154 Verslag ran de handelingen van den gemeenteraad van Leeuwarden van Dinsdag 22 Augustus 1905.
en Leeuwarderadeel der Friesche Maatschappij van Land
bouw, om geen wrak vee ineer op de veemarkt toe te
laten.
Deze beide adressen worden gesteld in handen van
Burgemeester en Wethouders ter line van prae-advics.
6. Adres van T. Vellinga om teruggaaf van volgens
hem te veel betaald schoolgeld over 1903.
De Voorzitter stelt voor, dit adres als ongezegeld, ter
zijde te leggen.
De heer Koopmans wil er op wijzen, dat de adressen
om teruggave van plaatselijke belastingen niet op geze
geld papier behoeven te worden gesteld. Doch, waar
hieromtrent in het onderhavige geval verschil van meouing
kan bestaan, wenscht spreker daarop niet verder in te
gaan. lljj is echter beslist van meening, dat de adressant
sedert 13 Dec. 1903, toen Burgemeester en Wethouders
liet besluit namen om hem ƒ0.50 te veel betaald schoolgeld
terug te geven, nog 30 jaren daarop volgende het recht
heeft dit terug te vorderen. Burgemeester en Wethouders
beweren dat de vordering verjaard is.
Spreker acht aanhouding van de beschikking op dit
adres wensehelijk, ook in verband met de omstandigheid,
dat de Commissie van onderzoek der rekening in haar
rapport daarop straks de aandacht ook zal vestigen.
De Voorzitter deelt mede, dat destijds een verzoek bij
Burgemeester en Wethouders is ingekomen om teruggave
van schoolgeld, waarop door hen om daarin aangevoerde
redenen, afwijzend is beschikt.
De door den heer Koopmans geopperde bezwaren tegen
die beschikking zal do Raad onder de oogen kunnen zien,
wanneer bij die vergadering oen gezegeld verzoekschrift
zal zijn ingekomen.
De heer Koopmans verschilt hierin met den Voorzitter
van opinie, doch zal zich bij diens zienswijze neerleggen
en voor de volgende vergadering zorg dragen dat een
gezegeld adres aan den Raad is ingezonden.
7. Adres van F. Bakkers e. a. bewoners van het
Naauw, om de gracht aldaar van gemeentewege te doen
dempen.
Wordt gesteld in handen van Burgemeester en Wet
houders ten fine van prae-advies.
8. de begrooting van inkomsten en uitgaven voor do
dienstdoende schutterij dezer gemeente, dienstjaar 1906.
Wordt gesteld in handen van de hoeren Menalda,
Jansen en Lautenbaeli ten fine van onderzoek en rapport.
9. Adres van W. J. Mathijssen, houdende verzoek
om betaling van door hem in 1904 ten behoeve der
d.d. schutterij verrichte werkzaamheden.
De Voorzitter, opmerkende, dat hieromtrent nog niets
ter kennis van Burgemeester en Wethouders is geko
men, stelt voor, het adres ter afdoening in hunne handen
te stellen.
Hiertoe wordt besloten.
10. Kennisgeving van W. van der Veen, dat hij de
benoeming tot onderwijzer aan gemeenteschool no. 7
aanneemt en met 1 October in functie hoopt te treden.
Wordt voor notificatie aangenomen.
11. dat de levering en plaatsing der watergasfabriek
nader is opgedragen aan de firma Humphreys en Glasgow
te Londen voor ƒ57.936.
De heer Feddema heeft met bevreemding deze mede-
deeling gehoord, waar toch in de vorige vergadering ter
kennis van den Raad werd gebracht, dat de levering en
plaatsing der watergasfabriek aan de firma Cutler and
Sons was opgedragen voor ƒ53.760. Thans blijkt die
opdracht echter te zijn verstrekt aan Humphreys and
Glasgow. Wat is toch do' oorzaak, vraagt spreker, dat
zoo plotseling van koers is veranderd Volgens Burge
meester en Wethouders zou het systeem van Cutler en
Sons minstens even goed zijn als dat van Humphreys
en Glasgow, terwijl eerstgenoemde ƒ2000.goedkooper
was. Gaarne ontving spreker hieromtrent nadere inlich
tingen.
