raad vrij is te kiezen voor (een) andere vorm(en). In bijgevoegde Referendumverordening
gemeente Leeuwarderadeel 2012 is de mogelijkheid tot het houden van een raadplegend
referendum echter wel opgenomen (artikel 5). Het is wenselijk dat de raad de bevoegdheid
heeft tot het houden van een referendum over een voorgenomen besluit en dat zij daartoe
zelf het initiatief kan nemen. Indien echter alleen het raadplegend referendum mogelijk
zou zijn in de gemeente Leeuwarderadeel, zou men kunnen stellen dat er sprake is van een
machtsrelatie nu alleen de raad, als besluitvormend orgaan, kan bepalen wanneer burgers
worden betrokken bij de besluitvorming. Om die reden is in bijgevoegde
Referendumverordening tevens het type van het raadgevend (op initiatief van de burger)
referendum opgenomen. Naast beide vormen van referenda bestaat er nog een derde vorm,
het correctief raadplegend referendum. Dit type referendum gaat over een reeds genomen
besluit, waarvan de uitvoering is opgeschort. Het correctief raadplegend referendum kent
een aantal bezwaren en zou onder omstandigheden zelfs ongrondwettig zijn, omdat het er
toe zou kunnen leiden dat de volksvertegenwoordiging zich onttrekt aan het nemen van
moeilijke beslissingen. Om die reden is dit type referendum dan ook niet opgenomen in
bijgevoegde Referendumverordening, noch in de modelverordening. Die kennen dus
alleen de mogelijkheid tot het houden van referenda ten aanzien van voorgenomen
besluiten (de niet correctieve referenda)
1.3 Voorts is in de modelverordening van de VNG openomen dat de raad een onafhankelijke
referendumcommissie benoemt. Een dergelijke commissie heeft tot taak de raad te
adviseren over toelaatbare onderwerpen van referenda, doet de raad voorstellen over de te
formuleren vraagstelling, houdt toezicht op de uitvoering van verordening en organisatie
van het referendum, etc. (zie verder artikel 4 van de Verordening). De
Referendumverordening van de gemeente Leeuwarderadeel wijkt in zoverre van de
modelverordening af dat is opgenomen dat de raad een referendumcommissie kan
benoemen. Een referendum zal in de gemeente Leeuwarderadeel mogelijk maar een
enkele keer voorkomen. In die zin is een permanente referendumcommissie wellicht
overbodig. Mocht het echter zo zijn dat er over een ingewikkeld onderwerp een
referendum gehouden dient te worden en er is wel behoefte aan een dergelijke commissie,
dan kan de raad die alsnog benoemen. Omliggende kleine gemeenten, zoals Menameradiel
en Het Bildt kennen een dergelijke commissie ook niet. Bij grotere gemeenten is dit echter
wel gebruikelijk.
1.4 De artikelen 6 en 7 van de Referendumverordening gemeente Leeuwarderadeel gaan over
het raadgevend referendum. Een initiatief tot het houden van een raadgevend referendum
dient te worden ondersteund door een bepaalde hoeveelheid kiesgerechtigden. Uw raad is
vrij in het kiezen van het percentage van kiesgerechtigden dat het initiatief moet
ondersteunen. Doorgaans wordt een percentage aangehouden van 1% van het aantal
kiesgerechtigden binnen een gemeente met minder dan 20.000 inwoners. De gemeente
Leeuwarderadeel heeft circa 8.000 kiesgerechtigden. In dat opzicht zou het initiatief dan
ook moeten worden ondersteund door ten minste 80 handtekeningen. Als het verzoek tot
een raadgevend referendum wordt ingewilligd door de raad, volgt er een defmitief verzoek
(artikel 7). Het definitieve verzoek dient vervolgens eveneens te worden ondersteund door
een bepaald percentage van de kiesgerechtigden. Doorgaans wordt een percentage van
10% aangehouden bij gemeenten met minder dan 20.000 inwoners. Het definitieve
voorstel zou dan moeten worden ondersteund door 800 handtekeningen. Tot slot wordt in
artikel 13 van de verordening bepaald wanneer het referendum geldig is. Doorgaans wordt
een referendum bij een opkomstpercentage van 50% geldig geacht. Dit percentage kan
naar beneden toe bij worden gesteld indien het opkomstpercentage bij de lokale
raadsverkiezingen lager ligt. Bij de gemeente Leeuwarderadeel ligt het
opkomstpercentage bij de raadsverkiezingen boven de 50%. In dat opzicht kan een
