4.3 RISICO'S
genereren hebben de voorkeur boven voorstellen die niet gewenste
maatschappelijke effecten hebben. Het voorstel om f 1 miljoen aan het
grondbedrijf te onttrekken is daarvan een voorbeeld omdat het gevoerde
beleid die mogelijkheid geeft.
Gezien de noodzaak om voldoende financiële middelen te hebben, de wens
om tarieven kostendekkend te maken en de verlaging van de belastingdruk
in deze raadsperiode, achten we het verantwoord om u ook een voorstel
voor te leggen om de afvalstoffenheffing weer kostendekkend te maken.
Gemeenten lopen risico's aan zowel de uitgaven- als de inkomstenkant.
Deze risico's dienen op grond van de comptabiliteitsvoorschriften vermeld
te worden in een risicoparagraaf. Over de risicoparagraaf staat in het door
het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties uitgebrachte
verslag van de rondetafelconferentie over weerstandsvermogen van
gemeenten en provincies het volgende: "Er is een spanning tussen de
risicoparagraaf en wat risico's precies zijn. De risicoparagraaf heeft een
informatiefunctie naar de Raad, het Rijk en de toezichthouders. Het
"format" ligt echter niet vast. Hierdoor is het vaak moeilijk via de
risicoparagraaf inzicht te krijgen in de risico's. De problematiek van een
zinvolle invulling van de risicoparagraaf is dus vrij algemeen.
Wij presenteren alleen die risico's die van substantiële betekenis zijn,
gezien het balanstotaal dan wel de financiële positie, en derhalve geen
signaleringslijst van alles wat wel eens tegen zou kunnen vallen. Daarbij
hebben we aan enkele majeure financiële onzekerheden aandacht
geschonken in paragraaf 3.1.1 deze worden hier niet herhaald.
Inventarisatie van risico bij bedrijfskritische processen
Naar aanleiding van de processen met betrekking tot het ontstaan van de
OZB-tegenvaller, wordt een inventarisatie gemaakt naar andere
risicovelden in de werkprocessen.
De ondernemende gemeente
Nu de gemeente inzet op versnelling van de woningbouwproductie
gecombineerd met een pro-actieve grondpolitiek, beide noodzakelijk voor
het behoud en de versterking van de sociaal-economische positie van de
gemeente, nemen de daarmee gepaard gaande ondernemersrisico's
vergelijkbaar toe.
Juridische procedures
Jaarlijks worden er juridische procedures gevoerd. Op basis van de trend
van de afgelopen jaren wordt een schatting gemaakt van het bedrag dat
vervolgens wordt opgevoerd in de begroting. Het is echter altijd onzeker of
dit bedrag voldoende blijkt te zijn.
Immers in verschillende jaren kan er variatie in bijvoorbeeld het aantal en
de omvang van projecten zijn of er kunnen in een jaar ineens grote claims
toegewezen worden waarmee geen rekening kon worden gehouden. De
landelijke tendens laat zien dat steeds meer claims tegen de overheid
worden ingediend. De gemeente wordt ook zo nu en dan geconfronteerd
met juridische claims, ingediend door in het verleden verzelfstandigde
50
PERSPECTIEFNOTA 2002 - 2005
gemeentelijke organisatie-onderdelen (b.v. met betrekking tot rechten van
overgegaan personeel of gebouwen). Bij nieuwe verzelfstandigingtrajecten
zal dit zoveel mogelijk worden beperkt, daarnaast wordt gewerkt aan een
"audit juridische controlling"
Nieuw rijksbeleid
Wanneer het Rijk nieuw beleid vaststelt, bestaand beleid aanpast dan wel
regelgeving aanpast dat door de gemeenten wettelijk moet worden
uitgevoerd c.q. financiële consequenties heeft, gaat dat meestal gepaard
met een compensatie. Het is echter niet altijd zeker of deze toereikend is,
een inschatting vooraf is meestal moeilijk. Daarnaast worden dikwijls
taken gedecentraliseerd van het Rijk naar de gemeente. Het rijksbudget
dat hiermee gemoeid is, wordt in de regel naar de gemeente overgeheveld
met vrijwel altijd een "decentralisatiekorting" van 10%. Het is mogelijk dat
de gedecentraliseerde taak niet met de toebedeelde compensatie uitgevoerd
kan worden.
Bodemvervuiling, bodemverontreiniging, baggerwerken
De gemeente wordt geconfronteerd met de risico's van bodemvervuiling c.q.
bodemverontreiniging, het gaat om ongeveer 6.500 locaties. De gemeente is
voor het multifunctioneel saneren van de verontreinigde locaties voor een
deel van de totale kosten verantwoordelijk, met name als de gemeente
eigenaar is (of is geweest) of belanghebbende is in projectontwikkeling.
Hiermee samenhangend is de problematiek van de milieuhygiënische
verontreiniging van waterbodems en daardoor de stagnatie in het
onderhoud van in gemeentelijk beheer zijnde vaarwegen. Verontreinigingen
mengen zich steeds vaker met elkaar, waardoor het niet meer mogelijk is
de veroorzaker van de verontreiniging aan te spreken. Risico is dat er
claims bij de gemeente worden gelegd. Om dit gevaar te beperken moet er
bagger verwijderd worden. De kosten hiervan zullen mede afhankelijk zijn
van de kosten van verwerking en opslag. De gevolgen van het operationeel
worden van dit risico zijn: de mogelijke saneringskosten die ten laste van
de algemene middelen zullen komen, financiële claims en stagnatie in de
stedelijke ontwikkeling.
Door de inzet van het instrumentarium "actief bodembeheer" wordt een
reductie verwacht van de totale kosten van 30% tot 50%, maar het
probleem blijft omvangrijk. Het realiseren van een structurele opslag-
verwerkingslocatie voor vervuilde bagger kan helpen om het risico te
reduceren, evenals experimenten met nieuwe technologieën en technieken.
Arbo-wetge ving
De wetgeving om het gebied van arbeidsomstandigheden wordt
aangescherpt, zie bijvoorbeeld de gang van zaken rondom theaters begin
1999. Onduidelijk is op dit moment welke (financiële) consequenties dit
concreet voor de gemeente zal hebben en of hiervoor in bepaalde gevallen
compensatie vanuit het Rijk beschikbaar zal komen.
Scheuren in pijpen en instorten kelders
Tijdens de herinrichting van de binnenstad is gebleken dat diverse pijpen
en bruggen meer schade hebben geleden dan vooralsnog was ingeschat.
Uit nadere inventarisatie moet blijken welke herstelmaatregelen
noodzakelijk zijn en wat de kosten hiervan zijn.
51
PERSPECTIEFNOTA 2002 - 2005
