Vergadering van Dingsdag 11 Januarij 1887.
Verslag der handelingen van den gemeenteraad te Leeuwarden, van den 11 Januarij 1887.
1
Tegenwoordig eerst 12, later 13 leden.
Afwezig de heeren R. H. DijkstraG. MenaldaA. Duparc
J. v. d. Scheer, F. Plantenga Dr. Jac. Baart de la Faille, J.
J. Brunger en H. Beucker Andreae, allen met kennisgeving.
Voorzitter de heer P. Lijcklama a Nijeholtburgemeester.
I. De notulen van de de vorige op 28 December 1886 ge
houden vergadering worden gelezen en onveranderd vastgesteld.
II. De Voorzitter rigt lot de vergadering de navolgende
toespraak
Mijne Heeren
Het zij mij vergund U bij den aanvang onzer werkzaamheden
in een nieuwen jaarkring zegen en voorspoed toe te wenschen
zoowel in uwe gezinnen als in uwe maatschappelijke betrek
kingen.
Van harte hoop ik dat voor u en voor de gemeente, waarvan
wij hier de belangen behartigen 1887 in alle opzigten een goed
jaar mag worden.
Mogen uwe ijverige bemoeijingen tot bevordering van het al
gemeen welzijnheil brengen en gezegend worden.
Aan deze welkomstgroet in het nieuwe jaar voeg ik gaarne
eene enkele mededeeling toe betreffende den toestand onzer
stad in 1886.
De eerste maanden waren door het lang aanhouden van den
winter zeer ongunstig te noemen.
Armoede en gebrek deden zich in sterkere mate gevoelen
dan in andere jaren, wanneer de vaart niet zoo lang gestremd
is of goed ijs eenig leven en beweging geeft. Door de hulp
vaardigheid der ingezetenenhet onvermoeid streven der arm
besturen en van andere liefdadige instellingen en de medewer
king van het gemeentebestuur kwamen wij echter ook deze on
gunstige tijden weder te boven. Belangrijke geldelijke offers
werden daartoe gebragt. Van vooruitgang op het gebied van
handel en nijverheid in het algemeen was evenwel nog weinig
te bespeuren. Blijkens de mij welwillend verstrekte opgaven
van het agentschap der Nederlandsche bank alhier, waarvan
de cijfers in het jaarverslag der gemeente zullen worden me
degedeeld en volgens het oordeel van HH. Agenten bleef de
toestand nog gedrukt, scheen de ondernemingsgeest goeddeels
uitgedoofd en wierpen handel en bedrijf weinig winsten af.
Het winstcijfer van het agentschap bleef beneden dat van
vorige jaren en was nagenoeg een tonne gouds lager dan in
het jaar 1879 tot 1880. Daarop was de lage rentestandaard,
(mede een gevolg van den slechten oeconomischen toestand)
van grooten invloed.
Intusschen mag het een goed teeken worden genoemddat
de ingezetenen niet verzuimen gebruik te maken van de ge
legenheden tot sparen.
De inlage op spaarbankboekjes in de rijkspostspaarbank be
droeg ten postkantore alhier over 1886 de som van 52.674
terwijl ƒ36.409 werd teruggehaald.
In de spaarbankopgerigt door het Departement Leeuwar
den der Maatschappij tot Nut van 't Algemeen, klom het getal
deelnemers over het boekjaar 1885/86 tot 6548, wier inleg-
gelden te zamen bedragen 979,625 gulden. Gemiddeld werd
hier wekelijks ingebragt ƒ4590 en terugbetaald ƒ3700. Aan
rente werd toegekend ruim 35 duizend gulden.
Ook van de spaarkas werd in ruime mate gebruik gemaakt.
Wat onze markt betreft, valt op te merken, dat het bezoek
der handelsbeurs iets geringer was dan in het vorige jaar be
halve 328 abonne's, werd de beurs door 18218 personen be
zocht.
De aanvoer van vee nam wederom toe, en bedroeg 167,976
stuks, tegen 147,510 stuks in 1885. In 1886 werden aan de
waag alhier gewogen 49,180}, 10241 en 2706 ,V vaten bo
ter te zamen 2.369,874 kilogram, en 624,804 kilogr. kaas.
De aanvoer van boter was bijna gelijk aan die van het vo
rige jaar; de aanvoer van kaas is ruim 100,000 kilogram min
der geweest dan in 1885, in welk jaar echter veel oude kaas
ter markt gebragt werd.
