Vrijwilligerswerk in Leeuwarden
leveren. Als vrijwilliger geven zij uiting aan hun maatschappelijke betrokkenheid,
nemen ze een stuk verantwoordelijkheid en ontplooien ze zich tot een sociaal burger.
Sinds het midden van de jaren negentig vervult vrijwilligerswerk nog een belangrijke
functie: het kan voor mensen die zich in een sociaal isolement bevinden een middel zijn
om nieuwe contacten te krijgen en weer deel te nemen aan de samenleving. Deze
functie van vrijwilligerswerk als reïntegratiemiddel kan niet los gezien worden van de
ontwikkelingen op het terrein van arbeidsmarkttoeleiding en sociale activering. Deze
terreinen worden derhalve meegenomen in de ontwikkeling van onderhavig
beleidskader.
2
Vrijwilligerswerk in Leeuwarden
II SITUATIE VRIJWILLIGERSWERK
Algemene landelijke situatieschets
Uit onderzoek door het Sociaal Cultureel Planbureau (Sociaal Cultureel Rapport; 1996)
blijkt dat in Nederland de laatste 15 jaren zo'n 34% van de mensen boven de 18 jaar
regelmatig vrijwilligerswerk verricht. Van deze 34% is 17% zelfs zeer actief als
vrijwilliger; in totaal verrichten zij jaarlijks circa 500 miljoen productieve uren. De
economische tegenwaarde van al deze uren wordt berekend op 11 miljard gulden.
Het percentage vrijwilligers blijft over de jaren redelijk gelijk, maar er is wel een aantal
verschuivingen in type vrijwilligerswerk en in type mensen die als vrijwilliger actief
zijn. Meer dan voorheen wordt tijd gestoken in vrijwilligerswerk in de sectoren cultuur,
recreatie en educatie, minder in werkzaamheden in de levensbeschouwelijke sfeer. De
vrijwilligers zelf zijn meer en meer mensen ouder dan 55 jaar, huisvrouwen en mensen
zonder betaald werk. De jongste groep volwassenen en de hoger opgeleiden
participeren minder (in aantal uren per week), al is er wel sprake van een groeiende
groep studenten die voor studiepunten vrijwilligerswerk verricht. De participatiegraad
van mensen tussen de 35 en 55 jaar is gelijk gebleven.
Uit landelijk onderzoek is verder gebleken dat langdurig werklozen minder vaak
vrijwilligerswerk doen dan anderen. In het algemeen verrichten allochtonen minder
vaak vrijwilligerswerk dan autochtonen. Zo doet 10% van de Antillianen en 3% van de
Marokkanen vrijwilligerswerk. In overwegend autochtone vrijwilligersorganisaties zijn
allochtonen vrijwel afwezig. De oorzaken hiervoor zijn divers: taal en cultuurkloof, de
prioriteit die wordt gegeven aan betaalde arbeid, de afwezigheid van de typisch
Nederlandse vorm van vrijwilligerswerk in het land van herkomst. Hierbij dient wel
aangetekend te worden dat wat in de Nederlandse cultuur vrijwilligerswerk wordt
genoemd, niet altijd als zodanig wordt betiteld in andere culturen.
Onderstaand overzicht toont enkele cijfers over 1995
(uit: Vrijwilligerswerk Vergeleken, Sociaal Cultureel Planbureau, 1999)
percentage deelnemers aan
vrijwilligerswerk
uren per week vrijw.werk
deelnemers
totale bevolking
32
4,9
studerenden
25
4,9
werkende vrouwen
29
4,7
werkende mannen
21
3,5
huisvrouwen
41
4,2
werklozen en
30
9,8
arbeidsongeschikten
gepensioneerde mannen
39
7,1
lager onderwijs
27
4,7
3
