172 Verslag van de handelingen van den gemeenteraad van Leeuwarden van Dinsdag 28 Augustus 1906.
Dit verwondert spreker, omdat, als aangenomen zou wor
den wat de heer Besuijen wil, de gemeente voortdurend
moet steuneniets waar de lieer Burger zieli in zijne
vorige rede tegen heeft verklaard.
Zooals reeds door den Voorzitter en den lieer Beek
huis is uitgelogd, heeft de gemeente voor 20 jaar zich
door de toen heerschende malaise genoodzaakt gezien
de commissie te steunen. Thans leven wij in een tjjd
van vooruitgangvan luxe zou spreker willen zeggen
zoodat de aanleiding om te helpen nu in mindere mate
aanwezig is. Burgemeester en Wethouders hebben hunne
sympathie betoond aan de commissie door het terrein te
willen afstaan en daardoor te willen helpen De kwestie
is nu eenvoudig hoe groot de hulp moet zijn; het
meer of minder.
Op advocaatachtige manier heeft de heer Burger het
3e lid aan het voorstel van Burgemeester en Wethouders
toegevoegd hij zegt alleen „dit lost de kwestie van het
juridisch bezwaar op"'. Het gevolg van de aanneming van
zijn amendement zal tevens zijn, dat de Vereoniging tot
werkverschaffing zich opnieuw tot den Baad wendt en
de vóórstemmers dan zedelijk gehouden zjjn verder te
gaan dan wat Burgemeester en Wethouders nu voor
stellen.
De heer Beucker Andreae zegt, dat de heer Besuijen
de gewoonte heeft den Baad te verrassen met moties,
die dikwijls veel te denken geven. Als deze motie nu
direct werd behandeld zou het gevolg kunnen zijn dat
zij veel meer beteekende, dan men eerst had vermoed.
Spreker gelooft dat liet beter is de motie te stellen
in handen van Burgemeester en Wethouders om prae-
advies, want als dit is uitgebracht, zal de Baad beter in
staat zijn te oordeelen. Spreker wil den heer Besuijen
in overweging geven voor te stellen de motie in handen
te stellen van Burgemeester en Wethouders om prae-
advies. Wil dat raadslid dit niet, dan geeft spreker den
Baad in overweging het bij meerderheid van stemmen
te doen.
De Voorzitter was van plan voor te stellen, de verdere
behandeling der inotie-Besuijen te verdagen. Als echter
het voorstel van den heer Beucker Andreac bijval vindt,
dan is spreker bereid hieraan mede te werken. Spreker
geeft den lieer Besuijen in overweging zijn voorstel in
den aangegeven zin te wijzigen.
De lieer Besuijen zegt, dat de heer Iljjlkéma begint
met de opmerking, dat de motie is ingediend om ver
warring te scheppen. Spreker herinnert zich, dat de
heer llijlkcma ontstemd was, toen de heer Feddema op
trad voor de Christelijke School en beweerde dat Bur
gemeester en Wethouders opzettelijk die school moeilijk
heden in den weg legden. Van den heer llijlkcma hadden
wij dus een opmerking als boven niet mogen verwachten.
Spreker heeft de motie ingediend ter completeering van
het voorstel, niet om verwarring te stichten integendeel,
juist ter voorkoming daarvan, vroeg hij behandeling nadat i
over 't prac-advies-werkverschaffing beslist was. Wat
betreft de opmerking van den lieer Beucker Andreae,
dat de motie in handen moet worden gesteld van Bur
gemeester en Wethouders om prae-advies, spreker begrijpt
niet, wat prae-advies daarop moet worden uitgebracht.
W at bezwaar kunnen Burgemeester en Wethouders heb
ben 't Zou een bewijs van kolossale zwakte zijn als
het instellen van een onderzoek geweigerd werd. Alleen
als de motie in gevaar komt, is spreker bereid den weg
te volgen door den heer Beucker Andreae aangegeven.
Do lieer Beucker Andreae is van meening, dat de
vorige spreker hem niet goed heeft begrepen. Sprekers
bedoeling was dat de motie niet in handen van 3 leden
gesteld werd, maar in die van Burgemeester en Wet
houders. Deze zjn in het bezit van vele gegevens en
het best in staat de vereisclite inlichtingen in te winnen.
