2
Voorwoord
De gemeente heeft daarin een belangrijke eigen verantwoordelijkheid: zij gaat immers over
wat het 'openbaar groen' wordt genoemd. Deze notitie gaat daarentegen over 'privé-groen'.
In deze notitie willen we duidelijk maken dat de scheiding tussen die twee zaken minder
scherp is dan hij vaak lijkt. We kunnen ons wel degelijk afvragen of de gemeente niet een
actiever stimulerende rol zou kunnen spelen op het terrein van 'privégroen', zeker als we het
hebben over de overgang tussen privéruimte en de openbare ruimte.
De PvdA-raadsfractie is er van overtuigd dat bloemen en groen wonderen kunnen doen: ze
vrolijken de stad en de straten op, de openbare ruimte wordt daardoor heel anders en veel
positiever beleefd dan in een stad, die een koude en kille uitstraling heeft.
Gemeentebestuur en bewoners van Leeuwarden hebben een gezamenlijke taak om er voor te
zorgen dat de stad mooi 'aangekleed' wordt. De gemeente is verantwoordelijk voor de
publieke ruimte, de inwoners voor wat hen privé toebehoort. Dat is het uitgangspunt. Maar in
deze notitie zullen we duidelijk maken dat de scheiding tussen publieke en private ruimte niet
altijd zo scherp behoeft te worden opgevat.
Afgaande op het massale bezoek van tuincentra zijn tal van mensen in Leeuwarden verwoede
tuiniers. Natuurlijk oefenen al die Leeuwarders die hobby in de eerste plaats uit voor zich zelf.
Maar het aardige van deze hobby is dat het resultaat vaak ook voor anderen zichtbaar is en
daarmee de kwaliteit van de publieke ruimte mee beïnvloedt. Als gemeenten en bewoners hier
hun beste beentje voorzetten, zal dat een resultaat geven dat méér is dan de som der delen.
Leeuwarden moet een nog leukere, attractievere stad worden. Daar is iedereen mee gebaat:
zowel de eigen inwoners als de bezoekers.
Als de voorstellen uit deze notitie worden uitgevoerd - en dat kan met relatief beperkte
middelen-, dan wórdt Leeuwarden daadwerkelijk leuker en attractiever.
Als we met zijn alleen over enkele jaren de conclusie kunnen trekken dat deze notitie
inderdaad dat effect heeft gehad, heeft deze notitie ruimschoots aan haar doel beantwoord.
3
1. Ter introductie
Wie het geluk heeft gehad een keer van de top van de Achmeatoren op Leeuwarden 'neer te
kijken', zal het opvallen hoe groen Leeuwarden eigenlijk is.
Je associeert de stad al gauw met asfalt, cement en beton. Maar dan zie je in een oogopslag
hoeveel bomen de stad heeft, waar er parken zijn, waar een 'groene long' a la het
Potmargegebied enz.
Maar in het normale dagelijkse leven beleef je een stad veel meer op microniveau. Dan zie je
bijvoorbeeld nieuwbouwwijken met veel privégroen. Waar dus sprake is van veel afwisseling
tussen 'rood'(bebouwing) en 'groen'. Maar er zijn ook tal van straten, waar die mix veel
minder of helemaal niet voorkomt. Die maken -afgezien van de aanwezigheid van bomen- een
veel 'steniger' indruk. Daar overheerst 'rood' absoluut het 'groen', zo van dit laatste al sprake
is.
De gemeente doet natuurlijk het nodige aan verfraaiing van de openbare ruimte door bomen te
planten, bloembakken te plaatsen, parken en plantsoenen te onderhouden enz. Maar er kan
veel méér gebeuren.
En dan hebben we het vooral over die straten die vanwege hun historische structuur weinig of
geen fysieke ruimte lijken te hebben voor het aanbrengen van groen. Dat geldt bijv. voor alle
(vaak wat nauwere) straten waar de woningen geen voortuin kennen. Een zogenaamde
'geveltuin' kan dan al heel gauw verrassende effecten opleveren.
Een geveltuin is een klein tuintje tegen de gevel van een woning van maximaal anderhalve
stoeptegel breed. Voor de aanleg van zo'n geveltuin verwijdert de aanliggende inwoner
enkele stoeptegels en beplant het stukje grond dat vrijkomt met bloemen, planten en struiken.
Zo'n geveltuin geeft heel veel kleur en variatie aan een straat. Volgens de PvdA zou de
gemeente dit fenomeen fors moeten stimuleren. Het enige dat men hoeft et doen is een aantal
tegels uit de stoep weghalen, aarde strooien en planten planten. Daarbij gelden natuurlijk
spelregels, waarop wij later zullen ingaan.
Tot de geveltuin rekenen we ook de zogenaamde venstertuin: dan doelen we op een vrolijke
aankleding van een huis, flat, winkel- of kantoorpand met vensterbakken en hangplanten.
Leeuwarden kent daarnaast ook veel flats. Het zou zeer de moeite waard zijn om van het
betonnen balkon, de galerij of het trappenhuis een kleurrijk schouwspel te maken. Soms zie je
daarvan al prachtige aanzetten. Dat zou veel systematischer en frequenter kunnen gebeuren.
Daarom zullen we ook kort ingaan op deze categorie: de balkon- en galerijtuinen.
Krijgen we straks Leeuwarders die massaal stoeptegels uit het trottoir gaan tillen? Het lijkt
een vorm van burgerlijke ongehoorzaamheid maar andere gemeenten hebben laten zien
(Haarlem bijv.) dat een gemeente dergelijke acties - tot een bepaalde hoogte (zie spelregels)-
wel degelijk kan toejuichen en zelfs actief stimuleren, met vaak heel verrassende resultaten.
De PvdA is om meerdere redenen van mening dat het tijd wordt om (ook) in Leeuwarden een
geveltuinenbeleid te ontwikkelen. We hebben al aangegeven dat het leefmilieu van veel
inwoners daarmee is gediend, en daarmee ook het algemene woon- en vestigingsmilieu resp.
het algemene imago van de stad.
Maar er is ook een andere heel belangrijke reden om dit te stimuleren: in deze tijd van
verregaande individualisering verdient de sociale cohesie een extra impuls. De PvdA is er van
overtuigd dat een groene en kleurige woonomgeving de bewoners niet alleen opfleurt maar ze
ook betrekt bij hun buurt. Als dit beleid resulteert in gemeenschappelijke acties in een straat
komt dat de samenwerking tussen de bewoners, het 'wij-gevoel', beslist ten goede. Een
attractieve straat of galerij nodigt trouwens eerder uit om buiten te zitten, met de buren een
praatje te maken. Gevolg is ook dat bewoners trots worden op hun straat of flat en zich meer
Laten we met de deur in huis vallen: de PvdA wil graag dat er meer kleur en fleur in de stad komt.
Zowel letterlijk als figuurlijk.
Deze notitie richt zich specifiek op zgn. geveltuinen -we leggen dat verzamelbegrip straks uit-
bij al die woningen in Leeuwarden, die niet over een afzonderlijke voortuin beschikken.
Dat zijn er vele. Dan hebben we het over de oudere, bouwkundig vaak heel karakteristieke,
delen van de stad, variërend van de monumentale binnenstad tot de beschermde
dorpsgezichten binnen de gemeente Leeuwarden. Maar we betrekken er ook de flats in
nieuwbouwwijken bij.
