Handhavingketen
Kadernota Integrale en Programmatische Handhaving Gemeente Leeuwarden
Handhavingbeleid
Wet- en
regelgeving
Toezicht
Repressief
Toezicht
Preventief
Handhaving
Figuur 1
De keten start met de wet- en regelgeving, daarin zijn de voorschriften vastgelegd die naleving behoeven.
Voor een belangrijk deel van de regelgeving waarvoor de gemeente verantwoordelijk is worden vergunnin
gen of ontheffingen afgegeven. Om te bewaken dat de regelgeving wordt nageleefd dient toezicht te wor
den uitgeoefend. In de praktijk wordt onderscheid gemaakt tussen preventief toezicht (regulier toezicht op
de naleving) en repressief toezicht (het gericht controleren en verzamelen van gegevens over een vermeen
de overtreding). Sanctionering betreft het aanschrijven van overtreders en het (dreigen met) opleggen van
sancties.
"^■4. -■
Sanctionering j
i
Vergunning
Ontheffing
- bandhavingdoelen
- handhavingniveau
- prioriteiten
Om adequaat te kunnen handhaven is de kwaliteit van de regelgeving (zijn de voorschriften duidelijk en
handhaafbaar) en de vergunningverlening (zijn de goede procedures gevolgd, zijn de juiste afwegingen
gemaakt?) cruciaal, evenals de wijze waarop het toezicht uitgeoefend wordt. Onvolkomenheden in het
voortraject bemoeilijken het handhavend optreden en kunnen zelfs leiden tot een onmogelijkheid tot hand
having. Omgekeerd dragen een goede regelgeving, een zorgvuldige en professionele behandeling van ver
gunningaanvragen, bij aan de naleving van de gestelde wet- en regelgeving. Daarmee kunnen tijd- en kos-
tenverslindende handhavingprocedures worden voorkomen.
Overigens zijn er naast toezicht en sanctionering nog andere manieren om de naleving van voorschriften te
stimuleren. Daarbij valt bijvoorbeeld te denken aan het geven van voorlichting over het doel en de achter
gronden van regelgeving om bekendheid en draagvlak voor de naleving ervan te creëren.
Het handhavingbeleid geeft richting aan de wijze waarop handhavingactiviteiten worden uitgevoerd, met
welke prioriteit ze worden uitgevoerd en met welke intensiteit ze worden uitgevoerd.
Het vaststellen van handhavingbeleid heeft meerdere functies:
Het versterken geloofwaardigheid en autoriteit van de gemeente met betrekking tot handhaving.
Door het vaststellen van het handhavingbeleid wordt de verantwoordelijkheid van de overheid voor het
handhaven van regelgeving bevestigd. Tevens wordt inzicht gegeven in de prioriteiten van handhaving
en de wijze waarop de handhaving hand zal plaatsvinden.
Gelijkheid, rechtszekerheid, zorgvuldigheid in de behandeling van burgers.
Een beleidsmatige aanpak van handhaving en de consequente uitvoering daarvan voorkomt een op in
6
Kadernota Integrale en Programmatische Handhaving Gemeente Leeuwarden
cidenten en mogelijk willekeur gebaseerde aanpak.
Het bereiken van (inhoudelijke) beleidsdoelen.
Handhaving is geen doel op zich, net zomin als regelgeving dat is. Regelgeving beoogt bepaalde in
houdelijke doelen (bijvoorbeeld veiligheid) te bereiken. Het doen naleven van die regelgeving is der
halve een instrument tot het bereiken van de gestelde beleidsdoelen.
Het vormt de basis voor een effectieve en efficiënte uitvoering.
Een vastgesteld en actueel beleid geeft richting aan de uitvoering, vormt de basis voor een consistente
uitvoering en maakt het evalueren van het beleid mogelijk.
1.2 Leeuwarder Visie op Handhaving2
In het collegeprogramma 2002 2006 is de noodzaak van een strikte handhaving door de overheid ge
noemd.
De rampen in Enschede en Volendam hebben de noodzaak van een strikte handhaving door de
overheid en het tonen van verantwoordelijkheid door burgers, op indringende wijze onderstreept.
Het college hecht grote waarde aan brandpreventie, aan de naleving van voorschriften van mili
euvergunningen en de uitbreiding van het lik-op-stuk-beleid
Burgers, organisaties en bedrijven hebben een eigen verantwoordelijkheid op het vlak van het hebben van
de vereiste vergunningen en de naleving van de wet- en regelgeving. Daarop zullen zij in toenemende mate
op aangesproken moeten worden. Daarnaast heeft de (gemeentelijke) overheid de verantwoordelijkheid
voor het toezicht op de naleving en het zonodig sanctioneren van overtredingen.
De instrumenten van toezicht en handhaving met mogelijke verstrekkende gevolgen voor burgers, bedrij
ven en instellingen worden met zorg en waarborgen omkleed om willekeur te voorkomen. Ook met de
zekerstelling van maatschappelijke normen en waarden wordt hierbij rekening gehouden.
Handhaven is meer dan een beleidsinstrument om te komen tot realisering van beleid, het wordt aangewend
om illegale, onveilige situaties te voorkomen en ongedaan te maken. Hiermee wordt een verhoging van de
aantrekkelijkheid van de omgevingskwaliteit en het leefmilieu bereikt zodat dit bijdraagt aan het woon-,
werk- en leefplezier en een veilige omgeving.
Visie op handhaving
De gemeente Leeuwarden wil integraal, programmatisch en effectief handhaven om beoogde resultaten te
bereiken. Dus geen zero-tolerance of akkoord gaan met een aanvaardbaar resultaat (oftewel een beheersba
re situatie).
Effectief: Met een beperkte inzet van middelen een zo hoog mogelijk rendement halen.
Integraal: Gezamenlijk voor alle beleidsvelden binnen de gemeente en in samenwerking met
externe handhavingpartners.
Programmatisch: De ambtelijke organisatie legt jaarlijks binnen een vaste cyclus, zowel een meerja
renprogramma - als een uitvoeringsprogramma handhaving voor ter besluitvorming
over de inzet van de middelen in relatie tot beoogde resultaten en rapporteert hier
over.
Beoogde resultaten: In de programma's, beleidsvoorstellen en wijziging regelgeving worden nalevingm-
veaus vastgesteld ten aanzien van de handhaving.
De gemeente Leeuwarden heeft aandacht voor preventie en 'klantgerichtheid'. Binnen het handhavingsbe
leid wordt uitgegaan van de eigen verantwoordelijkheid van burgers en bedrijven en wordt toegezien op en
wordt naleving van de regels gestimuleerd om beoogde resultaten te behalen. De gemeente Leeuwarden
schroomt hierbij niet om sanctie-instrumenten in te zetten en gedogen wordt alleen weloverwogen gedaan.
2 Projectplan "Je Maintiendrai". Gemeente Leeuwarden, september 2001.
7
