2 Grondbeleidsvormen en de Wro
Dit is het algemene deel over grondbeleid en onderwerpen die betrekking daarop hebben.
We beginnen met de vormen van het grondbeleid die een gemeente kan voeren en noemen
kort de voor- en nadelen. Vervolgens bespreken we de Wro en de nieuwe instrumenten die de-
ze wet met zich meebrengt om de gemeente een krachtere regierol te kunnen laten voeren.
Tot slot gaan we in op enkele bestaande instrumenten, herstructurering en de exploitatieveror-
dening.
2.1 Vormen van grondbeleid
De gemeente kan verschillende houdingen aannemen ten aanzien van het grondbeleid. Deze
houding kan per project anders zijn.
2.1.1 Actief grondbeleid
Bij actief grondbeleid gedraagt de gemeente zich als een ondernemer. Ze heeft alle grond in
haar bezit. De gemeente loopt alle risico's en eventuele winsten zijn helemaal voor de gemeen
te (net als verliezen).
Bij verkoop van haar gronden is het door aanbesteding mogelijk aan de bouwkavels nadere
eisen te steilen zoals het realiseren van starterswoningen of levensloopbestendige woningen. In
ieder geval gaan deze mogelijkheden verder dan bij het publiekrechtelijk instrumentarium van
het faciliterend grondbeleid.
Een actief grondbeleid betekent dat het ambtelijk apparaat moet zijn toegerust om de bijbeho-
rende taken te kunnen uitvoeren. De basiskennis en kunde dienen aanwezig zijn en er moet
een ondernemende houding zijn om projectmatig binnen strakke financiele en planningtechni-
sche kaders tot resultaat te komen. Een deel van de kennis kan ingehuurd worden maar crucia-
le rollen moeten geborgd zijn in de gemeentelijke organisatie en systemen.
2.1.2 Samenwerking op basis van bouwclaimmodel of PPS constructie.
De gemeente is samen met een of meerder partner(s) grondeigenaar en ondernemer: de kos-
ten, opbrengsten en risico's worden in afgesproken verhoudingen gedeeld. Naast haar eigen
wensen en doelstellingen, zal de gemeente in deze vorm ook rekening moeten houden met de
wensen van de private partijen. Daar tegenover staat dat private partijen vaak beschikken over
veel kennis, middelen en mensen waarvan de gemeente gebruik kan maken.
De gemeente is bij deze samenwerkingsvorm voor het realiseren van haar doelstellingen ge-
bonden aan de mogelijkheden die de wet haar biedt. Wanneer de gemeente ook maar e6n eis
of wens stelt die verder gaat dan in de wet mogelijk is, zoals levensloopbestendig bouwen, dan
is er juridisch sprake van een overheidsopdracht. En overheidsopdrachten moeten op transpa-
rante wijze vergund worden conform de Europese aanbestedingsregels (en de Bao in het Ne-
derlands recht)2.
2.1.3 Faciliterend grondbeleid
Hierbij heeft de gemeente geen grond in haar bezit en laat zij het realiseren van bestemmingen
over aan private partijen. Naast de bestaande instrumenten waarvan de gemeente in beperkte
mate gebruik van kan maken om haar doelstellingen te realiseren, breidt de Wro dit uit met en
kele instrumenten.
De gemeente kon onder de oude WRO, een deel van haar kosten verhalen door toepassing
van de exploitatieverordening of baatbelasting. De nieuwe Wro biedt voor het voeren van een
faciliterend grondbeleid meer instrumenten om te komen tot een nadrukkelijkere regierol voor
2 Zie ICER rapport van Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties d.d 11-10-08
Grontmij
Grondbeleidsvormen en de Wro
if
03/5422, revisie 6
Pagina 6 van 24
