Het vierde lid vloeit voort uit de verplichting van het college om de raad van voldoende
informatie te voorzien. Als de raad niet voldoende op de hoogte is van de inhoud en
strekking van een onderwerp, is het niet gewenst dat de raad zich over dit onderwerp
uitspreekt. In een dergelijk geval heeft de raad de mogelijkheid, het onderwerp naar een
commissie te verwijzen of aan het college nadere inlichtingen of advies te vragen. Het
laatste lid regelt dat de raad op verzoek van een lid of op voorstel van de voorzitter de
volgorde van behandeling van de agendapunten kan wijzigen.
Voorstellen aan de raad kunnen van diverse actoren afkomstig zijn. In de eerste plaats
zijn dit het college en de burgemeester. Daarnaast kunnen raadsleden
initiatiefvoorstellen indienen. Het presidium kan voorstellen doen die te maken hebben
met de organisatie en de werkzaamheden van de raad (zie artikel 5, lid 6).
Artikel 12 De wethouder
Artikel 12 is een nadere uitwerking van artikel 21, tweede lid, van de Gemeentewet. Dit
artikel voorziet in de mogelijkheid dat wethouders door de raad worden uitgenodigd om
ter vergadering aanwezig te zijn. Het gebruik van het werkwoord 'uitnodigen' geeft aan
dat een wethouder kan weigeren te verschijnen in de raad. In de praktijk zal dat echter
niet waarschijnlijk zijn, omdat een dergelijke weigering door de raad kan worden
uitgelegd als een weigering inlichtingen te verschaffen of verantwoording af te leggen;
met alle mogelijke onaangename politieke gevolgen van dien voor de betrokken
wethouder. Gelet op de frequentie van de raadsvergadering zullen veelal zaken uit alle
portefeuilles aan de orde komen, zodat in de praktijk dikwijls alle wethouders zullen
worden uitgenodigd. Als de wethouders in de vergadering aanwezig zijn, zullen ze vaak
deelnemen aan de beraadslagingen. Het kan echter wenselijk zijn, dat een wethouder
niet bij een vergadering aanwezig is als de raad een zelfstandige afweging over een
onderwerp of voorstel wil maken, de raad bijvoorbeeld over het eigen functioneren van
gedachten wil wisselen of bij de voorbereiding van een besluit tot het houden van een
onderzoek naar het door het college gevoerde bestuur.
Bij de evaluatie van de dualisering merkt de stuurgroep Leemhuis op dat een wethouder
te alien tijde bij raadsvergaderingen aanwezig moet kunnen zijn. De VNG vindt dat elke
individuele gemeente dat zelf moet kunnen bepalen. Voorlopig komt op dit punt geen
actie in de vorm van een wetswijziging, hoewel het ministerie van Binnenlandse Zaken
en Koninkrijksrelaties wel onderzoekt op welke andere wijze invulling kan worden
gegeven aan deze aanbeveling. In de praktijk van Leeuwarderadeel worden wethouders
niet formeel uitgenodigd voor de raadsvergadering door het presidium, maar bestaat de
stilzwijgende verwachting dat ze elke raadsvergadering aanwezig zijn.
Artikel 13 Ter inzage leggen van stukken
In dit artikel gaat het, naast om de geheime stukken, om de zogenaamde
'achterliggende' stukken waarvan vaak in de raadsvoorstellen melding wordt gemaakt
(ambtelijke adviezen, toelichtende nota's, etc.).
Een agendapunt kan betrekking hebben op een grote hoeveelheid verschillende stukken,
die bijvoorbeeld het voorstel tot het bouwen van een nieuwe bibliotheek onderbouwen.
Omdat raadsleden zich bezighouden met een groot aantal verschillende onderwerpen en
voorstellen, is het in de meeste gevallen niet wenselijk dat raadsleden alle onderliggende
stukken krijgen toegezonden. Uiteraard dienen alle raadsleden en andere
gei'nteresseerden de mogelijkheid te hebben om alle stukken desgewenst in te zien.
Hiervoor hebben ze wel voldoende tijd nodig. Daarom worden alle stukken gelijktijdig
met het verzenden van de schriftelijke oproep ter inzage gelegd.
Een stuk is een 'document' in de zin van de Wet openbaarheid van bestuur (WOB). Een
document houdt in: een bij een bestuursorgaan berustend schriftelijk stuk of ander
materiaal dat gegevens bevat. Onder documenten vallen niet alleen de door de
overheidsorganen gecreeerde stukken of ander materiaal. Ook alle van buiten komende
stukken en ander voor overheidsorganen bestemd materiaal zoals agenda's, notulen,
(concept)adviezen en magneetbanden verkrijgen de status van document in de zin van
de WOB.
