40
Verslag der handelingen van den gemeenteraad te Leeuwarden, van den 23 Maart 1876.
NIEUWE INDEELING.
Opgave tot welke der be
staande wijken de nieuwe
ingedeelde wijk behoort.
Wijk.
Lett.
OMSCHRIJVING der GRENZEN.
Y.
Van af de Vrouwenpoortsbrug langs de oost- en zuidzijden van den Straatweg naar de Be
graafplaats tot de Noorderbrug en van daar langs de Gracht tot de Vrouwenpoortsbrug.
Letter P.
Z.
Van af de Noorderbrug langs de doorgraving bij Cainstraburen en de westzijde van de
Dokkumer Eetot de Opvaart de Oude Meerlangs de zuidzijde van die Opvaart tot den
Straatweg naar de Bontekoe bij Tonnenburg, langs de oostzijde van dien Straatweg tot den
Straatweg naar de Begraafplaats en langs de west en noordzijde van dezen Straatweg tot
de doorgraving bij de Noorderbrug.
Gedeeltelijk lett. 0en
v n P*
AA.
Langs de westzijde van de Dokkumer Eevan af de Opvaart de Oude Meer tot de Jelsu-
mervaartlangs de zuidzijde van die Vaart tot den Straatweg naar de Bontekoelangs de
oostzijde van dien straatweg tot de Oude Meer bij Tonnenburg en langs de Oude Meer tot
de westzijde van de Dokkumer Ee.
Letter P.
BB.
Van af het noordoosteind van den Straatweg naar Marlingen langs de westzijde van den
Straatweg naftr de Bontekoe tot den Tjessingawreglangs de zuidzijde van dien Weg tot de
Zwettelangs de Zwette tot den Straatweg naar Harlingen en langs de noordzijde van dien
Weg tot het oosteind van denzelve.
Letter P.
Bijlage B.
De artt. 1 en 2 worden zonder discussie aangenomen.
Art. 3.
De Voorzitter merkt op of het niet beter zoude zijn uit
dit artikel de woorden en door hunne zorg te laten vervallen
en eene bepaling op te nemen waarbij de kosten van numme
ring voor de eerste maal voor rekening der gemeente worden
genomen.
De lieer Attema verklaart dat de commissie deze wijziging
gaarne overneemt.
De heer Duparc wenschte liever deze bepaling als over
gangsbepaling te zien opgenomen,
Daar de Voorzitter zich hiermede kan vereenigen en geen
der leden er zich tegen verklaart wordt art. 3 met uitlating der
woorden„en door hunne zorg" zonder verdere discussie aan
genomen.
Art. 4.
De heer Attema wenscht eene enkele bedenking in het mid
den te brengen naar aanleiding van alinea 1 van dit artikel. In
het rapport wordt aan de leden van den raad overgelaten om
veranderingen voor te stellen, doch hij zal het van den loop
der discussion laten afhangen of hij een amendement tegen de
straatsgewijze-nummering zal indienen.
Wanneer men de gemeente in wijken verdeelt en men neemt
voor iedere wijk een goed afgerond geheeldan gelooft hij dat
men bij eene wijksgewijze nummering veel minder verwarring
zal doen ontstaan dan bij eene nummering straatsgewij ze. In
de toepassing zal het altijd moeijelijk zijn om bijv. links de on-
evene en regts de evene huisnummers te hebbenvoor regte
doorloopende grachten gaat dit heel goeddoch bij andere stra
ten zooals bijv. de Korfmakersstraatkan het onmogelijk. Het
aangehaalde voorbeeld van Amsterdam komt hem niet afdoend
voorwant daar heeft men dit stelsel wel op groote grachten
ingevoerddoch op de overige gedeelten der stad niet consequent
c/oorgevoerdde huisnummering hinkt daarals het wareop
twee gedachten. Bij de afgeronde wijken s zooals die nu zijn
aangenomen, zoude eene wijksgewijze nummering geene moeije-
lijkheden opleveren.
Voert men eene straatsgewij ze nummering in dan zal men op
adressen op brieven altijd de straat moeten vermelden en dat
zal toch niet tot gerief van het publiek strekken. Het bezwaar
dat men tegen de nu bestaande nummering heeft is gelegen in
de slechte verdeeling in wijkendoch heeft men afgeronde wij
ken dan heeft eene doorloopende wijksgewijze nummering in
alle opzigten veel voor. Neemt men bijv. de Grachtswal en aan
den overkant de Oosterkade en dan aan deze zijde evene en aan
geeno zijde onevene nummers dan ziet spr. daarin groot bezwaar.
Voor Nieuwstad en Eewal vindt hij de voorgestelde nummering
goeddochvraagt sprekerhoe zal men deze wijze ooit op de
achterbuurtendie hier talrijkzijn toepassen
Met de kaart in de hand komt hem eene wijksgewijze num
mering veel doeltreffender voor.