De heer Hijlkema zegt, dat de heer Besuijen het heeft
laten voorkomen als zou door spreker zijn gezegd, dat
liet de bedoeling van dat raadslid is om verwarring te
stichten. Dit is onjuist. Spreker heeft alleen gezegd
dat de motie verwarring schept. Een dergelijke bedoelutg
zou spreker niet gaarne aan eenig raadslid toedichten,
liet komt spreker voor dat liet voorstel van den heer
Beucker Andreae geen aanbeveling verdient, want spreker
is het met den heer Besuijen eens niet te weten wat
prae-advies zou moeten worden uitgebracht. Spreker
acht het beter dat de heer Besuijen in eene volgende
vergadering met een nieuw* voorstel komt, dan blijven
de beide zaken thans van elkaar gescheiden.
Dc heer Burger heeft met genoegen ook door de me
dedelingen van den lieer Besuijen zich bevestigd gezien
in zijne meening, dat diens motie en het voorstel van
Burgemeester en Wethouders elkaar niet in den weg
zitten. Js er verwarring, dan ontstaat die door de ge
lijktijdige behandeling en niet door den invloed van het
een op het andere. Spreker heeft den lieer Besuijen
toegeknikt, toen deze vroeg of hij niet voor diens motie
zou willen stemmen. Nu meent spreker van een knik
geen rekenschap verschuldigd te zijn; hij zal er zich dan
ook toe bepalen te verklaren, dat er volstrekt geen in
consequentie ligt in het stemmen vóór subsidiëering van
eene overigens door de werklieden zeiven bekostigde ver
zekering, terwijl men zich verklaren zou tegen geregelde
subsidiëering van de werkverschaffing.
Van de sympathie, waarover door dc heeren Hijlkema
en Beekhuis voor de adresseerende vereoniging is ge
sproken, heeft spreker niet veel in liet voorstel gevonden,
liet verheugt hein echter, ook van die zijde te vernemen
dat het bezwaar tegen subsidiëering niet principieel is,
doch zooals de heer Beekhuis zegt, een kweste van meer
of minder. Hiervoor voelt spreker wel iets, want ook
hij vindt 8UUÜ. verbazend veel. En daarom doet het
hem genoegen aan liet door hem gesprokene nog iets te
kunnen toevoegen. Wanneer sprekers voorstel wordt
aangenomen en de commissie wordt medegedeeld dat de
Raad eerst nader moet worden ingelicht, zal zij volgens
art. 60 moeten bewijzen, dat zij langs anderen weg het
j benoodigde geld niet kan krijgen. II ij zou de commissie
willen aanraden te trachten om voor dit buitengewone
doel ook buitengewonen steun van particulieren te krijgen.
Blijkt die steun te gering, dan zou dit voor de commissie
een reden kunnen zijn hare plannen te herzien in ieder
geval zou dan liet door haar aan te vragen subsidie ver
minderd kunnen worden met het van particuliere zijde
bijeengebrachte bedrag, liet verwijt, dat spreker advo
caatachtig gesproken heeft, zal spreker zich niet aantrekken;
het is hem te kinderachtig, en voor zoover het iets be-
teekent, heeft hij het zeker niet verdiend.
De Voorzitter is van oordeel, dat de zaak nu genoeg
zaam van alle kanten bekeken is. Het voorstel van
Burgemeester en Wethouders is in overeenstemming met
den gang van zaken. Toen de nood hoog was, werd
niet zooveel gevraagd als nu. Voor 20 jaar was liet
aantal wcrkeloozen, dat door de commissie aan werk ge
holpen werd, geregeld pl.m. 150 en nu in de laatste 4
jaren nog geen 100. Bij teruggaanden nood moet toch de
vraag naar steun niet stijgende zijn. Burgemeester en
Wethouders konden dus moeieljjk komen met een voor
stel om de gevraagde ƒ8000.toe te staan.
De beraadslaging wordt gesloten.
Dc conclusie van het prae-advies van Burgemeester en
Wethouders en daarna het ontwcrp-besluit in zijn geheel
wordt met algemoene stemmen aangenomen.
De Voorzitter brengt hierna in stemming het voorstel
van den heer Burner.
