatie, aan de rand van de stad, maar ook binnen
de stad. Uitgaande van het huidige wegenstelsel zal in 2010 forse filevorming optreden. Enkele invalswegen
(zuid- en oostkant), delen van de rondweg (oost- en westkant) en de ring rond de binnenstad zullen overbelast
raken. Andere onderdelen van het huidige wegenstelsel (zuidtangent, zuidelijke rondweg, westtangent,
noordelijke en westelijke invalsweg, invalswegen naar de binnenstad) raken volbelast. Files met een lengte van
0,5 tot 1,5 kilometer zullen de dagelijkse realiteit worden. Dit heeft niet alleen gevolgen voor de economische
ontwikkeling en de concurrentiepositie van Leeuwarden, maar ook voor de leefbaarheid en verkeersveiligheid.
De leefbaarheid en bereikbaarheid van Leeuwarden komen dus steeds meer onder druk te staan. Dit wordt mede
veroorzaakt door de groei van de stad; groei in aantal inwoners en bedrijvigheid. Gelet op de functie van de stad
en gelet op het feit dat de hoofdwegen niet alleen een functie vervullen voor de stad zelf, maar eveneens voor de
ontsluiting van de regio, is dit probleem niet alleen van lokaal, maar ook van regionaal en provinciaal belang.
Verkeer dat bijvoorbeeld uit het gebied ten noorden van de stad komt, moet om bestemmingen ten zuiden van
Leeuwarden te bereiken, altijd gebruik maken van het hoofdwegennet van Leeuwarden.
Een (blijvende) volwaardige aantakking van Leeuwarden op het hoofdnet voor andere vervoersmodaliteiten is
voor de ontwikkeling van Leeuwarden overigens ook van belang (spoor en water).
Niet alleen de automobilist en de aanwonenden hebben met de filevorming te maken. Ook de bus, per etmaal
goed voor 19.000 in- en uitgaande reizigers, loopt vast in de file. De bus wordt daardoor minder aantrekkelijk,
terwijl alle intenties juist zijn om het busgebruik te stimuleren.
De binnenstad en stationsomgeving kampen met een structureel tekort aan parkeerplaatsen. Dit tekort
manifesteert zich dagelijks in het Stationskwartier en in de gehele binnenstad tijdens de winkelpieken op
koopavond en zaterdag. De binnenstad staat dan vol en bezoekers wijken uit naar de omliggende woonbuurten.
Het tekort is inmiddels opgelopen tot ruim 700 parkeerplaatsen.
Het totale Tange-afstands-goederenvervoer' langs Leeuwarden bedraagt in totaal momenteel 5,6 miljoen ton,
waarvan 4 miljoen ton over de weg vervoerd wordt. Dit aandeel van het goederenvervoer over de weg zorgt
eveneens voor druk op de wegen.
Bij het uitblijven van maatregelen zal het volgende gebeuren:
de gemiddelde reistijd met de auto en het aantal autokilometers binnen het Stadsgewest Leeuwarden zal in het jaar 2010
fors toegenomen zijn;
de vervoerswijzeverdeling zal zodanig veranderen dat het percentage autoverkeer toeneemt en de percentages voor fiets
en openbaar vervoer afnemen;
het aantal verkeersslachtoffers zal stijgen van 400 per jaar tot 500 per jaar;
de grenswaarde van de gevelbelasting (van 60dB) zal bij meer woningen worden overschreden.
Kortom: als er geen maatregelen worden genomen, gaat de bereikbaarheid en de leefbaarheid van Leeuwarden
sterk achteruit. Dit zal negatieve gevolgen hebben op allerlei terreinen, met name op economisch gebied.
37
