Verslag der handelingen van den gemeenteraad te Leeuwarden, van den 13 November 1888.
kas, geraamd op 13089.00, te verhoogen met ƒ200.— en dat
hoofdstuk alzoo vast te stellen op 13289.00.
Uitgaven. Onder hoofdst. IV andere uitgaven niet onder
de vorige begrepen aan te brengen een nieuw artikel 1 „kosten
van aanleg eener waterleiding in het ziekenhuis ƒ200," waar
door het eindcijfer van dit hoofdstuk, geraamd op ƒ151.60
wordt gebragt op ƒ351.60.
Het slotcijfcr der inkomsten en uilgaven vastgesteld op
13451.60 alsnu nader vast te stellen op 13651.60.
De beraadslagingen worden geopend.
De heer van Sloterdijck gelooft, datwaar door de com
missie van bestuur wordt aangevraagd de goedkeuring op eene
wijziging der begrooting voor het stadsziekenhuis over 18S8 en
zij voorstelt een nieuw artikel onder de uitgaven van verschillen
den aard aan te brengen voor de aansluiting aan de drink
waterleiding het door daar duidelijk is dat eigenlijk eene ver
sterking van den post voor onderhoud van het gebouw had be-
hooren te worden aangevraagd, want bedoeld werk is voortdu
rend ten dienste van het gebouw en hiermede cohaerent. Dit
karakter van deze wijziging strookt nu niet met de zienswijze van de
commissie, wier rapport omtrent het hooger beroep der commis
sie van bestuur van het raadsbesluit tot niet goedkeuring der be
grooting voor 1889 heden in behandeling komt. Spr. die lid
is van eerstbedoelde commissie, zal evenwel alleen daarom niet
tegen deze wijziging stemmen, omdat nu eenmaal op de begroo
ting dezer instelling voor 1888 is aangebragt een post voor on
derhoud van gebouwen, welken post op de begrooting voor 1889
de raad gemeend heeft te moéten désavoueren.
De heer Meijer verklaart hetzelfde gevoelen te zijn toege
daan als de vorige spreker.
De beraadslagingen worden hierop gesloten.
Hierop wordt de wijziging der begrooling, zooals die door de
commissie van bestuur is voorgesteld goedgekeurd.
10. Voorstel van hu) gemeester en wethouders tot het verlee
nen an eervol ontslag aan den onderwijzer M. de Rooij.
Conform het voorstel wordt besloten aan M. de Rooij over
eenkomstig zijn verzoek, met ingang van den 10 December e.k.,
eervol ontslag te verleenen uit zijne betrekking van onderwijzer
aan de gemeenteschool no. 9.
11. Voorstel van burgemeester en wethouders tot het verlee
nen van eervol ontslag aan de onderwijzeres in de handwer
ken Mej. W. v. d. Sluis.
Overeenkomstig de conclusie van dit voorstel wordt besloten
met ingang van 16 December e.k. aan Mej. W. v. d. Sluis,
overeenkomstig haar verzoekeervol ontslag te verleenen als
onderwijzeres in de handwerken aan de gemeenteschool no. 11.
12. Voorstel van burgemeester en wethouders tot nadere be
paling van den termijn van overdragt van het regt van tolhef
fing te Nesserzijl aan de Provincie.
Zonder discussie en hoofdelijke stemming wordt conform de
conclusie van dit voorstel besloten:
a. met wijziging van het raadsbesluit van 13 Maart j.l. no.
15 te bepalen, dat de overdragt aan de provincie Friesland van
het regt van tolheffing aan de Nesserzijl zal plaats hebben op
den 12 Mei 1890.
b. Burgemeester en wethouders te magtigen, maatregelen te
nemenhetzij tot verlenging van de bestaande overeenkomst
van verpachting der opkomsten van de sub a bedoelde tol, het
zij tot het in het openbaar verpachten van die opkomsten, voor
het tijdvak van 12 Mei 1889 tot 12 Mei 1890.
13. Voorstel van burgemeester en wethouders tot wijziging
van de verordeningregelende het getal enz. der ambtenaren
belast met het toezigt op het gebruik der veemarkt enz. en van
de instructie van den marktmeester.
Zie bijlage no. 15 tot het verslag van 's raads handelingen.
De algeinecne beraadslagingen worden geopend.