Verslag van de handelingen van den gemeenteraad van Leeuwarden van Dinsdag 28 Augustus 1906. 173
De heer Beekhuis wil even in het licht stellen de
portee van dit voorstel. De Baad zal n.l. daardoor heb
ben uit te maken of door de gemeente met het zooeven
aangenomen voorstel genoeg is gedaan, of dat zij nog
verder moet gaan. Het spreekt van zelf, dat als men
de Vereoniging bericht dat zij moet komen met eene
rekening en verantwoording, er dan bij die Vereeniging
gegronde hoop wordt gewektdat de gemeente nog
verder zal willen gaan.
De heer Burger repliceertdat de heer Beekhuis in
hoofdzaak gelijk heeft. Deze stelt de zaak echter wel
wat te somber voor, want dc Baad wordt niet gebonden
zooveel te geven als gevraagd wordt.
Do heer Duparc zou geneigd zijn met het voorstel
van den heer Burger mee te gaan daar het gevraagd
bedrag van ƒ8000.—- hem wel wat heeft afgeschrikt.
Door zijn stem aan het voorstel te geven wenseht hij
echter niet te worden beschouwd in ieder geval voor
subsidie te zullen stemmen.
Het voorstel van den heer Burger wordt verworpen
met 10 tegen 8 stemmen.
Vóór stemmen de heeren Jansen, Lautenbaeh, lvoop-
mans, Feitz, Burger, Duparc, Besuijen en Baart de la
Faille en
togen de heerenSchoondermark, Beucker Andreae,
Komter, Wilhelm ij, Menalda, Feddema, Beekhuis, van
Messel, Tigler Wijbrandi en Hijlkema.
De heer Besuijen heeft rui den heer Beucker Andreae
begrepen en wijzigt zijn voorstel in verband met de
opmerking van dezen lieer, zoodat het nu luidt
„De Baad noodigt Burgemeester en Wethouders uit
„een onderzoek in te stellen naar den besten vorm van
„bestrijding der geldelijke gevolgen van werkeloosheid
„en rapport over te leggen aan den Baad."
Deze motie moet dan beschouwd worden in het licht
der toelichting.
De Voorzitter zou den heer Besujjen willen voorstellen
het aldus gewijzigde voorstel aan te houden tot de vol
gende vergadering.
Dienovereenkomstig wordt besloten.
9. I' rae-ad vies van Burgemeester en Wethouders inzake
het verzoek run het bestuur der Woning vereeniging Le.eu-
wardenom steun van gemeentewege. (Bijlage no. 20).
De beraadslaging wordt geopend.
De heer Feddema zegt, dat speciaal art. 30 der wo
ningwet aan verecnigingen, werkzaam in het belang der
volkshuisvesting, het recht geeft een voorschot en oen
bijdrage te vragen. Dat nu een vereeniging als dc adres
seerende, een voorschot krijgt, daar heeft spreker niets
tegentegen eene bijdrage wel. V anneer een zaak le
vensvatbaarheid zal 'hebben, moet zij zoo worden opgezet,
dat zij uit kan. Dit kan zoo het schijnt met de zaak
dezer vereeniging niet. Burgemeester en Wethouders
willen een bijdrage verlecnen van 4000.zondereenig
motief en liet ligt voor dc hand, dat wij van Burgemeester
en Wethouders hadden moeten hooren, dat de zaak zon
der bijdrage niet kan bestaan.
Spreker is van oordeel, dat een dergelijke zaak wel degel ijk
kan rendoeren als de administratie goed gevoerd wordt.
Spreker heeft inzage gehad van de laatste balans van dc
vereeniging „Eigen brood bovenal". Deze vereeniging heeft
aan bezittingen 152.000 en een reservefonds van 37.000.
De schulden, die daar tegenover staan zijn pl.m. 115.000.
In de veertig jaren van haar bestaan heeft de vereeniging
getoond,dat dooreene goede administratie bij zeer lage li uur,
ƒ1.30 per week, het mogelijk is een rekening op te zetten,
die zonder steun van gemeentewege uit kan. En waar
deze vereeniging, die in het vorig jaar nog 60 nieuwe
woningen heeft gebouwd, bestaan kan, moet de vereeni
ging „Leeuwarden" het ook kunnen. En alhoewel spreker
den finaneiëelen toestand van de vereeniging „Werkmans-
lust" niet van nabij kent, zooveel is toch zeker dat ook
deze vereeniging zich zelf kan bedruipen.
