- 3 -
In- 1851 bedroeg de jaarlijkse bezoldiging van de Burgemeester
f. 900.-, van de Secretaris f. 1000.-, van de Ontvanger f. 337,12
en van de Wethouders f. 150.- ieder.
Y/at de politie betreft, schrijft de Burgemeester van 100 jaar
gelédcn, dat er in ieder dorp (il dorpen) een veldwaohter was, die
een geringe beloning genoot, Bij overlijden heeft het Grietenij-
bostuur het personeel verminderd en door meerdere bezoldigingge-
sohiktere personen aangesteld die zioh. uitsluitend aan de politie-
dienst konden wijden. Bet getal van 11 kwam op 4, gestationneerd
te Huizum (voor Goutum, Hempens en Teerns) te Jelsum (voor Brit-
sum, Cornjum, Lekkura en Miedum)te ^Stiens (voor Pirikum en Hijum)
en te Y/irdum (mede voor Swiohum)zo echter, dat hun dienst des
nodig over de gebele grietenij zich zou uitstrekken. De eerste
verdiende f. 100.-, de tweede f, 150.-, de derde f. 170.- en de
vierde ook f. 170.— per jaar. Aan iiun hooid stond een agent van
Policie, als zodanig f. 200.- per jaar genietende, die tevens
hoofdoommies der plaatselijke belastingen was en concierge ten
grietenijhuize
Des winters waren van tijd tôt tijd naohtwaohten hier en daar
warkzaam, aangewezen uit de ingezetenen volgens roosters, en se-
dert 1347 door vast gesalarieerde personen. Dat kostte de griete-
nij van 1846 t/m 1850 (5 jaar) f. 2250,77^.
Het règlement van politie (d.i. de politieverordening) gaan
wij alleen met deze opmerking voorbij f "de zuoht tôt wettenmakerij
aan latere jaren bijzonder eigen, heeft ook in Leeuv/arderadeel
zich vertoond en veel wat vroeger zonder keur soheen goed te gaan,
is later gereglementeerd"
In 1826 bestond de bevolking van Leeuwarderadeel uit 2655 man-
nen en 2837 vrouwen, totaal 5592, in 1850 uit 3433 mannen en 3404
vrouv/en, totaal 6837 inwoners. In al die tijd is sleohts 1 gezin
geëmigreerd, n.l. een gezin uit Pinkum van 4 personen naar Noord-
Amerika.
De gezondheidstoestand van de bevolking was in het algemeen
goed, ISr hebben zich 2 oholera-epidemieën voorgadaan, n.l, in 1826
en van 1832 op '33.
De geneoskundige dienst werd uitgeoefend in het Luider Deel op
een jaarwedde van f. 125.- door de heer Beekhuis, door de heer
Murray Bakker te Lekkum en Miedum op een jaarwedde van f. 10.-,
door de heren lest en Dr. Rijkers te JFelsum, Cornjum, Britsum,
Stiens, l'inkum en Hijum op een jaarwedde van f. 75.- ieder.
Voôr de invoering der oudo krankzinnigenwet van 1841 was er
sleohts 1 krankzinnige bekend, en later deden zich 3 gevallen voor,,
aile in Lekkum.
De brandblusmiddelen bestondon uit 2 spuiten, één te-Stièns en
één te Wirdum, aangeschaft en bestuurd door Kerkvoogden. In 1829
kwam door een Statenbesluit daar verandering in en kwamen die on-
der toezicht van het Grietenijbestuur
De middelen van vervoer bestonden uit een diligenoedienst via
Leeuwarden naar Groningen, Zwolle en de Lemmer en veersohepen van
aile dorpen op Leeuwarden,
Als laatste punt van het burgemeesterlijk overzioht van Leeu
warderadeel voor 1851 wil ik nog iets zeggen van het onderwijs.
Tôt 1828 werden scholen onderhouden en onderwijzers betaald
door de Kerkbesturen. Toen werd ailes door de grietenij, overgeno-
men. De bezoldiging der onderwijzers bedroeg jaarlijks voor Brit
sum f. 200.-, voor Cornjum f. 175.-, voor Pinkum f. 166,64, voor
Hempens f. 100.-, Hijum f. 200.-, Goutum f. 290.-, Huizum f. 151.-,
Jelsum f. 200.-, Lekkum nihil, Stiens f. 140.-, Swichum f. 125.-
- en -