De Voorzitter kan mededeelen, dat nadat de levering
en plaatsing der fabriek aan Cutler en Sons was gegund,
Burgemeester en Wethouders gegronde hoop koesterden,
dat met de werkzaamheden met kracht zou worden be
gonnen. In die verwachting werden zij echter ten zeerste
teleurgesteld, daar de aannemers plotseling de onderhan
delingen afbraken. Toen wendden Burgemeester en Wet
houders zich tot Humphreys en Glasgow, doch eerst
nadat van 'utlor de besliste weigering was ontvangen,
om de fabriek op do overeengekomen voorwaarden te
stichten. De eerstgenoemde firma aanvaardde de opdracht.
Dit is in breede trekken de loop van zaken.
liet was den heer FedJema bekend, dat de heer van
der Wielen namens Cutler en Sons de opdracht heeft aan
vaard. Nu bevreemdt het spreker, dat Burgemeester en
Wethouders zoo maar voetstoots Cutler loslaten, terwijl
het toch gaat over een meerder bedrag van ruim 40UO.
Dat is toch wel wat veel van 's Raads goedheid gevergd
Een bedrag van 65.000 is voor de stichting der fabriek
door hem toegestaan, maar als het zoo gaat, zal die som
vrij zeker worden overschreden.
Spreker gelooft gaarne, dat het ook voor Burgemeester
en Wethouders een onverkwikkelijke zaak is, maar bij
kan er zich niet mee vereenigen, dat de Raad eenvoudig
voor een voldongen feit wordt gesteld. Op die manier
wordt deze vergadering tot een poppenspel verlaagd.
I)e Voorzitter laat de opmerking van den heer Feddema,
omtrent liet „poppenspel" voor diens rekening en meent
dat geen der overige leden van den Raad haar zal onder
schrijven. II ij wil er slechts de aandacht op vestigen,
dat de Raad Burgemeester en Wethouders heeft ge
machtigd, hetzjj Cutler en Sons, hetzij Humphreys en
Glasgow de levering der fabriek op te dragen. Toen dus
de eene firma bezwaar maakte, waren zij volkomen be
voegd, de opdracht aan de andere te verstrekken. Bur
gemeester en Wethouders hebben 's Raads besluit uit
gevoerd op eene wijze, zooals ongetwijfeld al de leden,
waren zjj in hunne plaats geweest, dit zouden hebben
gedaan.
De heer Hijlkema kan den Raad, na de mededeeling
in breede trekken door den Voorzitter, meer in détails
inlichten. Door den Raad was besloten, dat eene water
gasfabriek zou worden gesticht; Burgemeester en Wet
houders werden door hem gemachtigd om de levering
er van te gunnen of aan de heercu Cutler en Sons óf
aan de firma Humphreys en Glasgow.
In de vorige vergadering werd den Raad medegedeeld
dat de gunning was geschied aan Cutler en Sons als
laagste inschrijvers. Met de vertegenwoordigers der beide
firma's waren alle nadere voorwaarden besproken en op
schrift gestold. Toen Burgemeester en Wethouders de
fabriek aan Cutler en Sons hadden gegund, hebben zij
om alle mogelijke misverstand omtrent voorwaarden te
voorkomen, vóóraf een lang telegram gezonden, waarin
de hoofdconditiën waren omschreven, als garantie op ge
maakt contract enz. Het was, blijkens de van den heer
van der Wielen ontvangen bevestiging d.d. 5 Aug., van
den volgenden inhoud
„Gemeentebestuur wil U watergasinstallatie gunnen vol-
„gens gedane prijsopgaaf gegeven omschrijving en door mij
„opgemaakt contract, onder voorbehoud vergunning volgens
„Hinderwet. Mot garantie als in Amsterdam namelijk
Verslag van de handelingen van den gemeenteraad van Leeuwarden van Dinsdag 22 Augustus 1905. 155
„olie-maximum 45 liter carbon in cokes, twee en vijftig
„kilo per honderd kubieke meters gas, zeventien tot
„achttien kaarsen lichtsterkte en twee en vijftig honderd
„vijftig calorisch effect. Voorts levering alle toekeningen
„en gewichten, zoomede alle maten en bouten voor ver
binding aan fundeering vóór of op 14 Augustus ter
„gereedkoming fundatie 25 September. Gebouwen glas
„en waterdicht geheele inrichting gereed voor eerste en
„geregelde levering van vijf duizend kubieke meter ge-
„carbureerd en gezuiverd watergas vóór of op 29 November
„1905 en de geheele oplevering op 29 Januari 1906,
„voorts schoorsteen geaccepteerd pelouzc niet. Voor
„pclouze moet gjj evenwel ruimte open houden zonder
„prjjsverhooging, heden draadantwoord of u accepteert of
„niet, Hofkamp."
