Algemeen
Inleiding aanleiding
Vastgoed is een onderwerp wat momenteel bij de Nederlandse gemeenten hoog op de agenda
staat. Het gaat dan om de gebouwen die in eigendom zijn of waarvoor jaarlijks subsidie wordt
verstrekt en bijvoorbeeld over gronden (bijvoorbeeld: eigendom snippergroen, braakliggende
terreinen). Met vastgoed is veel geld gemoeid. Opbrengsten wegen veelal niet op tegen de lasten.
De maatschappelijke waarde is vaak niet geactualiseerd. Dit document gaat over de
gemeentelijke gebouwen, Hiermee wordt bedoeld alle gebouwen waarvan de gemeente het
economisch eigendom en/of het juridisch eigendom heeft, of waarvoor een economisch
claimrecht geldt (zoals bij onderwijsgebouwen) of een recht van opstal geldt.
Op 22 april 2014 heeft de gemeenteraad van Leeuwarderadeel de "Integraie visie op
gemeentelijke gebouwen vastgesteld. De gemeente gaat per 1 januari 2018 herindelen met de
gemeente Leeuwarden. Het uitgangspunt hierbij is dat de bedrijfsvoering dan naar de gemeente
Leeuwarden gaat. De gebouwen worden eveneens overgedragen.
Door een geactualiseerde visie vast te stellen voor de gemeentelijke gebouwen wil de
gemeente:
1. een adequate gebouwenportefeuille over kunnen dragen;
2. kaders stellen aan een deel van de over te dragen gebouwen;
3. opties bieden voor de andere gebouwen.
De uitwerking van deze visie leidt tot een plan van aanpak, welke de volgende elementen bevat:
I. Doelmatige en efficiente inzet van "het geld van de inwoners";
II. Een zorgvuldige afweging van de mogelijkheden per gebouw;
III. Behouden van een positief straatbeeld (beeldkwaliteit).
Het uitgangspunt hierbij is dit zonder afbreuk te doen aan de maatschappelijke waarde en
zonder een negatief spin-off effect voor de dorpen of wijken te bewerkstelligen. De gebouwen
zijn daarbij niet het doel maar het middel om al dan niet te voorzien in de behoefte.
Toewerken naar een efficient en doelmatig gebouwenbestand
De portefeuille gemeentelijke gebouwen is vaak een logisch gevolg van de verzorgingsstaat
waarin we leven. Het gaat om onderdak voor onze eigen medewerkers, voorzienend voor
maatschappelijke instellingen van de gemeente, voorzienend voor hen die een onderkomen niet
zelf kunnen betalen of beheren en het aankopen van gebouwen omwille van allerlei strategische
overwegingen.
In de huidige maatschappij is het echter niet onverstandig om het eigendom en of de
verantwoordelijkheden van beheer te heroverwegen: een herbezinning op wat we in eigendom
hebben en een herbezinning van de wijze van het beheer. Kunnen we ook slimmer gebruik
maken van de gebouwen en is het beheer efficienter te organiseren? Een vaststaand gegeven is
dat de uitgaven van de overheid steeds meer beperkt worden en onder een vergrootglas komen
te liggen of het wel juist gebeurd. Verkoop van gebouwen kan een goede optie zijn. Inwoners en
gebouwgebruikers krijgen daarmee meer en meer een eigen verantwoordelijkheid. Maar hoe zit
het met het maatschappelijk belang of de maatschappelijke waarde van bepaalde gebouwen? Is
het verstandig de sturing hierop niet te hebben? En niet te vergeten het spin-off effect van
gebouwen voor hun omgeving. Met spin-off wordt onder andere bedoeld: het effect wat het
wegnemen of toevoegen van een functie uit de wijk heeft op de woningbouw, de zorginstellingen
etc. Leefbaarheid wordt in deze context ook vaak genoemd. Afgewogen moet worden of