De heer Plantenga wenseht eene enkele inlichting te be
komen vóór dat hij zijne stem aan dit voorstel zal geven. Hij
kan zich voorstellen dat het wenschelijk isden tegemvoordi-
gen marktmeester te ontheffen van het toezigt op het wegen
van het veeomdat zijne tegenwoordigheid elders op de vee
markt meer vereischt is. Spr. kan zich echter niet verklaren
dat zijne bemoeijingen hierdoor zóó zullen toenemen dat zijn
tractement met ƒ50 moet worden verhoogd. Volgens burge
meester en wethouders is ditomdat hij dagelijks meer toezigt
moet houden op de geheele veemarkt. Spr. herinnert zich, dat
in 1875 met groote meerderheid een voorstel, om bij de vee
markt eene woning voor den marktmeester te stichtenis af
gestemd. In 1876 is het voorstel nogmaals gedaan met de spe
ciale aanbevelingdat door het wonen in de onmiddellijke na
bijheid van de veemarktde marktmeester beter in staat zou
zijn dagelijks toezigt te houden. Deze overweging heeft toen
den raad er toe geleidom tot de stichting van die woning
over te gaan. Nu vraagt spr. ol de bemoeijingen van den
marktmeester thans zooveel meer zijn dan vroeger.
De heer van Sloterdijck heelt omtrent enkele punten
van dit voorstel iets in het midden te brengen maar zal zich
voorloopig tot het eerste punt bepalen. In de eerste plaats
wordt voorgesteld te bepalen dat de marktmeester boven zyn
tractementzoolang hij als zoodanig in dienst der gemeente is,
vrije woning zal genieten in het bij de veemarkt staande huis.
Tot nu toe huurde de marktmeester dit huis voor 100 en ge
noot hij eene jaarwedde van ƒ400 met eene jaarlijksche toelage
ad 50. Volgens dit voorstel zou hij met verlies dier toelage
vrije woning genieten dus feitelijk zijn tractement met 50
verhoogd zien. Spr. heeft op zich zelf hier niet legen maar
wenseht het onder een anderen vorm te doen. In hel algemeen
keurt hij het af, dat een deel van het tractement worde geno
ten in vrije woningmet het oog op alle mogelijke gevallen in
het vervolg. De ondervinding toch heeft geleerd, dat, wanneer
beambten of bedienden als deel van hunne bezoldiging of hun
loon vrije woning genietenhet bij het ophouden hunner func
tie somtijds moeijelijkheden opleverthen die woning te doen
ontruimen. Gemakkelijker is het, een huurder uit zijne woning
te doen verwijderen, omdat men dan eenvoudig eene actie voor
den kantonregter heeft in te stellen en een vonnis verkrijgt
met dadelijke uitvoerbaarheid terwijl in hel andere geval er
eene bezit-actie mede gemoeid is waardoor veel tijd wordt in
genomen. Spr. acht het derhalve wenschelijk in den geest van
burgemeester en wethouders het tractement van den markt
meester op ƒ500 vast te stellen en hem dan bij zijne instruc
tie de verpligting op te leggen de hier bedoelde woning te huren.
Dit denkbeeld wordt voldoende ondersteund.
De Voorzitter kan de pertinente vraag van den heer Plan
tenga of de bemoeijngen van den marktmeester zooveel groo-
ter zijn geworden beantwoordendoor dien geachten spreker
te wijzen op de overwegingen van het voorstelwaarin juist als
reden voor de tractements-verhooging wordt opgegeven de groo-
tere aanvoer van vee gedurende de laatste jaren en het meer
der gebruik \an de weegtoestellen, waarop tot nu toe de markt
meester toezigt moest houden.
Wat nu het voorstel van den heer van Sloterdijck betreft,
dit moet strekkenom moeijelijkheden te voorkomen bij het
ontruimen der woning na een eventueel ontslag van den markt
meester. Spr. deelt mededat het hoogst zelden en naar hij
meenthier nooit is voorgekomendat een ambtenaar in be
doeld geval niet vrijwillig zijne woning verlaat zoodat ook bur
gemeester en wethouders daarvoor geen vrees hebben gekoes
terd. Zij hebben echter eene vereenvoudiging in de admini
stratie beoogd. Spr. beschouwt het bezwaar van den heer van
Sloterdijck als van administralieven aard, dat geen invloed heeft
op de finantiële zijde van het voorstel.