In den loop van het jaar werd de dienst op den Spoorweg
Leeuwarden—StavorenAmsterdam geopend. Zoodra de rege
ling van die dienst aan de eischen van het openbaar verkeer
zal voldoenmogen wij verwachtendat van onze markt nog
meer dan tot heden gebruik zal worden gemaakt en onze stad
meer en meer de handel tot zich zal trekken.
Op het rijks post- en telegraafkantoor alhier bedroeg het
aantal behandelde brieven meer dan een millioen.
De som der gedeponeerde en uitbetaalde postwissels en der
ingevorderde en uitbetaalde kwitantiën beliep meer dan negen
honderd duizend gulden.
Het aantal telegrammen was iets minder dan in 1885. De
zuivere opbrengst van het kantoor bedroeg in 1886 de som
van 1484 meer dan in 1885.
Onze gemeente bleef in 1886 nog geruimen tijd geteisterd
door roodvonkterwijl ook enkele gevallen van typhus voorkwa
men. Honderd gevallen van roodvonk werden gedurende het
afgeloopen jaar aangegeven. Elf lijders bezweken aan die ziekte.
Van de tien typhuslijders overleden drie. Gelukkig waren
wij in de laatste maanden van het jaar geheel bevrijd van be
smettelijke ziekten en mogen wij constaterendat Leeuwarden
wat het sterftecijfer betreft steeds gunstig afsteekt bij andere
steden in ons vaderland.
Het cijfer der bevolking onderging weinig verandering. Naar
elders vertrokken 2000, van elders kwamen 1750. Er werden
geboren 825, terwijl 558 personen in deze gemeente overleden.
Ten opzigte van ingestelde vervolgingen wegens overtreding
van wetten of verordeningen kan worden medegedeeld, dat het
getal opgemaakte processen-verbaal in het geheel belangrijk
minder was dan in het vorig jaar. Hoewel het getal bedelaars
(meest ontslagen kolonisten) 50 meer bedroeg dan in 1885 en
lot 216 klom, werden wegens straatschenderij en baldadigheid
slechts 93 processen-verbaal opgemaakt, tegen 158 in het vorig
jaar en bedroeg het getal overtredingen der drankwet 340, zijn
de 126 minder dan in 1885. Ook het getal overtredingen der
verordening op de prostitutie nam beduidend af. Overigens ble
ven de cijfers tamelijk stationair.
Met genoegen mag ik mijne tevredenheid betuigen over den
ijver en de plichtsbetrachting van de gemeentelijke dienaren van
politie terwijl ik ook met vreugde het feit constateer dat het
gemeentebestuur zich bij voortduring mag verheugen in de toe
wijding van de andere gemeentelijke ambtenaren en beambten.
Wat de geldmiddelen der gemeente aangaat, heb ik slechts
enkele zaken te vermelden om u te doen zien, dat de toestand
daarvan niet bijzonder gunstig is. Ofschoon de gasfabriek be
vredigende uitkomsten mogt opleveien daalden de prijzen der
nevenproducten en laat het zich niet aanzien dat die spoedig
weder zullen rijzen. De openbare reiniging gaat mede gedrukt
onder den lagen prijs der bereide compost, terwijl de exploi
tatiekosten bijna gelijk blijven. Sommige uitgaven der ge
meente nemen steeds toe, zooals die voor het onderwijs wegens
het grooter getal leerlingen, de invoering van het gymnastiek
onderwijs en de vermeerdering van het getal bewaarscholen.
In den loop van het vorig jaar werden dan ook de noodige
besluiten genomen tot verhooging der gemeentelijke belastingen.
Buitengewone werken werden spaarzaam ondernomen. De
werken tot uitbreiding der gasfabriek werden voltooid. De ver-
belering op Olde-Galileën werd mede ten einde gebragt. Met
het afgraven van den Zuidwesterdwinger werd een aanvang ge
maakt.
Twee nieuwe schoollokalen bij de gemeenteschool no. 9 werden
gesticht en in gebruik genomenzoomede de gymnastieklokalen
in de Schoolstraatbij de Put en in het Hofstraatje.
Nog mag worden vermeld dat in den aanvang van 1886 in
deze gemeente een volksgaarkeuken werd geopend en dat op
het einde van dat jaar een commissie tot werkverschaffing hare
moeijelijke taak aanving. De ijsclub alhier rigtte een veilige
ijsbaan in, waardoor die vereeniging onafhankelijk is van onze
afstrooming en scheepvaarlbelangen. De Israëlitische gemeente
stichte twee doelmatige gebouwen, het eene voor behoeftige oude
lieden het andere ten behoeve van haar godsdienstonderwijs.
Aan het station van den staatsspoorweg alhier werden belang-