1)0 Verslag van de handelingen van den genieenteraad van Leeuwarden van Dinsdag 27 Februari 1917.
De heer Berghuis (wethouder) zal tegen stem
men. Misschien is hij er in principe voor om eene
gunstige beslissing te nemen, maar het gaat hier
over de bevoegdheid van den Baad en van Burge
meester en Wethouders. In dit college is het ver
zoek nog niet besproken.
De heer Hiemstra meent dat, ais de zaak kan
worden uitgemaakt, de kwestie van den vorm dei-
zijde moet worden gezet. Spreker ziet het formeele
bezwaar van den lieer Berghuis niet in.
De heer Fransen zal tegenstemmen, omdat hij
overtuigd is, dat de uitvoering geheel behoort tot
de bevoegdheid van Burgemeester en Wethouders.
De heer Hiemstra: „dat is knap gezegd."
Het voorstel-H iemst ra wordt met 12 tegen 10
stemmen verworpen.
Vóór stemmen de hoeren: Hiemstra, Sehaafsma,
Tulp, Beletier, B. A. de Haan, Tiemersma, Cohen,
Dijkstra, Terpstra en Zandstra.
Tegen de lieeren: de Vos, OosterhoiT, Fransen,
van Weideren baron Bengers, H. B. de Haan, Beek
huis, Haversehmidt, Binnerts, Selioondermark, van
Sloterdijck, Berghuis en Menalda.
De heer Hiemstra: „de zaak van de klompen is
geen zaak van uitvoering van de Distribnticwet."
De Voorzitter: „dezelfde bezwaren."
De heer Hiemstra: „voor die artikelen zijn geen
maximum-prijzen vastgesteld. Het beschikbaar stel
len van goedkoope cokes is toch liet recht van den
Raad. Met de klompen is het precies hetzelfde."
De Voorzitter is van oordeel, dat de distributie
van alle levensmiddelen, niet alleen voedingsmid
delen, volgens art. 8 der Distribnticwet tot de be
voegdheid van het gemeentebestuur behoort. Het
zelfde bezwaar dat tegen de verlaging der prijzen
van aardappelen en rijst bestaat, bestaat ook tegen
de klompeiiverstrekking tegen verlaagde prijzen.
Aldus komt liet spreker tenminste voor. Maar de
wet laat hem hiervoor 24 uren bedenktijd indien
spreker het besluit ter vernietiging wil voordragen.
De heer Hiemstra zegt, dat liet hem vreemd voor
komt, dat artikelen, waarop de regeering niet toe
legt, onder de wettelijke bepalingen vallen. Hij
meent, dat de verstrekking van deze artikelen ge
heel los van de Distribnticwet moet worden be
schouwd.
De Voorzitter: „ik moet mij al sterk vergissen.
Ik wil het nog wel eens nazien, maar ik meen
stellig, dat het de bedoeling is geweest de geheele
distributie van alle levensmiddelen bij Burgemees
ter en Wethouders onder te brengen."
Met 12 tegen 14 stemmen wordt afwijzend be
schikt op het 2e gedeelte van het verzoek.
Vóór stemmen de heeren: Hiemstra, Sehaafsma,
Tulp, Beletier, B. A. de Haan, Tiemersma, Cohen,
Dijkstra, Terpstra en Zandstra.
Tegen de heeren: de Vos, Oosterhoff, Fransen,
van Weideren baron Rengers, H. B. de Haan, Beek
huis, Haversehmidt, Binnerts, Selioondermark, van
Sloterdijck, Berghuis en Menalda.
De heer Hiemstra acht liet overbodig het 3e ge
deelte in stemming te brengen.
Hierna wordt met algemeene stemmen het voor
stel van Burgemeester en Wethouders aangenomen.
10. adres van Mr. L. J. van Apeldoorn en 16
anderen om in het vervolg de weekmarkt niet meer
op den Goeden Vrijdag te houden, doch deze markt
op den daaraan voorafgaanden Donderdag te stel
len, of wanneer daartegen bezwaar bestaat, daar
voor den voorafgaanden Woensdag aan te wijzen.
V ordt voorgesteld dit stuk in handen te stellen
van Burgemeester en Wethouders ten fine van
prae-advies.
De heer Fransen zou het zeer op prijs stellen, als
de weekmarkt van den Goeden Vrijdag wordt ver
steld, dat die dan niet wordt gezet op Zaterdag of
Donderdag. Daartegen hebben de Katholieken ern
stige bezwaren.
De Voorzitter: „die bezwaren zijn Burgemeester
en Wethouders bekend."
De lieer P. A. de Haan zou den marktdag ook niet
gaarne op Zaterdag zien gesteld. Dan moeten alle
aanvoeren op één dag aan kant, omdat er op Zon
dag niets wordt vervoerd. Spreker hoopt, dat Bur
gemeester en Wethouders ook daarmee rekening
zullen willen honden.
De Voorzitter: „het vervoerbezwaar zal wel liet
hoofdbezwaar zijn."
Wordt besloten overeenkomstig liet voorstel van
Burgemeester en Wethouders.