Hierop antwoordde de lieer v. d. Wielen„Dank
voor telegram, accepteer zeer gaarne." Alles was hier
mede dus aangenomen, ook de bepalingen van het opge
maakt contract. Het tegendeel zou echter alras blijken.
Den 16 Augustus telegrafeerden namelijk de herren
Cutler en Sons
„Ternis of contract not an accordance with what we
^undertook and we therefore cannot proceed with work.
„Letter following. Cutler."
(„Bepalingen van contract zjjn niet in overeenstemming
„met wat wij op ons namen en daarom kunnen wij met
„werk geen voortgang maken. Brief volgt.")
De vertaling van dezen brief d.d. 16 Augustus luidt
als volgt
„Wij bevestigen u het telegram dat wij u dezen morgen
zonden, gelijk hieronder volgt';
De grondslag waarop wij aanboden dit werk voor u
uit te voeren was, tot zoover het werk te voltooien dat
den 29n Nov. gecarbureerd watergas zou kunnen worden
gemaakt van redelijke hoedanigheid en wat liet gebouw
betreft, dat op dat tijdstip tot zoover te hebben voltooid
dat liet redelijker wijze de alsdan in werking gestelde
„operators" kon beschermen, terwijl een verdere termijn
van 2 maanden na genoemden datum was toegestaan
voor de compleete afwerking van het geheele werk.
Wat de garantie aangaat, was speciaal uitgelegd dat
die, welke te Amsterdam was aangenomen, in uw geval
niet van toepassing zou zijn, daar uw bestek vergelij
kenderwijs van zooveel kleiner afmetingen was.
Het is niet billijk verder de vervulling te eischen van
eenige garantie, welke ook, daar liet bestek slechts ge
deeltelijk compleet is.
Voorts waren de afgesprokene betalingstermijnen alle
verschillend van die, welke nu worden voorgesteld.
Wij vinden het contract, zooals liet nu is ontworpen,
niet in overeenstemming met den geest van liet hierboven
omsclireveue en het spijt ons dat gij, toen onze lieer
Cutler Jr. u Maandag bezocht, bleekt van uwe kant niet
bereidwillig te zijn dit te verbeteren en liet in overeen
stemming te brengen met wat was afgesproken.
Daar de tijd hier van zooveel belang is, kan er geen
oogenblik met onderhandelingen of briefwisseling worden
verloren en daarom hadden wij geen andere keuze dan
om u het telegram te sturen, dat heden morgen is af
gezonden en wij doelen u thans definitief mede, dat wij
zulk een contract niet kunnen teekenen, en dat wij niet
met het werk kunnen voortgaan op condities, die niet
zijn overeenkomstig de schikking, die wij (oorspronkelijk)
aanvaardden.
Wij zijn over dit resultaat natuurlijk zeer teleurge
steld, maar onze reputatie is ons van te veel belang, dan
dat wij zouden kunnen goedvinden vrijwillig met eenig
werk voort te gaan, waarover misverstand kan oprijzen
en daarom hebben wij er de voorkeur aan gegeven, er
van af te zien (to relinquish same).
Cutler is zooals hij in zijn brief zegt, vóór zijn tele
gram, hier geweest, en heeft geconfereerd met spreker,
den Directeur der Gemeentewerken en den lieer Riedel.
