en Wirdum f. 350.-. Behalve die vaste jaarwedden hadden aile on-
derwijzers vrije woning en gebruik van een tuin en sommigen van
hen opkomsten van landerijen. Verder genoten de onderwijzers
sohoolpenningen van de leerlingen en een vergoeding van de Kerk-
voogdijen voor hun verriohtingen als koster en klokkenluider. Ge~
middeld kan rnen aannemen, dat hun totaal inkomen ongeveer 2-g- 3 x
zo hoog was als hun jaarwedde. Alleen de onderwijzer in Stiens
ging daai" ver boven uit. Zijn totale ihkomsten bedroegen ongeveer
f. 1000.-, maar op heia rustte de verplichting om zijn voorganger
een pensioen uit te keren van f. 350.- per jaarl Verder bestonden
er toen 4 ondermeesters1 te Huizum tegen een jaarwedde van
f. 75.-, 1 te Stiens voor f. 150.- en 2 te Wirdum tegen f. 150.-
samen.
Met dat gemeentelijk beeld voor ogen gaan wij in 1851 de toe-
Icomst tegemoet.
De bij Koninklijk besluit vastgestelde Reglementen op het Be-
stuur in de Steden en ten Plattelande waren Minister Thorbecke een
doorn in het oog. Na veel tegenlcantingen werd eohter door de ^ta~
ten-Generaal de nieuwe gemoentewet aangenomen, die v/el enkele ma-
len gewijzigd werd., raaar die in wezen zulke ruime mogelijkheden
inhield, dat na een ontwilckeling van 100 jaren, moderne maats chaïv-
pelijke opvattingen en inzichten daarin plaats kunnen vinden.
Thorbeoke's gemeentewet kwam zô maar niet uit de lucht vallen.
Br was heel wat aan voorafgegaan. De revoluties van 1830 en 1848
hebben de weg gebaand tôt volledige t©elcenning van autonomie en
zelfbestuur aan aile gemeenten, zowel steden als plattelandsge-
meenten, die allen dezelfde verplichtingen en ook dezelfde rechten
kregen. De démocratie had zijn intrede in 's lands bestel gedaan.
De Burgemeester van Amsterdam, opvolger van zijn 17e eeuwse colle-
ga's, potentaten van grote allure, kreeg niet minder maar ook niet
meer re oh ten dan de in volksdx-acht geklede burgemeester van de
kleinste Zeeuwse gerneente. Zo »s het ook met de Wethouders en raadsle-
den, orvolgers van de Assessorer. en Raadsheren. Voortaan zouden aile
publicke aangelegenheden ook publiekelijk behandeld worden, en, om
terug te keren tôt onze gerneente, zo lezen wij in de notulen van
de eerste openbare raadsvergadering van Vrijdag 25 Juli 1851, dat
Burgemeester van Cammingha alvorens de vergadering te openen, aan
de raadsleden mededeelt, dat hij in overeenstemming met den heer
Commissaris des IConings gemeend heeft deze vergadering "voor het
algemeen" toegankelijk te moeten maken en hij daarom de concierge
gelast heeft den toegang tôt de vergaderzaalwie zulks begeerden,
vrij te laten.
Voor de lcomende openbare raadsvergaderingen werd een nieuw no-
tulonboek aangelegd, waarin o.a, medegedeeld wordt dat in de ver
gadering op 6 October 1851 de nieuw gekozen raadsleden elkaars ge-
loofsbrieven nakeken en in de vergadering op 17 October werden de
eerste Wethouders benoemd.
In die dagen had elk dorp in de gerneente zijn eigen be^roting
en rekening, Zo viel het mij b.v. op, dat voor onderstand, verple-
ging en huisvesting van behoeftigen elk dorp gemeentelijlce subsi-
dies genootî Britsum f. 265.-, Cornjum f. 100.-, Jelsum f. 615.-,
Hijum f.' 600.-, kinkum f. 950.-, Stiens f. 4200.-, totaal f. 6780.-j
Huizum f. 2100.-, Hempens f. 150.-, Teerns f. 50.- en Wirdum
f. 19C0.-, samen f. 4200,-, Lekkum en Miedum f, 650.-. Aan armen-
zorg werd in totaal f. 11680.- besteed, in die dagen, toen r/ien
voor de gulden nog meer kon kopen dan voor de gave gulden van Co-
lijn, een waarlijk niet te versmaïlen bedrag. Ook vond ik ergens in
de notulen van dat jaar genotuleerd, dat voor onde^oud van lampen
- in -
