126 Verslag der handelingen van den gemeenteraad te Leeuwarden, van Dinsdag 8 October 1895.
INSTRUCTIE voor den directeur
der gemeentewerken.
Verslag der handelingen van den gemeenteraad
te Leeuwarden, van Dinsdag 8 October 1895. 127
gesprokene toe dat men voor twee jaien juist in bijzondere
omstandigheden verkeerde. In gewone tijden kan de directeur
door den hoofdopzichter worden vervangen, en daar de hoofd
opzichter ook door hooger tractementboven de andere op
zichters staatis hij de aangewezen persoon. Bij benoeming
dient tevens te worden gelet op de geschiktheid van den per
soon, om eventueel tijdelijk als directeur te kunnen optreden.
Het gewijzigd artikel 8 wordt nu zonder hoofdelijke stem
ming vastgesteld.
Art. 9 wordt onveranderd aangenomen.
Art. 10. (Bijzondere bepaling). „Een der opzichters daar
toe door burgemeester en wethouders aan te wijzen wordt in
het bijzonder belast met het houden van toezicht op het na
komen der verordeningen omtrent het bouwen en inrichting
van woningen en tot voorziening tegen en bij brand, alsmede
van de voorwaarden, verbonden aan de vergunningen, verleend
krachtens de wet van 2 Juni 1875 (Staatsblad no. 95), vol
gens voorschriften door burgemeester en wethouders vast te
stellen"
De heer Duparc vestigt de aandacht er op, dat gelijk voor
schrift ook is opgenomen in art. 2 van de instructie voor den
directeur. Er zijn dus twee machten die hetzelfde moeten
doenkan dit niet tot verwarring of conflicten aanleiding
geven
De Voorzitter zegtdat de opzichters onderworpen zijn
aan den directeur. Voor het toezicht op de naleving van de
bouwverordening enz. is een speciale opzichter aangewezen,
maar het hoofdtoezicht de leidende hand is bij den direc
teur.
De heer Duparc wijst er op dat de verordening hooger
staat dan de instructie, die een uitvloeisel van haar is.
In die verordening staat, dat een der opzichters wordt be
last met bedoeld toezicht. Nu kan toch door de bepaling van
art. 2 der instructie deze niet derogeeren aan de verordening
van hooger orde.
De lieer BökhuiS had dezelfde opmerking willen maken
als de heer Duparc. Het bezwaar kan gelooft hij worden
weggenomen door straks eene wijziging van art. 2 der instruc
tie voor te stellen. Tegen art. 10 der verordening heeft hij
geen bezwaarde bouwopzichter handelt volgens hem te ge
ven voorschriften en is bij al zijne daden ondergeschikt aan
den directeur.
De heer Troelstra deelt mede dat deze bepaling eene
geschiedenis heeft. Indertijd bleek dat het toezicht op de
naleving der bouwverordening, der brandverordening enz. veel
te wenschen overliet. Nu en dan werd een onderzoek inge
steld, doch niet geregeld en stelselmatig. Toen heeft de raad
principieel besloten dat een der opzichters speciaal met dit
toezicht zou worden belast volgens door burgemeester en wet
houders te geven voorschriften. Hierin komt o.a. voor, dat
alle schoorsteenen om de vijf jaren moeten worden onderzocht.
Burgemeester en wethouders willen de bepaling van art. 10
bestendigen; daar deze echter niet bepaald de gemeentewerken
betrefthebben zij haar eene „bijzondere bepaling" genoemd.
De bepaling in art. 2 der instructie van den directeur dero
geert volstrekt niet aan de voorschriftenden bouwopzichter
te geven. Deze doen niets tekort aan de verplichting var.
den directeur om ook bedoeld toezicht uit te oefenen, even
min als de politie daarvan wordt ontslagen. Dit wordt hein
als het ware uitdrukkelijk herinnerd.
De beraadslagingen worden gesloten.
Art. 10, zoomede art. 11 worden onveranderd vastgesteld.
Tengevolge van de intrekking van art. 5, worden de artike
len 6 tot en met 11 vernummerd in artt. 5 tot en met 10.
De eindstemming over de geheele verordening zal plaats
hebben na de vaststelling van de instructie voor den directeur.
Hierop komt aan de orde de
Art. 1 wordt zonder discussie onveranderd aangenomen.
Art. 2. Hij is verantwoordelijk voor den geregelden en goe
den gang van den dienst.
Hij houdt voortdurend toezicht op alle gemeentewerken, zoo
als die in art. 1 der verordening, regelende den rang, het ge
tal, de benoeming de bezoldiging enz. der ambtenaren en
werklieden van de gemeentewerken zijn aangeduid.
Hij houdt mede toezicht op de naleving van de verordenin
gen omtrent het bouwen en inrichten van woningen en die tot
voorziening tegen en bij brand, alsmede van de voorwaarden
verbonden aan de vergunningen verleend krachtens de wet
van 2 Juni 1875 (Staatsblad no. 95).
