58
Verslag van de handelingen van den gemeenteraad van Leeuwarden, van Dinsdag 13 Mei 1902.
voerd worden volgens het plan van den directeur der
gasfabriek. Uit het bestek en de aanwijzing is spreker
gebleken, dat met het toezicht is belast een particulier
architect.
Hij wenscht thans twee vragen te stellen
"Wordt deze architect gesalarieerd uit de gemeentekas
Zoo ja, waarom is dan de directeur der gemeentewerken
niet met de uitvoering belast
De Voorzitter meent, dat het algemeen bekend is, dat
deze zaak eene lijdensgeschiedenis heeft.
De directeur der gemeentewerken werd door de com
missie voor de gasfabriek belast met het ontwerpen van
plannen, die echter alle ongeschikt waren, daar de kosten
te hoog liepen. Daardoor vond genoemde commissie
geen vrijheid een voorstel te doen.
Uit besprekingen met den directeur der gasfabriek
bleek, dat deze oordeelde, dat een plan in den zin der
commissie, wel te maken was. Ilij ontwierp dan ook een
plan, waarvan de begrooting belangrijk lager was. Het
plan werd gesteld in handen van de bouwcommissie voor
het technisch gedeelte, welke adviseerde om te bouwen
volgens het plan van den directeur der gasfabriek, die
ook met de uitvoering werd belast.
"Wat betreft de vraag van den heer Feddema, w aarom
de directeur der gemeentewerken niet met het toezicht
is belast, dit zou conflicten kunnen geven, wanneer de
directeur der gemeentewerken toezicht had te houden
op de uitvoering van het plan van den directeur der
gasfabriek. Daarom alleen is de directeur der gasfabriek
zelf ook met de uitvoering van zijn eigen plan belast
geworden.
De begrooting bedroeg f 3350. De laagste inschrijver
Jurjens was f 90 boven de begrooting. De directeur der
gasfabriek meende, dat de reden daarvan was, dat in zijn
ontwerp-bestek niet opgenomen waren o. a. voorwaar
den voor maximum-loon en minimum-werktijd. Burge
meester en wethouders wenschten die bepalingen in het
bestek wel te zien aangebracht. Dit bleef z. i. niet zon
der invloed op de inschrijvingssommen.
Wat het salaris betreft, daarvan is geen sprake.
De directeur der gasfabriek voert het werk uit en
houdt zich aan de begrooting, waarbij dan nog de ge
noemde f 90 komt.
Den lieer Feddöma komt het antwoord van den voor
zitter vreemd voor, dat de architect geen salaris ontvangt.
Geen ingezetene van Leeuwarden zal uit pure philan-
tropie een werk gaan uitvoeren aan de gemeentelijke
gasfabriek. Als de rekening aangeboden wordt, zal het
daaruit duidelijk worden, of dat zoo is.
Spreker vindt 't vreemd, dat het dagelijksch bestuur
zoo meegaand is om twee hoofdambtenaren der gemeente,
die elkaar niet kunnen zetten, zoo te ontzien. Dat roept
een schecve toestand in het leven, daar de directeur der
gemeentewerken alleen bevoegd is een dergelijk gemeen
telijk werk uit te voeren, in plaats van een particulier,
temeer, waar 't hier aan particulieren verboden is aan
eenig gemeente-eigendom te raken, zonder van den direc
teur der gemeentewerken daartoe permissie verkregen te
hebben. Spreker denkt hierbij aan een aansluiting aan
een hoofdriool.
Het gaat hem ten slotte niets aan, dat de directeur
der gemeentewerken gepasseerd wordt en een particulier
met de uitvoering wordt belast. Het is dan ook geen
persoonlijke antipathie, die spreker drijft, maar alleen het
gemeentebelang.
Spreker wenscht een motie in te dienen die geen on
aangename bedoeling heeft, maar alleen beoogt, dat de Raad
de wenschelijkheid uitspreke, dat het dagelijksch bestuur
in den vervolge niet meer zoo meegaand is.
