rechtszekerheid te bereiken. Het moet een omschrijving bevatten van de activiteiten, waarvoor
subsidie kan worden verleend en het moet een grondslag bevatten voor de verplichtingen, die
het bestuursorgaan aan de subsidieverlening kan verbinden (voor zover die grondslag niet
reeds in de Awb is neergelegd; zie artikel 4:37 Awb).
Uitzonderingen wettelijke grondslag
Op de hoofdregel dat de subsidieverstrekking moet zijn gebaseerd op een wettelijke grondslag
bestaan, op grond van het derde lid van artikel 4:23 Awb, vier uitzonderingen:
a. de spoedeisende subsidieverstrekking;
b. de subsidieverstrekking op grond van een begrotingspost;
c. de incidentele subsidieverstrekking;
d. de Europese subsidies.
Deze laatste zijn voor gemeenten minder van belang en worden verder buiten beschouwing
gelaten.
Spoedeisende subsidies
Wanneer er een wettelijk voorschrift in voorbereiding is, mag het bestuurorgaan,
vooruitlopend op de totstandkoming van dit voorschrift, alvast beginnen met het verlenen van
de subsidie. Van deze bevoegdheid om zonder grondslag te subsidieren, kan gedurende
maximaal een jaar gebruik worden gemaakt. Het doel van deze uitzondering is te voorkomen,
dat de slagvaardigheid van de overheid bij het kunnen inzetten van het subsidie-instrument
onnodig wordt belemmerd. Om democratische controle mogelijk te maken, geldt er voor deze
vorm van subsidie wel een verslagleggingsplicht voor het bestuursorgaan.
Subsidieverstrekking op grond van een begrotingspost
In bepaalde gevallen is het toegestaan om niet op basis van een verordening, maar op basis
van een post op de begroting subsidie te verlenen. Artikel 4:23, derde lid, onder c Awb
bepaalt hierover dat er geen verordening is vereist, indien de begroting de subsidieontvanger
en het bedrag, waarop de subsidie ten hoogste kan worden vastgesteld, vermeldt. De
vermelding van de ontvanger en het bedrag kan overigens ook in de toelichting bij de
begroting worden gedaan.
Subsidieverstrekking op grond van een begrotingspost kan bijvoorbeeld handig zijn bij
subsidies die, veelal structureel, slechts aan een of enkele ontvangers worden verstrekt. Door
in de begroting of de toelichting de subsidieontvanger en het bedrag te vermelden, is publieke
controle mogelijk en kan een wettelijke subsidieregeling achterwege blijven.
Incidentele subsidies
Strikt genomen is voor incidentele subsidies geen wettelijk voorschrift nodig. In artikel 4:23,
vierde lid, onderdeel d Awb is neergelegd, dat in incidentele gevallen kan worden afgezien
van het basisvereiste dat slechts op grond van een wettelijk voorschrift subsidie kan worden
verstrekt. Die situatie doet zich voor, indien er geen beleid is dat voorziet in subsidiering van
de desbetreffende activiteiten en evenmin sprake is van een vaste bestuurspraktijk om dat
soort activiteiten te subsidieren.
Deze uitzondering in de Awb is bedoeld voor gevallen, waarin zowel het aantal
subsidieontvangers als het tijdvak van subsidiering beperkt is. Een subsidie voor maximaal
een jaar, maar met een groot aantal subsidieontvangers, is dus al niet meer incidenteel.