De heer Bekhuis acht de opmerking van den heer Du
parc juistdat nu aan twee personen dezelfde opdracht wordt
verstrekt; uit het woord „mede" zou zelfs zijn af te leiden
dat de chef, de directeur in dezen, de ondergeschikte is van
een der opzichters.
Burgemeester en wethouders willen geen verdeeling van
verantwoordelijkheid maar deze geheel doen berusten bij den
directeur. Nu is er wel een speciaal opzichter voor meerge
meld toezicht, maar de bedoeling is dat dit den directeur niet
zal ontheffen van zijne verplichting om zelf toezicht te houden.
Spr. zou dus den aanhef van de derde alinea willen lezen
„Hij houdt mede het oppertoezicht enz."
De heer Duparc voorzietdatals deze bepaling onver
anderd blijfthet zal kunnen voorkomen, dat, indien de bouw
opzichter hier of daar toezicht wil gaan uitoefenen, de direc
teur te zelfder plaatse komt om aan het voorschrift zijner in
structie te voldoen. Er zou dan, spr. herhaalt het, een con
flict kunnen ontstaan. Men zou z.i. kunnen volstaanmet te
bepalen dat de directeur moet toezien dat de opzichters de
hun gegeven voorschriften naleven.
De heer Bekhuis wijst er op dat dit al in het tweede lid
van art. 3 voorkomt. Dit ziet echter op alle opzichters, ter
wijl art. 2 laatste alinea meer betreft het speciale toezicht.
Nu wil spr dat den directeur het oppertoezicht wordt opge
dragen, waardoor elk bezwaar wordt opgelost.
De heer Dijkstra was ook van meening dat het 2e lid
van art. 3 voldoende was. Is dit niet zoo dan kan het ge
vonden worden door dit lid aan te vullen waardoor het laat
ste lid van art. 2 onnoodig wordt.
De heer Troelstra zegtdat in de aangehaalde verorde
ningen en de wet ven 1875 de zorg voor de naleving der be
palingen is opgedragen aan de politievan enkelen ook aan
gemeenteambtenarenmaar nergens is sprake van oppertoe
zicht. De raad kan dit dus niet aan den directeur opdragen.
De bedoeling is dat de bouwopzichter aan speciale voor
schriften voldoet, maar dat de directeur zich hierdoor niet
ontslagen rekent van eigen toezicht.
De heer Duparc vraagt, of het niet kan worden gevonden
door het laatste lid van art. 2 te doen vervallen en het 2de
lid van art. 3 aan te vullen.
De heer TheuniSSe vermeent, dat het gevonden kan wor
den door den aanhef van het laatste lid van art. 2 te doen
luiden Hij houdtbijgestaan door den opzichter bedoeld bij
art. 10 der verordening, toezicht op enz.
De heer Duparc stelt nu voorhet laatste lid van art 2
te doen vervallen en het 2de lid van art. 3 te wijzigen.
Dit amendement wordt voldoende ondersteund.
De heer Troelstra ziet niet inwaarom alinea 2 van art.
3 zou moeten worden aangevuld. De verordeningen en de wet
van 1875 houden dergelijke bepaling reeds in.
De heer Duparc zegt dat dan nog meer zou kunnen
wegvallenwat reeds in verordeningen of wetten staat. Spr.
blijft er bij, dat er nu twee ambtenaren zullen zijn die pre
cies hetzelfde moeten doen. Dit is zeker niet de bedoeling.
De heer Reeling Brouwer is van meening, dat het
laatste lid van art. 2 in het verband noodig is. Dit bepaalt
dat, hoewel er een opzichter speciaal is belast met het toe
zicht op de naleving van bedoelde verordeningen, ook de di
recteur dit moet nagaan. Er behoeft dan geen strijd te zijn
tusschen een ondergeschikte en zijn chef.
De heer Troölstra had gaarne geziendat de heer Du
parc inzage had genomen van het bij de stukken overgelegde
exemplaar der voorschriften voor den bouwopzichter. Deze
bevatten eigenlijk niet anders dan eene regeling van zijnen
dienst hij moet o.a. elk kwartaal een rapport indienen om
trent de resultaten van zijn onderzoek.
Dit brengt geen ontheffing mede van het algemeen toezicht,
dat de directeur volgens de bestaande verordeningen mede
heeft uit te oefenen.
De Voorzitter wijst er op dat indien het 2e lid van
art. 3 wordt gewijzigd overeenkomstig het denkbeeld van den
heer Duparc dan de hoofdopzichter wordt uitgezonderd, wat
niet de bedoeling is. Beter vindt spr. het denkbeeld van den
heer Bekhuis om den directeur het oppertoezicht op te dra
gen doch die geachte spreker heeft van zijn denkbeeld geen
voorstel gemaakt.
De heer Bekhuis heeft den loop der discussiën willen af
wachten. Hij stelt nu voor, den aanhef van het laatste lid van
art. 2 te lezen„Hij houdt mede het oppertoezicht enz.;'
Dit amendement wordt ondersteund.