De motie luidt
De Raad
verzoekt burgemeester en wethouders met hun meegaand
systeem te breken en hunne hoofdambtenaren in het
vervolg
te heiasten
petentie behoort.
met al datgene, wat tot hunne com-
De motie, ondersteund wordende, komt in beraadsla-
De heer Beekhuis merkt op, dat de heer Feddema het
doet voorkomen, alsof de opdracht aan den directeur der
gasfabriek is gegeven alleen om een persoon te gerieven.
Spreker komt hiertegen opde maatregel is alleen ge
nomen om de zaak zelve. De directeur der gemeente
werken kwam bij zijn begrooting tot een hooger cijfer
hij kon het werk niet uitvoeren voor den door den
directeur van de
deze had aangenomen
het door hem
verstandigdat
was ook
werken
gasfabriek
genoemde
opgegeven prijs en daar nu
zijn plan uit te voeren voor
bedrag, daarom was het ook
hij met de uitvoering werd belastDat
de meening van do commissie voor openbare
en van die voor de gasfabriek. Nogmaals wil
spreker in 't licht stellen, dat de maatregel niet geno
men is ter wille van een ambtenaar, doch om de zaak
zelve.
De heer Duparc had hetzelfde willen zeggen als de heer
Feddema. Voor een paar dagen al werd zijn aandacht
op het feit gevestigd en hij zou de zaak heden ter sprake
hebben gebracht, doch over een enkel punt had hij nog
inlichtingen noodig.
Het feitdoor den heer Feddemamedegedeeldis
thans intusschcn bevestigd door den voorzitter en den
wethouder van openbare werken.
Ook spreker moet verklaren, dat de toestandthans in
't leven geroepen, hem niet bevalt. Als de directeur der
gemeentewerken zelf in deze zaak nu niet had kunnen op
treden om toezicht uit te oefenen dan had dit toch
kunnen worden opgedragen aan het opzichterspersoneel.
De zaak is niet gezond. Spreker heeft allen eerbied
voor de bekwaamheden van den particulieren bouwkundige,
maar dit doet hier aan de zaak zelve niets af.
Hij is van oordeel, dat het toezicht alléén toekomt aan
den directeur der gemeentewerken of diens personeel.
De kennis en onpartijdigheid van dezen hoofdambte
naar staan hoog e
O
ook na den loop
onder zijn toezicht
dien
om te n
de zaak
aannemen, dat
thans heeft
genomen
het werk goed zou worden uitgevoerd.
De heer Jansen
Feddema hier zijn
bekend met de
3 jaren lang.
schien dezelfde
Haar dat de
gaat
kan zich voorstellendat de heer
vraag deed hij is niet genoegzaam
zaak. liet is een lijdensgeschiedenis van
Als hij de zaak kende, dan had hij mis-
vraag gedaan, maar niet zoo pertinent,
heer Duparc met den heer Feddema mee-
begrijpt spreker niet. Deze kent het lijvige rap
port, heeft dat kunnen lezen en daarin kunnen vinden
dat er nooit een plan door den directeur der gemeente
werken is gemaakt, of 't was, naar de meening en be
doeling van de gaseommissie, en van burgemeester en wet
houders te breed opgevat en te duur.
Ten einde raad heeft men gezegd: 't moet goedkooper;
en daarom is de opdracht gegeven aan den directeur der
gasfabriek. De meesten hier weten dat en spreker zal
het niet nog eens herhalen.
Het lag voor de hand, dat als burgemeester en wet
houders bij den Raad kwamen met begrootingscijfers
van plm. f 8000 en f 5000, zoodanige voorstellen niet
zouden worden aangenomen.
Toen dan ook de directeur der gasfabriek met een
zeer goed uitvoerbaar plan kwam met een begrootings-
cijfer van f 3350.plus de kosten van badtoestellen
groot f 900dus samen f 4250, met de verklaring, dat
deze sommen door hem werden gegarandeerd, is de uit
voering van het werk aan den directeur der gasfabriek
opgedragen.
En om aan den Raad en aan iedereen, die aanmerking
Yerslag van do handelingen van den gemeenteraad van Leeuwarden, van Dinsdag 13 Hei 1902.
