Verbetering inzameling oud papier en karton OPK)
1. Aanleiding
Vanuit de gemeenteraad is recent enkele malen de wens uitgesproken de gescheiden inzameling van
oud papier en karton (OPK) nog eens aan de orde te stellen.
In juni 2004 verzocht de raad, bij de behandeling van de jaarrekening 2003, bij motie aan het college
van B&W "activiteiten te ontplooien om de inzameling van oud papier te verbeteren".
In oktober 2004 vroeg dhr. Van Olffen namens de PvdA-fractie een experiment mogelijk te maken
waarbij de inzameling van oud papier plaats vindt via minicontainers in de huishoudens. Het college
van B&W antwoordde hierop in november met de toezegging een notitie oud papier uit te brengen,
waarin deze optie, naast andere opties, wordt meegenomen opdat een meer integrale afweging
mogelijk wordt.
Het college liet een dergelijke notitie toen overigens reeds voorbereiden en wel om de volgende
reden. In september 2002 stelde de gemeenteraad het Plan van aanpak afval 2002-2005 vast, waarin
voor de gescheiden inzameling van OPK een zeer ambitieuze doelstelling was opgenomen, namelijk
een verhoging van de inzamelrespons van ca. 62 naar ca. 85%, oftewel van ca. 60 naar ca. 82 kg
per jaar per inwoner in 2005. (In de jaarlijkse rapportage aan de gemeenteraad is het jaar, waarin
deze doelstelling moet worden bereikt, overigens verplaatst naar 2006 omdat het jaar 2002 als
uitvoeringsjaar in de praktijk wegviel.) Ondanks doorgevoerde verbeteringen en een beter resultaat is
duidelijk dat deze doelstelling zonder aanvullende maatregelen niet wordt bereikt. Reden genoeg om
het beleid inzameling OPK nog eens tegen het licht te houden.
2. Verkenning
2.1 .Basisgegevens -inzichten
Landelijk en plaatselijk gezien nam de inzameling van oud papier, evenals trouwens die van GFT, de
laatste jaren iets af:
Inzamelresultaten OPK in kg/hoofd van de bevolking
2001
2002
2003
2004
Landelijk gemiddelde
63
62
61
onbekend
Gemiddelde van vergelijkbare gemeenten
60
58
56
onbekend
Leeuwarden
60
59
57
61,4
In vergelijking met de stedelijkheidsklasse waarin Leeuwarden thuishoort (sterk stedelijk) scoort
Leeuwarden met deze cijfers nu boven het gemiddelde. De geringe afname, landelijk maar ook in
Leeuwarden voordat hier de verbeteringen werden ingevoerd, wordt algemeen verklaard uit een licht
inzakkende milieumotivatie. In gemeenten waar die neerwaartse trend is omgebogen, zoals
Leeuwarden, is sprake van een combinatie van het aanbieden van aanzienlijk betere
inzamelfaciliteiten en intensievere voorlichting. In Leeuwarden zijn 40 containers bijgeplaatst en er
heeft gerichte extra voorlichting plaatsgevonden.
Uit gegevens van andere gemeenten blijkt, dat de beste inzamelresultaten OPK worden bereikt door
een combinatie van een breng- en een haalsysteem. De gemeente Leeuwarden kent een
gesubsidieerd haal- en brengsysteem middels de verenigingen, scholen, kerken, commissies e.d.
maar zowel het haal- als het brengsysteem werkten niet optimaal. Daarom was in het Plan van
aanpak de maatregel opgenomen om 40 nieuwe (ondergrondse) papiercontainers te plaatsen, zoveel
mogelijk in gebieden waar de inzamelstructuur via de verenigingen zwak is. Inmiddels is deze
maatregel gerealiseerd. Dat heeft geleid tot een meeropbrengst van de inzameling via deze
containers (in 2002 ca. 260 ton, in 2004 ca. 650 ton). Tegelijk is het inzamelresultaat via de
verenigingen licht gedaald. Op een bijeenkomst met de verenigingen in oktober 2003 werd hierover
door de verenigingen geklaagd. De cijfers: in 2001 en 2002 zamelden de verenigingen ongeveer
5.000 ton OPK in, in 2003 daalde dat naar ca. 4.700 ton en 2004 toonde een licht herstel: bijna 4.800
ton.
O.a. bij de behandeling van het Plan van aanpak afval gaven diverse fracties in de gemeenteraad te
kennen zeer te hechten aan de rol van de inzamelende verenigingen e.d. omdat dit voor hen een
belangrijke inkomstenbron is. Een dergelijke nevendoelstelling van het OPK-beleid leidt niet
noodzakelijkerwijs tot de meest efficiënte papierinzameling.
