Blad 24
RISICOPARAGRAAF
1 Inleiding
Het doel van de risicoparagraaf is inzicht te
verschaffen in de risico's die de financiële positie
van de gemeente kunnen beïnvloeden.
Daarbij gaat het niet om risico's die geacht worden
tot de normale bedrijfsvoering te behoren, zoals
bijvoorbeeld de resultaten van bedrijfsmatige
activiteiten of de altijd voorkomende juridische
(bezwaarschriften)proceduresBovendien moet het om
zaken gaan die van substantiële betekenis zijn gezien
het balanstotaal, dan wel de financiële positie. De
risico paragraaf is derhalve geen signaleringslijst
van alles wat wel eens tegen zou kunnen vallen.
De ontwikkelingen met betrekking tot de risico's
worden nauwlettend gevolgd. De inventarisatie risico
gebieden, waarover in paragraaf 6.2 geschreven is,
kan leiden tot bijstelling van de risicoparagraaf
en/of tot aanpassing van de systematiek van bewaking
van de risico's
2 Invoering van het BTW compensatiefonds
De regering bereidt een wet voor waardoor gemeenten
BTW op kosten, die worden gemaakt voor de uitvoering
van overheidstaken (m.u.v. onderwijs) kunnen
declareren ten laste van het BTW compensatiefonds.
Deze regeling (het BTW compensatiefonds) moet
bewerkstelligen dat beslissingen over zelf doen of
uitbesteden fiscaal budgettair neutraal zijn. De
keuze kan dan worden gedaan voor de efficiëntste en
effectiefste handelwijze zonder dat de belastingen
daarbij als verstorende factor optreden. Gemeenten
zullen door deze regeling de belasting terug krijgen
die zij op inkoopnota's betalen. De regeling is
derhalve gunstig voor gemeenten. Om dat te
compenseren wordt er een korting toegepast op het
Gemeentefonds. Daarmee wordt beoogd dat, op tijdstip
van in werking treden van de regeling, het BTW
compensatiefonds budgettair neutraal voor gemeenten
en rijk wordt ingevoerd. Ook als de regeling voor de
totaliteit van gemeenten budgettair neutraal wordt
ingevoerd zegt dat nog niets over de effecten voor
iedere specifieke gemeente. Echter ook bij een
zogenaamde budgettair neutrale invoering zijn er
problemen. De rijksoverheid rekent in kasstromen, de
gemeentelijke overheid met het baten- en
lastenstelsel. Dat betekent dat de omzetbelasting op
investeringen ineens wordt verrekend in het
gemeentefonds. De budgettaire besparing voor de
gemeente op de kapitaallasten komt echter eerst over
de totale levensduur van de investering tot uiting.
Dat betekent dat de eerste jaren van de invoering van
dit stelsel met omvangrijke tekorten moet worden
gerekend. Om dit te compenseren geeft de
rijksoverheid de uitname uit het gemeentefonds over
Blad 25
het eerste jaar van invoering, thans gesteld op 2003,
aan de gemeenten terug. De effecten van deze
wijziging zijn ingrijpend en bij het nog ontbreken
van de concrete verdeelmaatstaven voor de uitname uit
het gemeente fonds niet vast te stellen. Wij hebben
voorzichtigheidshalve rekening gehouden met een
tegenvaller en hiervoor vooralsnog in de
meerjarenraming een stelpost van 1,25 miljoen
structureel opgenomen met ingang van 2003.
7.3 Actualisering aantal uitkeringsgerechtigden
De berekening van de vergoeding in de Algemene
Uitkering voor onder andere de uitvoeringskosten van
de ABW is gebaseerd op het gemiddelde van het aantal
uitkerings-gerechtigden van een aantal jaren geleden.
Verwacht kan worden, dat deze verdeelmaatstaf op enig
moment wordt geactualiseerd. Daarmee is door ons
rekening gehouden. Verondersteld is daarbij dat via
andere uitkeringsfactoren 65% van wat bij deze factor
weglekt, naar de gemeente terugvloeit. Dit zogenaamde
tweede orde effect is zeker aanwezig, de omvang
daarvan is echter niet nauwkeurig in te schatten.
7.4 De ondernemende gemeente
Nu de gemeente inzet op versnelling van de
woningbouwproductie gecombineerd met een pro-actieve
grondpolitiek, beide noodzakelijk voor het behoud en
de versterking van de sociaal-economische positie van
de gemeente, nemen de daarmee gepaard gaande
ondernemersrisico's vergelijkbaar toe.
7.5 Juridische procedures
Jaarlijks worden er juridische procedures gevoerd. Op
basis van de trend van de afgelopen jaren wordt een
schatting gemaakt van het bedrag dat vervolgens wordt
opgevoerd in de begroting. Het is echter altijd
onzeker of dit bedrag voldoende blijkt te zijn.
Immers in verschillende jaren kan er variatie in
bijvoorbeeld het aantal en de omvang van projecten
zijn of er kunnen in een jaar ineens grote claims
toegewezen worden waarmee geen rekening kon worden
gehouden. De landelijke tendens laat zien dat steeds
meer claims tegen de overheid worden ingediend.
Risico gebieden zijn onder andere bouwtoezicht en
handhaving
Wij worden ook zo nu en dan geconfronteerd met
juridische claims, ingediend door in het verleden
verzelfstandigde gemeentelijke organisatie-onderdelen
(b.v. met betrekking tot rechten van overgegaan
personeel of gebouwen)Bij nieuwe
verzelfstandigings-trajecten zal dit risico zoveel
mogelijk worden beperkt. Middels het onderzoek risico
gebieden zullen ook de majeure juridische risco's
beter in beeld worden gebracht.