59
zou willen maken op de uitvoeri tg en het houden van
het noodigo toezicht, juist omdat dit niet door of namens
den directeur der gemeentewerken zou geschieden, heeft
de directeur van de gasfabriek zich voorzien van een
bekwaam technicus.
van
De heer van Messe! heeft met
minder verwondering
heer Feddema medegedeelde feiten.
Door den voorzitter wordt ter
gevoerd, dat alles geschiedde, om eventuec
leedwezen en met niet
de door den
verdediging
aan-
e conflicten te
begroo-
Tocli
voorkomen tusschen den directeur der gemeentewerken
en die van de gasfabriek, daar eerstgenoemde beweerde, dat
het plan van den directeur der gasfabriek voor de begroo-
tingssom onuitvoerbaar was.
Spr. veroorlooft zich te doen opmerken, dat de direc
teur der gemeentewerken zich te dien opzichte vergiste,
daar bjj de aanbesteding het tegendeel is geblekende
aannemingssom bedroeg slechts f 90 boven de begroo
ting. Verder wordt beweerd, dat de uitvoering geheel
is opgedragen aan den directeur der gasfabriek en dat
deze voor zijne eigen zekerheid een architect heeft ge
steld. Spr. was het niet bekend, dat de directeur der gas
fabriek ook een technicus was op bouwkundig gebied;
had deze dus voor zijne eigen zekerheid geen architect
gesteld, de gemeente had een werk laten verrichten, zon
der dat daarop toezicht was gehouden
Wat het toekennen van salaris aangaat, dit wil spr. bui
ten beschouwing laten, want het zou toch zeker al te kras
zijn, indien burgemeester en wethouders daarop ingingen.
liet komt" spr. voor, dat burgemeester en wethouders
geheel schijnen te zijn onder den druk van den directeur
der gemeentewerken; levert deze eene te hooge
ting in, dan schijnt daaraan niets te doen te zijn
is thans gebleken, dat voor een lager bedrag het gewensch-
te werk kan worden uitgevoerd.
Spr. meent nog te moeten opmerken, dat liet voor huiten
de kwestie staanden een hoogst vreemd verschijnsel is,
dat met het toezicht op een gemeentewerk een parti
culier architect wordt bulast; hij is van oordeel, dat elk
werk, door de gemeente aanbesteed, moet. worden uit
gevoerd onder toezicht van gemeente-ambtenarenredenen,
waarom hij met den heer Feddema medegaat, en eene
motie, welke ten doel heeft herhaling te voorkomen, van
wat thans is geschied, gaarne zal ondersteunen.
De heer Duparc moet antwoorden aan den lieer Jan
sen over diens betuiging van verwondering, dat hij mee
ging met de bezwaren tan den heer Feddema. De lijdens
geschiedenis van dit schaftlokaal was inderdaad spreker
niet onbekend, reeds vóór de zaak bij den Raad kwam.
liet was eigenlijk een publiek geheim, dat de beide di
recteuren het oneens waren.
Haar al meenden burgemeester en wethouders het plan
van den directeur der gemeentewerken niet te moeten
volgen, daarom, spreker herhaalt het, had het toezicht op
het bouwen toch wel kunnen worden opgedragen aan
personeel der gemeente zelve.
Door den lieer Beekhuis werd er op gewezen, dat het
toezicht niet aan den directeur dei-
worden opgedragen, omdat deze' het
niet had opgemaakt.
Doch het een noch het ander was evenmin geschied
door den directeur der gasfabriek, die alleen had beweerd,
gemeentewerken kon
bestek en de begroo-
ting
hem niet opdroegen een ander goedkooper plan
geweest, dat hij een gewijzigd plan zou hebben opge
maakt.
Spreker beroept zich op zijn medeleden van do com
missie voor de jongste onder wijs voorstellen.
Deze commissie had herhaaldelijk mondelinge en schrif
telijke gedachtenwisseling met den directeur gehouden
over diens plannen betreffende de vergrooting van eenige
schoolgebouwen. Steeds was hij oogenblikkelijk bereid
zijn plannen te wijzigen, overeenkomstig de denkbeelden
der commissie.
niet meegaan met de motie-
en aan liet
dat het werk wel goedkooper kon worden uitgevoerd.