De heer Kijmmell schenkt volkomen zijne adhaesie aan
het denkbeeld van den heer Attema. Men kan de inwoners
van Leeuwarden niet met die van Amsterdam vergelijken. Zijns
inziens komt er ook nog een groot administratief bezwaar bij
namelijk dat men bij de invoering van het nieuwe stelselwan
neer men adressen opgeeft voor diaconie en armbesturen en
dergelijke in plaats van de wijk en nummer er nog de straat
zal moeten bijvoegen en men dus drie in plaats van twee ge-
gevens moet nebben om de woonplaatsen te vinden. Hij zal
zich dus ook voor eene wijksgewijze nummering verklaren.
De heer Duparc. Er bestaat, gelijk uit het door den heer
Attema gesprokene blijkt, verschil van gevoelen tusschen de
leden der commissie van rapporteurs. Spr. schaart zich aan de
zijde van burgemeester en wethouders. In weerwil van de
moeijelijklieden, die men te berde heeft gebragt tegen het voor-
stel van burgemeester en wethoudersgelooft spr.dat het
i groot gemak zal opleveren. Als argumenten of voorbeelden ter
I bestrijding in deze zaak moeten worden aangehaald, is het al
tijd die ongelukkige Korfmakersstraatdoch daartegen staan zoo
vele andere straten en grachtenwaar de voorgestelde straats-
i ge wij ze nummering zeer geschikt kan worden toegepast.
Verslag der handelingen van den gemeenteraad te Leeuwarden, van den 23 Maart 1876.
41
De vorige sprekers hebben beweerd, dat het nu ook noodza
kelijk zou worden op brieven den naam der straat te vermel
den. Spr. vraagt of dit dan nu anders is en men gewoonlijk
ook nu niet steeds den naam van straat of gracht vermeldt soms
ook met het no. van het huis? Men lette er ook wel op, dat
do straatsgewij ze-nummering is een voorstel van burgemeester
en wethoudersdie zich zekerlijk ook wel van de uitvoerbaar
heid zullen hebben overtuigd. In het buitenland zijn er vrij
wat, kleiner plaatsen dan Leeuwardenwaar hetzelfde stelsel is
ingevoerdenzoo ver spr. er over heeft kunnen oordeelen
was men er algemeen mede ingenomen.
De heer de la Faille schaart zich aan de zijde van den
heer Duparc. Het voorbeeld door den heer Attema bijgebragt
gaat zijns inziens niet op. De Grachtswal en Oosterkade zijn
verschillende straten met geheel verschillende namen en daar
zal dus de nummering over en weer niet toepasselijk zijn. Hij
vindt het wenschelijk zich te scharen aan de zijde der steden
die ons met deze wijze van nummering zijn voorgegaan. Bo
vendien komt hem de wijksgewijze nummering veel duurder voor.
De heer Dirks sluit zich geheel bij de twee vorige sprekers
aan. Hij is altijd een groot voorstander van de straatsgewij ze
nummering geweest. Voor de vreemdelingen die deze stad be
zoeken zal het een groot gemak opleverenmen weet het num
mer, en behoeft dus eenvoudig te vragen waar de straat gelegen
is en heeft men die gevonden dan behoeft men slechts eene der
beide zijden te houden om zijn doel te bereiken. Zoo bijv. op
het Vliet, dat zeker de langste gracht dezer stad is, zai men,
als men het nummer weetniet van het Noord naar liet Zuid-
vliet of omgekeerd behoeven over te steken en buitendien komt
de loop langs de gracht of straat dan oogenschijnlijk veel korter
voor daar men telkens twee nummers vooruitgaat. Hij kan nog
volstrekt niet inzien waarom men met het oog op nieuwe wij
ken steeds de straat zoude moeten vermelden en niet evengoed
zoude kunnen adresseren aan X wonende L no. 72 bijv. De
postboden zullen de wijken toch wel kennen. Spreker vindt de
straatsgewij ze nummering, waar hij die toegepast zag, oen heel
groot gemak, maar is van oordeel dat men die niet overal even
strikt zal kunnen volgen doch ook in dezen dikwijls te werk
zal moeten gaan met verstand. Iedere nieuwe zaak brengt hare
eigenaardige bezwaren veelal medemaar daar moet men over
heen stappen.
De Voorzitter deelt mededat de heer Attema heeft inge
diend een amendement strekkende om in alinea 1 van art. 4
te lezen wijksgewijze in plaats van straatsgewij ze.
Dit amendement wordt genoegzaam ondersteund.
De Voorzitter moet den heer Attema opmerken dat bij hem
het grootste bezwaar schijnt te bestaan hierin dat men op een
brief zal moeten plaatsen de straat en het nummer, doch dan
geeft, hij wel in overweging of het niet veel gemakkelijker is op
een brief te zetten straat en nummer dan bijv. M no. 36.
Men zal spr. toch gaarne toegeven dat men eerst de straat op
een adres vermeldt en dan het nummer, zoo men dit althans
weetdoch dat men zelden of nooit zijn toevlugt er toe neemt
om ook den wij kletter te vermelden.