Uit de toelichting kunnen wij zien, dat de vereeniging
zich voorstelt woningen te bouwen, n.l. 11 van ƒ2.80,
5 van f 1.75, 1 van ƒ2.80, 5 van ƒ2.00, 5 van ƒ2.40
a ƒ2 50 en ten slotte 108 van ƒ1.40 a ƒ1.50. liet
aantal van ƒ1.35 a ƒ1.40 is 24. Het gaat echter vol
gens spreker niet aan van de gemeenschap subsidie to
vragen voor woningen boven de ƒ2.00 huur. Spreker is
van oordeel, dat liet niet aangaat om, waar dc gemeente
belasting heft van inkomens vanaf ƒ450.—, aan den
anderen kant den gegoeden werkmansstand een aalmoes te
geven. Aan den „Wissesdwinger" komt zelfs een huis
van ƒ230.huurwaarde. Spreker begrijpt niet, hoe
eene vereeniging als deze, die werkzaam is in het belang
der volkhuisvesting met dergelijke plannen kan komen
aandragen. Deze vereeniging kan ook de straten gratis
aan de gemeente in onderhoud overdoen, dit hoeft zij
met Eigen Brood gemeen, liet groote aantal dun wo
ningen maakt, dat de rekening niet uitkomt. Als de ver
eeniging die had weggelaten zou zij zich zonder subsidie
kunnen redden. Spreker gaat niet mee met het voorstel
betreffende de jaarlijksche bijdrage.
De Voorzitter is genoodzaakt te wijzen op een paar
door den heer Feddema genoemde cijfers die niet juist
zjjn. In de eerste plaats wordt van de gemeente niet
ƒ4UUU. gevraagd als bijdrage voor woningbouw maar
ƒ857. Verder spreekt de heer Feddema van 21 wo
ningen van ƒ1.50, terwijl in het plan voorkomen 131
woningen van dien huurprijs en nog 10 van ƒ1.80.
De bijdrage wordt gevraagd, omdat de vereeniging geen
andere inkomsten heeft dan de huur en zij liet voorge
schoten geld in 50 jaren moet terugbetalen.
De lieer Koopmans zegt, dat hij in de Leeuwarder
courant een ingezonden stuk heeft gelezen over eene
woningvereeniging in het Bildt. Deze vereeniging had
ook van de gemeente een voorschot en eene bijdrage
volgens de wet gevraagd. Door Gedeputeerde Staten is
echter het betrekkelijk raadsbesluit niet goedgekeurd.
Zou dit ook niet kunnen geschieden met een besluit als
het onderhavige?
De heer Feddema heeft de cijfers geput uit het advies
van Burgemeester en Wethouders op pag. 191. liet is
mogelijk dat spreker zich ten opzichte van dit cijfer
heeft vergist; bij nader inzien blijkt hem dat de jaar
lijksche bijdrage pl.m. ƒ1450.bedraagt, liet andere
cijfer heeft hij echter niet genoemd. Ilij heeft gespro
ken van 108 woningen type F en gewezen op het groote
getal woningen boven de ƒ2.—. Deze zijn de redenen,
waarom de rekening niet opgaat. De voorzitter sprak,
alsof hij meende dat na verloop van 50 jaren de wo
ningen door de huurders in eigendom zouden zjjn ver
kregen. Maar al wonen de aanstaande huurders ook
vijftig jaren lang in deze woningen, dan hebben ze nog
geen steen eigendom daaraan. De huurders en daarop
'komt het aan zjjn verplicht te betalen wat noodig is
voor rente en aflossing, voor zooverre die afschrijving
op waardevermindering kan heeten; eene annuïtcitslee-
ning tot algeheele zuivering van hypotheekschuld behoeft
de gemeente niet te helpen bevorderen.
De heer Jansen wil er toch den heer Feddema even
op wijzen, dat deze de zaak niet juist beschouwt als hij
meent, dat huurders van de duurste woningen zullen pro-