Hoe was het nu mogelijk, vraagt spreker alweder, slechts
op zoo'n onbestemde bewering af te gaan?
Onbegrijpelijk komt het spreker ook voor, dat, nadat
burgemeester en wethouders, op gezag van den directeur
der gasfabriek, geenszins een technicushet plan van den
directeur der gemeentewerken te duur hadden gevonden,
Z1J
te zenden. Diens onpartijdigheid en eerlijkheid, waarop
spreker straks reeds wees, mochten een waarborg zijn
Spreker kan intusschen
Feddema. De Raad behoeft
dagelijksch bestuur.
lesjes te
De heer Feddema heeft vernomen, dat de heer Jansen
veronderstelde, dat hij, ook in verband met deze lijdens-
op
de hoogte was, van
hetgeen
den
steeds zich op
thans hier niet
een vreemd
in
geschiedenis, niet
Raad voorviel.
Als oprecht Leeuwarder heeft spreker
de hoogte gehouden van alles, zoodat hij
is gekomen als, wat men noemt, een kat
pakhuis, maar integendeel, hij is behoorlijk op de hoogte.
liet komt spreker voordat aan het lijden een eind
had kunnen worden gemaaktwanneer de uitvoering
opgedragen was aan den directeur der gemeentewerken
volgens de begrooting van en hem tot overleg met den
directeur der gasfabriek de gelegenheid was gegeven.
Do directeur der gemeentewerken was voldoende be-
geweest, wanneer de directeur der gasfabriek had
voegd
gezegd,
De
waar
over liet
groote
hij het
kwestie
hoofd Kezii
gebouw
hebben wilde,
is, dat het cardinale punt wordt
a en dat is, dat de directeur der
gemeentewerken gaat over alle bouwwerken der gemeente,
onverschillig welke, ook over de onderhoudswerkenen
dat van de diensten van het bureau van gemeentewer
ken dan ook gebruik wordt gemaakt aan de gasfabriek,
bewijst, dat de opzichter Garrelds aan de gasfabriek een
werk heeft uitgevoerd.
Spreker ziet den heer Jansen met het hoofd schudden,
maar hij is zeker van zijn zaak.
Spreker handhaaft zijne motie. Het geval is geen
unicumzooals de heer Duparc opmerktewant deze
hoofdambtenaren zijn niet de ecnigen, die oorlog hebben.
De heer Jansen erkent volmondig, dat de toestand
niet is, zooals behoort, maar gaat men daarop thans ver
der door, dan komt men tot de bespreking van twee
verdienstelijke hoofdambtenaren, en dat wil hij in deze
vermijden.
De lieer van Messel heeft gezegd, dat allo toezicht door
of van wege den directeur
heeft gezegd,
5v, der gemeentewerken behoort
te worden gehouden; maar het dagelijksch onderhoud aan
de gasfabriek is niet aan dezen opgedragen, maar aan
den directeur der gasfabriek.
Dat er nu gebouwd wordt onder leiding van
directeur der gasfabriek, ligt niet zoover buiten de
daar deze ook voldoende op de hoogte is.
De directeur der gemeentewerken had plannen inge
diend van f53UU en f8üU0. liet
teur der gasfabriek was veel lager
plaats gekozen voor het lokaal.
deii
lij11»
plan van den direc-
en deze heeft ook de
in
De heer Beekhuis meent, dat de kwestie door den heer
Jansen duidelijk is uitgelegd.
Spreker wenscht nog een paar opmerkingen te maken
naar aanleiding van hetgeen gezegd is door de lieeren
Duparc en van Hessel.
De heer Duparc heeft niet geheel en al gelijk. Er
was slechts een globaal plan gemaakt door den directeur der
gasfabriek, dus het kwam niet alleen aan op het toezicht
bij de uitvoering van het werk, maar vooral op het ma-
keu van een bestek en begrooting.
De directeur der gemeentewerken zag geen kans deze