De lieer TrOGlstra moet er den heer Plantenga nog op wij
zen dat de marktmeester nu gedwongen is de woning voo
Verslag der handelingen van den gemeenteraad te Leeuwarden, van den 13 November 1888.
ƒ100 te huren, terwijl hij toch maar een inkomen van 450
heeft. Deze huur is dus z.i. niet in verhouding tot het geno
ten tractement. Ware de marktmeester vrij in zijne keus van
eene woning dan zou hij zeer zeker geene woning van deze
huur nemen.
Voorts brengt spr. den heer van Sloterdijck in herinnering
dat vele brugwachters in gemeente-woningen gratis wonen, ten
opzigte waarvan dusbij verwisseling van pachtershetzelfde
zich zou kunnen voordoenals nu verondersteld wordt mogelijk
te zijn ten opzigte van de woning voor den marktmeester.
Nimmer hebben zich evenwel moeijelijkheden voorgedaan. Het
voorstel van burgemeester en wethouders behoeft derhalve geen
bezwaar op te leveren, doch ook tegen liet denkbeeld van den
heer van Sloterdijck bestaat geen bezwaarhoewel spr. er de
noodzakelijkheid niet van inziet.
De heer Buma kan geheel meegaan met de motieven van
den heer van Sloterdijckvoor het met huurregt doen wonen
van ambtenaren in gemeente-woningen. Het moge nu al zelden
voorkomen, dat bij het ontruimen daarvan moeijelijkheden ontstaan,
maar spr. moet er dan toch op wijzen, dat de overleden ambtenaar
eene weduwe kan achterlatenmet welke men in moeijelijkhe
den kan geraken, zoo deze de woning niet wil verlaten.
De algemeene beraadslagingen worden hierop gesloten.
Het eerste onderdeel wordt nu aan de orde gesteld.
De heer Reeling Brouwer deelt mede, dat burgemees
ter en wethouders hebben overwogen, op welke wijze het best
zou zijn te gemoet te komen aan het verzoek van den markt
meester om verhooging zijner jaai wedde. Burgemeester en wet
houders hebben het 't meest billijk geacht, hem vrije woning
toe te kennenmaar dit ook verkieselijk geoordeeldomdat in
geval van ontslag of overlijdenjuist op gemakkelijke wijze de
woning vrij zou komen. Zij hebben zich vooral tot dit gevoelen
laten leiden door een artikel in de „Gemeentestem". In het
nummer van 15 October 1888 werd de volgende vraag gedaan:
Wanneer een onderwijzerhoofd der schoolop zijn verzoek
met ingang van 1 Januarij a.s. uit zijne betrekking eervol ont
slagen de aan hem verstrekte woning niet verlaten wil of op
dat tijdstip niet verlaten heeft, op welke wijze moet men die
woning dan ontruimd krijgen
Het antwoord der redactie isdat er tusschen de gemeente
cn den onderwijzer ten opzigte van die woning geen civielreg-
telijk contract bestaat. Hij genootevenals zijne jaarwedde
de vrije woning als gemeentelijk ambtenaardus krachtens pu-
bliekregtelijken titel en bij zijn ontslag verloor hij zijne aan
spraak zoowel op de eene als op de andere. De gemeente zou
dus geen actie tot ontruiming bij den burgerlijken regter tegen
hem kunnen instellen, maar, bij volhardende weigering zijner
zijds om ze te verlaten bevoegd zijn de woning feitelijk door
de politie te doen ontruimen.
Spr. is geen regtsgeleerde en zou dus tegenover twee regts-
geleerden niet durven volhoudendat deze uitspraak ook in dit
geval van kracht zou zijnmaar hij heeft het artikel alleen
aangehaald om te doen zien wat burgemeester en wethouders
aanleiding heeft gegeven tot het doen van het voorstel, zooals
het nu luidt.
De heer van Sloterdijck wenseht nog eene opmeiking
te maken uit een oogpunt van opportuniteitnaar aanleiding
van de mededeeling van den voorzitterdat het stelsel van vrije
woning ook bij andere beambten wordt toegepast. Het komt
spr. voor dat men eenmaal met eene gewoonte moet breken
indien dit noodig is. Hij acht het hiertoe nu eene geschikte
gelegenheid juist omdat de persoonlijkheid van den tegenwoor-
digen marktmeester elke gedachte buitensluitdat het zou
geschieden omdat men voor moeijehjkheden van zijn kant vreest.