De heer Cutler opperde toen eenige bedenkingen tegen
het opgemaakte contract en enkele tegemoetkomende
bepalingen werden gewijzigd of verzacht zonder dat de
gemeente daardoor benadeeld werd.
Onze indruk was dat er na dit onderhoud geenerlei
haken en oogen meer konden zijn. Doch ten slotte ontrek
ken Cutler en Sons zich door hun telegram en daarop
gevolgd bevestigingsschrijven eenvoudig aan de zaak en
dósavouceren daarmede lnin vertegenwoordigers.
O o
Nu zou met volle recht en op goede 'gronden de ge
meente eene actie tegen Cutler en Sons kunnen instellen,
doch hot is de vraag, of het tinantieel tamelijk geringe
nadeel dit wel wensehelijk maakt. In elk geval zonden
we daarmede nog geen watergasfabriek hebben.
Ten einde dus na deze onvoorziene vertraging kans te
hebben, dat de fabriek toch nog op tjjd klaar zou komen
is onmiddellijk aan den vertegenwoordiger van Humphreys
en Glasgow geseind of deze hun aanbod gestand deden
en de fabriek vóór 1 December zouden kunnen opleveren.
Daarop werd het volgende telegram ontvangen;
„Onze aanbieding van 31 Juli blijft goed, wij garan-
„deeren levering voor 1 December, ik zal met genoegen
„Dinsdag of eerder te Leeuwarden komen."
Om geheel zeker te zijn, en eene herhaling als met
Cutler en Sons onmogelijk te maken, hebben Burge
meester en Wethouders getelegrafeerd aan IJuphreys en
Glasgow of zij a priori garandeeren, wat hun vertegen
woordiger eventueel aanneemt. Daarop is het volgende
telegram ontvangen:
„We officially confirm tender, dated July thirty first
presented by our Mr. van dor Willigen, who has full
power to sign contract. Arc writing you full confirma
tion of this telegram to day".
(Wij bevestigen officieel de aanbieding, gedateerd 31
1 Juli, gedaan door Mr. v. d. Willigen, die volledige vol
macht heeft het contract te onderteekenen.
Wij schrijven u nader ter volledige bevestiging van
dit telegram.)
Dit telegram werd, zooals reeds gezegd, door een brief
bevestigd.
Dit is de loop van zaken. Men zal moeten erkennen
dat Burgemeester en W ethouders door de omstandigheden
gedwongen, genoodzaakt zjjn geweest te handelen als zij
dedenteneinde te voldoen aan liet door den Raad
genomen besluit tot liet bouwen van een watergasfabriek.
De heer Feddema kan na de uiteenzetting van den
heer Hijlkema verklaren, dat lijj zich nu ten minste een
oordeel kan vormen hoe de zaak zich heeft toegedragen.
De lieer Hijlkema legde bijzondcren nadruk, waar hij
sprak van het „door den heer Hofkamp opgeimuikt contract."
Doch de regeling van een en ander is opgedragen aan
Burgemeester en Wethouders, niet aan den Directeur der
gemeentewerken. Deze had dus ook moeten spreken
van het door Burgemeester en Wethouders opgemaakt
contract. Spreker vindt het onvoorzichtig, de zaak op
die manier te behandelen.
Wat de fabriek betreft, liet zal hem verwonderen als
zij na dezen tegenvaller nog voor 31 December, d. i.
de tijd waarop het gasverbruik het grootst is, gereed
komt
De heer Hijlkema heeft zich zoo straks vergist toen
hij als datum waarop de fabriek gereed moet zijn, 31
December noemde, llrj bedoelde vóór' 1 December e.k.
De heer Fetklema betreurt liet dat al moge de fabriek
op tijd gereed komen, niettemin weer een bedrag van
ruim 4UÜÜ.voor de gemeente verloren gaat.
Den heer Hijlkema doet liet niet minder leed, dat de
zaak dezen loop heeft genomen, doch thans konden Bur
gemeester en Wethouders niet anders handelen. Naar
spreker's meening verdienden zij eerder een pluimpje
voor hun snel handelen. Als zij zich van verdere be
moeiingen hadden onthouden, toen Cutler en Sons be-