11. adres met memorie van toelichting van den
Leeuwarder Bestuurdersbond en van den Christe
lijke n Bestuurdersbond om een toeslag van ƒ2.—
toe te kennen op de uitkeeriugen van de werkloo-
zeukassen, aangesloten bij liet gemeentelijk werk
lozenfonds alhier.
Wordt voorgesteld dit stuk in handen van Bur
gemeester en Wethouders te stellen om prae-advies.
De heer Sehaafsma wil naar aanleiding van liet
voorstel van Burgemeester en Wethouders op spoed
aandringen.Spreker hoopt, dat dit prae-advies in
de volgende vergadering zal worden behandeld.
De Voorzitter wil wel beloven dat Burgemeester
en Wethouders spoed zullen betrachten.
Met algemeene stemmen wordt besloten over
eenkomstig het voorstel van Burgemeester en Wet
houders.
12. adres van hotelhouders aan de Lange Markt
straat, leden der vereenigïng „Veemarktbelang",
om voor hunne zaken het gasverbruik op 75
zoo dit niet mogelijk is, op 65 van het normaal
verbruik, zooals voor particulieren zal worden be
paald, te willen vaststellen.
Wordt voor kennisgeving aangenomen.
12. adres van het bestuur van de R.-K. Midden-
standsvereeniging alhier, om op het raadsbesluit
van den 13 Februari 1.1. tot wijziging van de ver
ordening op de winkelsluiting terug te komen en
de vroegere redactie daarvan te herstellen.
14. adres van de Algemeene Winkeliersvereeni-
ging om de verordening op de winkelsluiting, ge
wijzigd 13 Februari 1.1., te wijzigen door:
1. de sluiting der winkels op Zondag tot en met
Vrijdag vast te stellen op 9 uur en des Zaterdags
avonds op 11 uur;
2. door te bepalen dat slechts één gas- of elec
triseh licht mag worden gebruikt en verder den
winkeliers vrijheid te geven hunne winkels tot des
avonds 9 uur (Zaterdags 10 uur) naar eigen goed
vinden met kunstlicht (ander dan gas of electriei-
teit) te verlichten.
Wordt voorgesteld de stukken 13-14 voor ken
nisgeving aan te nemen.
De heer Peletier wil dit adres heden behandelen.
De Voorzitter: „In dit adres wordt gevraagd:
1. sluiting der winkels op Zondag, Maandag.
Verslag van de handelingen van den gemeenterad
Dinsdag, Woensdag, Donderdag en Vrijdag om 9
uur, op Zaterdag om 11 uur;
2. dat na 9 uur slechts één gas- of electriseh licht
mag worden gebrand.
den winkeliers de vrijheid te geven de winkels
tot 9 uur (Zaterdags 11 uur) naar eigen goedvinden
met kunstlicht, (ander dan gas of electriseh licht)
te verlichten.
De heer Peletier wijst erop, dat het, waar het om
besparing is te doen, wenschelijk is dit adres nu in
behandeling te nemen.
De Voorzitter geeft toe, dat het belang bij deze
zaak geringer wordt als de behandeling 14 dagen
wordt uitgesteld.
Deze zaak is door Burgemeester en Wethouders
wel besproken, maar zij zijn er niet diep op inge
gaan. Toen spreker bezoek had van de belangheb
bende winkeliers, heeft hij hun gezegd, bevreesd te
zijn dat, werd het verzoek ingewilligd, dat niet zou
leiden tot gasbesparing. Hij vreest, dat er meer gas
zal worden gebruikt. Nu kan er na 8 uur geen licht
worden gebrand.
De winkeliers willen nu zekere vrijheid. Zij vragen
in het adres meer dan zij mondeling hebben ge
vraagd. De bestuursleden hebben gezegd, dat er
minstens 50 V- moest worden bespaard.
Spreker heeft gezegd dat, als blijkt dat er eenige
meerdere vrijheid kan worden gelaten met het oog
o]) de besparing, de regeling ten opzichte van de
winkeliers in de eerste plaats in aanmerking komt
voor herziening. Voor velen hunner toch is deze re
geling een schadepost. Spreker kan mededeelen, dat
de gasbesparing in Februari is geweest als volgt:
in de eerste week 23.8 111 de tweede 31.5 in
de derde 33.9 in de vierde 36.5 en in totaal
32.4 Dit is dus nog niet de voorgeschreven be
sparing. Het gebruik van electriciteit echter be
draagt 4.4 meer dan verleden jaar. Er zijn nieu
we aansluitingen gemaakt, waaronder één vrij groo-
te met speciale vergunning. Het gebruik van elec
triciteit is altijd nog al wisselvallig.
De heer Peletier zegt, dat daardoor het normaal
verbruik verhoogd moet worden.
De Voorzitter: „het is niet de vraag wat wij doen,
maar wat men in den Haag doet."
De lieer Peletier: „ik geloof niet dat men in den
Haag bezwaar zal kunnen maken."
De Voorzitter: „wij hebben een absoluut verbod
I om nieuwe aansluitingen te maken."
