Met de instelling van de onderzoeken wordt beoogd de transparantie van gemeentelijk
handelen te vergroten, en daardoor doelmatiger en doeltreffender te werken en de publieke
verantwoording daarover te versterken. Alle zaken die voor een doelmatig en doeltreffend
bestuur van belang zijn kunnen daarbij aan de orde komen.
Box 1. Het nieuwe artikel 213 a Gemeentewet
Artikel 213 a Gemeentewet
1Het college verricht periodiek onderzoek naar de doelmatigheid en de doeltreffendheid van
het door hem gevoerde bestuur. De raad stelt bij verordening regels hierover.
2. Het college brengt schriftelijk verslag uit aan de raad van de resultaten van de onderzoeken.
3. Het college stelt de rekenkamer of, indien geen rekenkamer is ingesteld, personen die de
rekenkamerfunctie uitoefenen, tijdig op de hoogte van de onderzoeken die hij doet instellen en
zendt (hem) haar, onderscheidenlijk hen, een afschrift van een verslag als bedoeld in het
tweede lid.
Periodiek onderzoek
Het college moet periodiek toetsen of bij de ten uitvoerlegging van het gemeentelijk beleid,
bijvoorbeeld inzake milieu, leefbaarheid, openbaar vervoer, huisvesting, wordt voldaan aan de
eisen van doelmatig en doeltreffend bestuur. Ook dient het college periodiek te onderzoeken
of de inrichting van de gemeentelijke organisatie (in brede zin, de personeelsformatie, de
informatievoorziening, de administratieve organisatie) en het gemeentelijke middelen beheer
aan de gestelde eisen voldoet. Het interne functioneren van derden die betrokken zijn bij de
uitvoering van het gemeentelijk beleid (bijvoorbeeld een gemeenschappelijke regeling of een
privaatrechtelijke rechtspersoon waar de gemeente in deelneemt, of een gesubsidieerde
instelling of opdrachtnemer die taken uitoefent) valt niet onder de reikwijdte van artikel 213 a
Gemeentewet, wel echter kan vanuit het oogpunt van de gemeente in het kader van artikel 213
a de vraag aan de orde zijn of de gekozen wijze van taakuitoefening doeltreffend en doelmatig
is.
Het is in de nieuwe Gemeentewet de verantwoordelijkheid van de raad om regels te stellen die
waarborgen dat deze onderzoeksverplichting op een zinvolle wijze wordt ingevuld.
Relatie met lokale rekenkamer(functie)
Het verkrijgen van inzicht in de doelmatigheid en doeltreffendheid vereist voortdurend
informatie en aandacht. Om onderzoek naar een doelmatig en doeltreffend beheer mogelijk te
maken, dient een aantal (organisatorische) maatregelen door het college te worden getroffen.
De controle op en evaluatie van de doelmatigheid en doeltreffendheid van het beleid en het
beheer geschiedt dus primair door de raad en het college zelf. Daamaast doen de lokale
rekenkamers (of degenen die de rekenkamerfunctie vervullen) onderzoek naar de
doelmatigheid en doeltreffendheid van het beleid en het beheer. De rekenkamer kan op grond
van het gestelde in artikel 213 a Gemeentewet gebruik maken van de resultaten van de
onderzoeken van het college. Ook kan zij zo nodig een tweede oordeel geven, als ze van
mening is dat over een bepaald onderwerp een onafhankelijk oordeel moet worden gegeven.
Onderwerp van onderzoek
Systematisch wordt onderzocht of bereikt wordt wat de gemeente wilde bereiken
(doeltreffendheid) en of dit tegen zo laag mogelijke kosten is gebeurd (doelmatigheid). Zoals
uit het artikel blijkt moet er speciale aandacht worden besteed aan doelmatigheid enerzijds en
doeltreffendheid anderzijds.