De heer Troelstra herhaalt, dat de raad niet bevoegd is,
den directeur het oppertoezicht op te dragen. De verorde
ningen noch de wet van 1875 spreken van oppertoezicht.
De heer Bekhuis zegt, dat men in dit opzicht niets heeft
te maken met de verordeningen en de wet. De raad stelt
de instructie voor den directeur vast en is bevoegd, daarin de
verplichtingen op te nemen, die hij noodig oordeelt.
De heer Dijkstra is het niet met den heer Bekhuis eens.
De directeur heeft alleen toe te zien dat de ambtenaren de
verordeningen die voor hen zijn gemaakt, naar behooren uit
voeren.
Het amendement van den heer Bekhuis wordt nu in stem
ming gebracht en aangenomen met 12 tegen 7 stemmen die
van de heeren Beucker Andreae, van Sloterdijck, Kolll Theu-
nisse, Troelstra, Reeling Brouwer en Dijkstra.
Het artikel 2 wordt nu zonder hoofdelijke stemming vastge-
tteld.
Art. 3. Hij regelt de werkzaamheden van den hoofdopzich
ter de opzichters en de klerken, behoudens de bijzondere be
palingen die voor den opzichter van de plantsoenen en voor
den opzichteraangewezen volgens art. 10 der in de 2 alinea
van art. 2 hiervoren vermelde verordening voor het daar be
doelde toezicht worden vastgesteld.
Intusschen ziet hij toe, dat deze opzichters de bijzondere voor
hen geldende voorschriften naar behooren opvolgen.
Dit artikel wordt vastgesteld, nadat op voorstel van den voor
zitter „art. 10" wordt art. 9 en het woord „hiervoren" wordt
vervangen door „dezer instructie."
Art. 4. De directeur stelt voor de werklieden algemeene
voorschriften vast en bepaalt hun dagelijkschen werktijdeen
en ander onder goedkeuring van burgemeester en wethouders,
en met dien verstande dat die werktijd niet langer mag zijn
dan 11 uren, buitengewone omstandigheden uitgezonderd.
De heer Bekhuis gelooftdat, indien dit artikel onveran
derd wordt aangenomen, een sterk beginsel van vérstrekkende
gevolgen wordt uitgesproken. Door burgemeester en wethou
ders wordt voorgesteldden werktijd op ten hoogste 11 uren
te bepalen. Tegenwoordig wordt in den zomer gedurende 4
maanden 12 uren, en 2 maanden lij uren gewerkt, zoodat,
indien het maximum op 11 uren wordt bepaald eene belang
rijke vermindering van werktijd plaats zal hebben.
Persoonlijk is spr. een voorstander van een korten werkdag,
maar zulk eene ingrijpende wijziging moet met voorzichtigheid
geschieden. De voorgestelde bepaling, zoo zonder eenig onder
zoek of voorbereiding, aan te nemen, dat gaat hem te ver. Hij
herinnert er aan dat in de raadsvergadering van 9 April j.l.
op voorstel van burgemeester en wethouders met algemeene
stemmen is besloten, „dat, wanneer voor misbruik van de
werkkrachten der werklieden gevreesd wordt, ook met het be
palen van maximum werktijd proeven zullen worden genomen."
Van proeven in die richting is niets vernomen althans den
raad is er niets van gebleken.
Voordat spr. verder gaat, wenschte hij te weten, of er reeds
proeven zijn genomen.
De heer Konter verklaartdat de bepaling van art. 4 op
hem een gunstigen indruk heeft gemaakt. De ondervinding,
in de laatste jaren opgedaan, heeft aangetoond, dat gedurende
een te langen werkdag niet meer en niet beter wordt gewerkt
dan in een korteren. Spr. komt een werkdag van 11 uren
inderdaad voldoende voor en hij acht voor de invoering daar
van eene nadere proefneming na de opgedane ervaringen
geheel onnoodig.
De heer Duparc zou zich het bezwaar van den heer Bek
huis kunnen voorstellen, indien in dit artikel sprake was van
een werkdag van 8 urenmaar een van 11 uren vindt hij
reeds een behoorlijken werkdag. Burgemeester en wethouders
hebben door deze bepaling zich zelf wel wat onnoodig gebon
den, maar nu het eenmaal is voorgesteld, zal spr. er zich zeer
goed mede kunnen vereenigen.
De heer Bekhuis herhaalt dat hij persoonlijk voor een
korten werkdag is maar hiertoe moet men niet overgaan dan
met groote voorzichtigheid en na nauwgezette berekening van
de gevolgen. De gemeente heeft nog andere werklieden in
haren dienst als bij de gemeentewerken, en indien nu voor de
laatsten een werkdag van ten hoogste 11 uren woidt bepaald,
kan dit tot gevolgen leidendie niet zijn te overzien. Men
ruime niet het eene misbruik opom een ander in het leven
te roepen.
Spr. kan van eenige ondervinding op dit gebied spreken.
Hij heeft over dit onderwerp meermalen met anderen gespro-