De heer Peletier: „niet echter dat de in wording
I zijnde aansluitingen niet mogen worden afge-
3 maakt."
De Voorzitter: „zijdelings wel. Voor een groote
drogerij was alles gereed. Ik heb zelf aan het kolen-
I bureau geseind en wel eene gunstige beschikking op
het verzoek om aansluiting gekregen, maar pas na
I 24 uren. Als er geen bezwaar bestond, had men wel
direct, toen ik telefonisch de zaak met het kolen-
I bureau besprak, gunstig beschikt. Er moet op elec-
I triciteit meer worden bezuinigd. Wij worden toch
I beoordeeld naar de besparing op gas en electriciteit
te zamen." Spreker doet nog opmerken, dat de
I woningen der Woningvereeniging aan den Hollan-
I derdijk van gas moeten worden voorzien en ook de
hulpwoningen. De toestand is niet van dien aard
I «lat spreker het wenschelijk acht van de gemaakte
I bepalingen af te wijken. Als de Raad de stapels
verzoeken zag, waarin afwijking wordt verzocht,
zou hij geneigd zijn te zeggen: ik sta geen enkele
van Leeuwarden van Dinsdag 27 Februari 1917. 61
afwijking toe. Wij moeten toch erg voorzichtig zijn
en men moet niet uit liet oog verliezen dat de be
palingen voor alle winkeliers gelden.
De heer Peletier zegt, dat de winkeliers zich wil
len verbinden om meer te besparen dan elke parti
culier en nu vragen zij de vrijheid om het gas te
gebruiken naar eigen verkiezing en wel zoo, dat
zij liet minst in de uitoefening van hun bedrijf wor
den gestoord.
Zij stellen de besparing voorop en nu meent spre
ker, dat de Raad ongemotiveerd drang op hen uit
oefent, als hij zegt: jullie moogt niet langer bran
den dan tot 8 uur 's avonds. Spreker heeft zich in
de vorige vergadering niet tegen dit voorstel wil
len verzetten. Hij heeft dat niet gedaan, ofschoon
zijne bezwaren bekend waren. Waar nu echter een
groote groei) ingezetenen wijziging vraagt, meent
spreker met klem daarvoor te moeten opkomen,
op voorwaarde dat de Raad de zekerheid krijgt dat
die groep voldoende bespaart.
De Voorzitter wijst erop, dat er een ander bericht
in de courant heeft gestaan en dat de redeneering
van den heer Beletier daarop is gebaseerd. Spreker
leest nogmaals voor hetgeen door de winkeliers-
vereeniging wordt gevraagd en zegt, dat daarin
niet staat dat de winkeliers 50', zullen besparen.
De lieer Peletier: „Zij willen dat wel doen, al
staat het er niet in met zooveel woorden."
De heer Haversehmidt meent,, dat aan de wen-
schen van adressanten zonder groot bezwaar kan
worden voldaan. De regeling is immers opgezet ter
wille van de liehtbesparing en de winkelsluiting is
er bij gehaald, om het den menschen gemakkelijk te
maken. Spreker kreeg van de adressen den indruk,
dat men zich tevreden stelt met een bepaald kwan
tum, maar dat men aan zich wenscht te houden, met
inachtneming van de oorspronkelijke verordening
op de winkelsluiting, hoe men dat kwantum zal ver
bruiken en verdoelen. In verband hiermede wijst
spreker op het feit dat men, zooals elders, er de
voorkeur aan zou kunnen geven om van 6 tot 7 te
sluiten, om van 8 tot 9 weer liet licht te kunnen
ontsteken.
De heer Hiemstra gelooft, dat de Raad den vorigen
keer de lijn te strak heeft aangehaald en dat daar
door de oppositie is ontstaan. Spreker meent, dat
die oppositie niet zoozeer tegen de 8 uur sluiting
als tegen den Zaterdag is gericht. Spreker heeft ten
minste winkeliers gesproken, die vóór de 8 uur
sluiting zijn. Hij gelooft, dat voor een groot
deel aan de bezwaren tegemoet wordt gekomen als
de sluiting voor den Zaterdag op 10 uur wordt be
paald.
De heer Tulp zegt, dat Leeuwarden 35 gas
moet besparen. Als de winkeliers zich willen ver
plichten 50 te besparen, winnen wij nog 15 D uit.
Spreker wil nog doen opmerken dat eene vervroeg
de sluiting op Zaterdag, de opening der winkels op
Zondag in de hand werkt. Dat, meent spreker, moet
a tout prix worden vermeden. Spreker wil een voor
stel om het sluitingsuur voor Zaterdag op 10 uur
te bepalen wel steunen.
De Voorzitter meent, dat de theorie heel mooi is.
maar dat het in de praktijk niet opgaat. Men kan
toch niet ten aanzien van alle winkels en winkeltjes
voortdurend contröleeren of ieder wel 50 be
spaart.
De heer Peletier: „als straf kan afsnijding wor
den toegepast, evenals dit ook voor particulieren
