weer vertrekken naar de grote steden in de Randstad. Een grote stad oefent aantrekkingskracht
uit (anonimiteit). Dit is niet afhankelijk van de aanwezigheid van een steunpunt.
VWF, Respons en Nidos zijn van mening dat er meer aandacht moet komen voor intensieve
individuele juridische en maatschappelijke begeleiding van deze kwetsbare groep zodat de ex-
AMA's serieus kunnen nadenken over een toekomst in het land van herkomst in plaats van af
te glijden in de illegaliteit. Nidos en Respons zijn op verzoek van de gemeente Leeuwarden
betrokken geweest bij het projectvoorstel, welke is ingediend en geschreven door VWF, om
te voorkomen dat de ex-AMA's in Leeuwarden op straat terecht komen.
Het project Perspectief is geënt op de perspectiefaanpak van Utrecht, Groningen en nog vele
andere gemeenten en zal zich in eerste instantie richten op ex-AMA's die in de gemeente
Leeuwarden op straat dreigen te geraken. Ex-AMA's die een (tijdelijke) verblijfsvergunning
hebben worden gelinkt aan het project PerspectiefDe ervaringen in Utrecht leren dat er
binnen het project Perspectief meerwaarde te behalen is, wanneer uitgeprocedeerde ex-
AMVs en ex-AMA's met een (tijdelijke) verblijfsvergunning' gezamenlijk participeren in
het project Perspectief. Verder leert Utrecht dat jongeren in de loop van het project van groep
zullen wisselen (status verkrijgen of verliezen). Het project Perspectief biedt jongeren een
veilige plaats om over hun toekomst - status of terugkeer - na te denken en richt zich op
voorkomen van illegaliteit.
De ex-AMA zonder verblijfsstatus krijgt in het project Perspectief de mogelijkheid om op een
realistische manier na te denken over de toekomst. De medewerkers van het project
Perspectief volgen en stimuleren de jongere en houden ze in beeld. Elke drie maanden wordt
geëvalueerd in hoeverre welke ondersteuning geboden moet worden. Looptijd van het traject
is afhankelijk van individuele omstandigheden. Er wordt gestreefd naar een trajectduur van
zes maanden. Exacte tijdsduur is niet aan te geven, vanwege de vele externe variabelen, zoals:
e men wil wel terug naar land van herkomst, maar reispapieren laten op zich wachten
(ambassade)
men heeft een reguliere aanvraag lopen tot verblijf, maar beslissing IND laat op zich
achten
men kan geen beslissing nemen vanwege ernstige psychosociale problemen
Over de situatie die ontstaat waneer een ex-AMA uit een andere Friese gemeente bij het
project in Leeuwarden aanklopt zullen binnen de Vereniging Friese Gemeenten (VFG)
afspraken worden gemaakt. Gezien de ernst van de situatie kan niet gewacht worden op een
provinciale aanpak en moet het project zo snel mogelijk alvast in Leeuwarden van start gaan.
2. Belang van intensieve juridische begeleiding van ex-AMA's
Uit onderzoek van de gemeente Utrecht is gebleken dat AMA's na het bereiken van de leeftijd
van 18 jaar een verhoogd risico lopen om in het harddrugscircuit, de criminaliteit of de
prostitutie terecht te komen. Op deze leeftijd stopt immers de voogdij over deze jongeren en
moeten ze zonder begeleiding op kamers gaan wonen. Ook krijgen ze geen leefgeld meer. Een
groot deel van hen wacht de plicht Nederland te verlaten omdat ze geen verblijfstitel zullen
krijgen. Gevolg is dat veel van deze jongeren nu in de illegaliteit verdwijnen.
3 Dit zal VWF realiseren met bestaande projecten en activiteiten, bijv. Banenoffensief en juridisch
spreekuur Leeuwarden. Deze activiteiten worden gefinancierd uit externe middelen.
Daarnaast is het huidige terugkeerproces een proces waarin alleen termijnen en formele
gesprekken centraal staan en de motivatie van de ex-AMA om al dan niet terug te keren
onderbelicht blijft. Bovendien worden de voorzieningen in bepaalde gevallen zonder enige
beschikking met ingang van het 18e levensjaar beëindigd. Vluchtelingenwerk Fryslan is van
mening dat gekeken moet worden naar de juridische grondslag van het stopzetten van de
voorzieningen voor deze groep. Ook ex-AMA's hebben recht op juridische ondersteuning.
Bovendien is een aantal van deze ex-AMA's nog steeds in procedure voor een
verblijfsvergunning en op die grond rechtmatig in Nederland. Toch wordt ook bij deze groep
het leefgeld beëindigd en komen de jongeren op straat. Uit cijfers van het project Perspectief
Utrecht blijkt dat 56 ex-AMA's alsnog een verblijfsvergunning hebben gekregen.
Verder zullen particuliere verhuurders en woningcorporaties als gevolg van het rijksbeleid te
maken krijgen met gederfde huurinkomsten en ontruimingsprocedures. Dit zal het draagvlak
bij verhuurders voor het aanbieden van woonruimte aan statushouders geen goed doen. Ook
de kosten voor de volksgezondheid zullen onder andere door verslavingsproblematiek en door
het leven op straat als gevolg van het rijksbeleid oplopen. Kortom: de maatschappelijke
gevolgen en de maatschappelijke kosten van het falende rijksbeleid zijn aanzienlijk.
Vluchtelingenwerk Fryslan wil met het project Perspectief de juridische en maatschappelijke
belangen van de ex-AMA's behartigen en deze kwetsbare groep ondersteunen bij het maken
van een schijnbaar onmogelijke keuze tussen terugkeer of illegaliteit.
3. Belang van noodopvang/leefgeld voor ex-AMA's in het project
Ex-AMA's zijn jongeren in een zeer kwetsbare positie.. De kwetsbaarheid wordt vergroot
indien er geen leefgelden meer worden verstrekt. Om die jongeren minder kwetsbaar te laten
zijn wordt hen, indien nodig, leefgeld verstrekt. In uitzonderlijke situaties en extreme
problematiek zal ook de mogelijkheid van huisvesting worden onderzocht. Cruciale beslissing
over toekomst kunnen niet genomen worden indien niet aan de primaire behoeften (bed, bad,
brood) voldaan is. Verstrekking leefgeld wordt niet direct gekoppeld aan deelname aan het
project. Ervaringen in Utrecht leren dat daarmee afhankelijkheid wordt gerecreëerd en sociaal
wenselijk gedrag wordt gestimuleerd.
Doel van de verstrekking van leefgeld en eventueel huisvesting:
1 - Humanitaire overwegingen;
2- Voorkomen dat cliënt afglijdt naar circuits die nadelig zijn voor de cliënt en de
samenleving;
Getracht wordt om de ex-ama's zo veel mogelijk in de eigen leefomgeving te huisvesten.
Door een financiële bijdrage (leefgeld) wordt dit gestimuleerd. De cliënten worden
gestimuleerd zoveel als kan gebruik te maken van eigen netwerken (sociaal kapitaal).