Nu heeft de heer Reeling Brouwer eene periode uit de „Ge
meentestem" voorgelezen om aan te toon en dat in gevallen
als hier bedoeld wordteventuele moeijelijkheden gemakkelijk
uit den weg zijn te ruimen. Spr. erkent de redactie van dit
weekblad wel als eene autoriteitmaar uit de vraag van den
inzender blijkt dan toch dat deze kwestie niet voor geheel uit
gemaakt is te houden de steller was met de zaak verlegen en
vroeg aan de redactie om inlichtingen.
Daargelaten dan de vraag of het als uitgemaakt kan worden
beschouwddat men volgens publiek regt de woning kan doen
ontruimen en niet eene bezit-actie zou behoeven in te stellen
komt het spr. voorzigtig voorzich aan zulk een keuze niet
bloot te stellen en liever den marktmeester te verpligtende
woning te huren.
De heer Duparc kan wel ecnigszins de bedenkingen van
den heer Reeling Brouwer deelen. Het is hem bekend dat
meermalen personendie bij wijze van bedeeling eene woning
in vrij gebruik van een armbestuur krijgen, ongenegen waren
haar te verlaten, doch dat de ontruiming weldra zonder eenig be
zwaar met behulp van den sterken arm kon plaats hebben, om
dat men van oordeel wasdat het hier geen kwestie van bezit
gold, maar een afstand, waaraan ieder oogenblik een einde kon
worden gemaakt.
Den heer Reeling Brouwer moet spr. doen opmerken, dat de
onderwerpelijke kwestie niet geheel gelijk staat met de door
hem uit de „Gemeentestem" aangehaalde. Bij de wet op het
lager onderwijs toch is voorgeschreven dat het hoofd eener
school vrije woning geniet of anders vergoeding wegens huis
huur.
De Voorzitter deelt mede, dat de regter over deze kwes
tie wel eens anders denkt als de redactie van de „Gemeente
stem". Althans het gemeenbesluur van Franeker is indertijd
door de Arrondissements-regtbank alhier veroordeeldom de
woning van eene bewaarschoolhouderes in den primitieven toe
stand terug te brengen.
Die woning behoorde aan de gemeente en was in gebruik
gegeven aan de bewaarschoolhouderes in hare kwaliteit. Zij
verliet die woning niet vóór dat met het afbreken er van een aan
vang gemaakt werd en dagvaardde de gemeente, welke met eene
schadevergoeding van ƒ350 plus 350 proceskosten vrijkwam.
Spr. verzoekt nu den heer van Sloterdijck zijn voorstel te
formuleren.
De heer van Sloterdijck stelt hierop voor, in art. 4 der
verordening (gemeenteblad no. 3 van 1874) sub a in plaats
van ƒ400, te lezen ƒ500. Bij aanneming hiervan zal dan in
de instructie voor den marktmeester de bepaling moeten wor
den opgenomen dat hij verpligt is de woning bij de veemarkt
te huren.
De lieer Reeling Brouwer zal zich hier niet tegen ver
zetten, maar moet toch op een enkel practisch bezwaar wijzen. De
huur van eene woning wordt in deze gemeente gewoonlijk van
12 Mei tot 12 Mei aangegaan. Wanneer nu de marktmeester
de woning huren moet en hij tusschentijds ontslag krijgtdan
levert dit bezwaar op voor den nieuwen marktmeester, omdat
de woning dan niet vóór Mei eerstvolgende vrijkomt, tenzij de
afgetreden marktmeester wordt afgekocht.
Do heer van Sloterdijck zegtdat burgemeester en wet
houders het in de magt hebben om bij het verhuren de con
ditie te stellendat de huur eindigtzoodra de huurder op
houdt de functie van marktmeester te bekleedendoor ontslag
of overlijden. De opvolger kan de woning dan terstond be
trekken.
De lieer Troelstra gelooftdat men hier zeer goed geheel
zou kunnen zwijgen van de woning en dan bij de benoeming
van den marktmeester bepalen dat hij de woning moet huren
op de voorwaarden door burgemeester en wethouders te be
palen.
De beraadslagingen worden gesloten.
Nadat de voorzitter heeft medegedeeld, dat burgemeester en