Bij eene straatsgewij ze nummering heeft men buitendien dit
groote voordcel dat men geen zoo groot getal nummers zal heb
ben en ook niet zoo spoedig tot bisnummers zijne toevlugt zal
moeten nemen. Bij de tegenwoordige wijknummering heeft men
zoovele bisnummers dat personen die hun huisnummer goed in
het hoofd hebbentoch steeds aarzelen om te verklaren welke
bijletters er bij staan of zij bijv. twee of drie B's er bij op moe
ten geven.
Ieder is zeer bekend met den naam der straat waarin hij woont,
doch weet niet altijd de letter van zijne wijk. In dit opzigt
verschilt spreker in gevoelen van den heer Kijmmellwant de
meeste mensehen is het onverschillig in welke wijk iemand woont,
terwijl hij gaarne den naam der straat kent.
Komt iemand onbekend in de stad en weet hij de straatdan
zal hij gemakkelijk de woning vinden die hij zoektdoch bij de
wijksgewijze bekendheid zal dit niet het geval kunnen zijn. Het
is natuurlijkzegt spr. dat zich ook tegen dit stelsel hier en
daar bezwaren zullen opdoen, doch dit is in de grootere steden
eveneens het geval.
Het amendement Attema in stemming gebragt wordt verwor
pen met 12 stemmen tegen 4die van do heeren Plantenga
KijmmellKuipers en Attema.
De heer van Sloterdijck wilde gaarne eene kleine inlich
ting aangaande de laatste alinea van dit artikel.
Deze alinea staat zijns inziens in verband met het volgend
artikel. De vermelding der gezamentlijke nommers zal moeten
geschieden aan het hoekhuis en daarom wenschte spr. te ver
nemen of de eigenaar van het hoekhuis voor de instandhouding
dezer nummers zorg zal moeten dragen en die dus ten zijnen
koste casu quo zal moeten doen herstellen.
Mogt dit de bedoeling zijn dan wenschte hij deze alinea te
doen vervallen.
De Voorzitter. Het ligt niet in de bedoeling van burge
meester en wethouders om deze verpligting op de inwoners te
leggen. Deze maatregel strekt tot juiste uitvoering der veror
dening en daarom zal ook deze plaatsingevenals die der naam
bordjes door het gemeentebestuur geschieden. Ieder eigenaar
zal zijn huis van een nummer moeten voorzien, doch de reca
pitulatie bedoeld in de laatste alinea van dit artikel zal geschie
den ten koste der gemeento.
Spreker heeft nog eene kleine opmerking. De commissie van
rapporteurs leest: aanwijzing en wij gebruikten het woord:
bepaling en nu komt hem het woord aanwijzing geen goed ge
kozen woord voor in de beteekenis die men in dezen zin daar
aan wil geven. Leg is est juberehet woord aanwijzing voldoet
niet aan dezen regelis niet krachtig genoeg en hij zou daarom
in overweging geven te lezen het woord vaststelling.
De heer Attema verklaartdat de commissie geen bezwaar
heeft dit woord over te nemen.
Art. 4 wordt daarop zonder verdere discussie goedgekeurd.
Art. 5.
De Voorzitter. De commissie heeft hier alleen gebruikt
het woord eigenaar en niet behouden zooals in het voorstel
luidde: „eigenaar, vruchtgebruiker, huurder of beheerder".
Burgemeester en wethouders hebben gemeend, dat men hier
niet alleen den eigenaar die verpligting moet opleggendaar
het geval zich dikwijls zal voordoen dat deze buiten het bereik
valt der strafbepalingen.
In het door burgemeester en wethouders gestelde alternatief
ziet hij volstrekt geen bezwaar zoo slechts de eigenaar voorafgaat.
Neemt men alleen den eigenaar als den aansprakelijken per
soon en het geval doet zich bijv. voor, dat die niet in Neder
land woonachtig iszooals hier te Leeuwarden kan plaats heb
ben hoe zal men dan deze bepaling der verordening handhaven
De heer Attema. Het bezwaar dat de commissie tegen de
door burgemeester en wethouders voorgestelde bepaling heeft is
in de toelichting op art. 5 door haar ontwikkeld.
Het voorstel van burgemeester en wethouders heeft dit voor,
dat men langs dien weg altijd iemand heeft tegen wien men
ageren kanzoo men geen eigenaar heeft om te vervolgen
welnudan neemt den vruchtgebruiker en zoo vervolgens, doch
hij gelooft niet dat het opgaat om eene cathegorie van personen
te gelijker tijd bij een en hetzelfde artikel strafregtelijk aanspra
kelijk te stellen; dit gedoogt, zijns inziens, eene strafverorde
ning niet.
Kan men tegen den cigenaac geen procesverbaal opmaken
omdat deze b. v. buiten s lands en daardoor mogelijk niet te
vinden iswelnudaar is niets aan te doen. Zulk een geval
ondertusschen zal tot de groote uitzonderingen belmoren. De
