Bij een welstandsbeoordeling voor een bouwplan dat het gevolg is van een ontwerpwedstrijd of
een ontwikkelingscompetitie, gelden de in het wedstrijdprogramma genoemde
welstandscriteria als (onderdeel van het) beoordelingskader.
'Kompas' is de nationale richtlijn voor het uitschrijven van ontwerpwedstrijden en
ontwikkelingscompetities op het gebied van architectuur, stedenbouw, landschapsarchitectuur
en interieurarchitectuur. 'Kompas' is onderschreven door een groot aantal organisaties,
waaronder de VNG. Het Steunpunt Ontwerpwedstrijden begeleidt het gebruik van 'Kompas'.
1.9 Handhaving en excessenregeling
De gemeente geeft met deze welstandsnota regels voor het welstandstoezicht en zal zich ook
inspannen voor de naleving daarvan. De gemeente Leeuwarderadeel zal prioriteit geven aan het
handhavingsbeleid en illegale bouwwerken of gebruik dat strijdig is met het bestemmingsplan
actief opsporen en daartegen optreden.
Als voor een vergunningplichtig bouwwerk geen bouwvergunning is aangevraagd, dan wel het
bouwwerk na realisering afwijkt van de tekeningen waarop de bouwvergunning is afgegeven,
krijgt de eigenaar de gelegenheid om (alsnog of opnieuw) een vergunning aan te vragen, indien
er geen directe weigeringsgronden zijn, voor het gerealiseerde bouwwerk. Als de bouw
vergunning toch moet worden geweigerd, bijvoorbeeld vanwege een negatief welstandsadvies,
dan kunnen burgemeester en wethouders degene die tot het opheffen van de situatie bevoegd is,
aanschrijven om binnen een door hen te bepalen termijn de strijdigheid op te heffen.
Ook bouwwerken waarvoor geen bouwvergunning hoeft te worden aangevraagd moeten aan
minimale welstandseisen voldoen. Burgemeester en wethouders kunnen de eigenaar van een
bouwwerk dat 'in emstige mate in strijd is met redelijke eisen van welstand' aanschrijven om
die strijdigheid op te heffen. De hiervoor geldende criteria moeten in de welstandsnota zijn
opgenomen. De 'excessenregeling' is niet bedoeld om de plaatsing van het bouwwerk tegen te
gaan.
De excessenregeling luidt: 'Het uiterlijk van een bouwwerk of standplaats is al dan niet in
emstige mate in strijd met redelijke eisen van welstand beoordeeld naar de criteria verwoord
in de door de gemeenteraad vastgestelde Welstandsnota, indien Burgemeester en Wethouders
daartoe op basis van een gemotiveerd welstandsadvies besluiten'.
De gemeente Leeuwarderadeel hanteert bij het toepassen van deze excessenregeling het
criterium dat er sprake moet zijn van een buitensporigheid in het uiterlijk die ook voor niet-
deskundigen evident is en die afbreuk doet aan de ruimtelijke kwaliteit van een gebied.
Vaak heeft dit betrekking op:
het visueel of fysiek afsluiten van een bouwwerk voor zijn omgeving;
het ontkennen of vemietigen van architectonische bijzonderheden bij aanpassing van
een bouwwerk;
armoedig materiaalgebruik;
toepassing van felle of contrasterende kleuren;
te opdringerige reclames;
een te grove inbreuk op wat in de omgeving gebruikelijk is (zie daarvoor de
gebiedsgerichte welstandscriteria)
