216 Verslag van de handelingen van den gemeenteraad van Leeuwarden van Dinsdag 14 Augustus 1917.
1. mr. P. C. J. A. Boeles;
2. mr. Gr. A. Boon
3. mr. A. G. Menzel.
11. rapport der commissie belast geweest met
liet onderzoek van de geloofsbrieven der nieuw
inkomende leden, de he&ren J. A. A. Sehoonder-
mark, D. van Weideren baron Rengers, P. Hiem-
stra, F. Terpstra, J. A. Collet, S. Dijstra en S.
Nyholt;
12. alsvoren omtrent bezwaarschriften tegen
aanslagen in den Hoofdelijken Omslag, dienst 1917;
13. voorstel der commissie ad hoe voor de ver
plaatsing enz. van het tehuis voor dakloozen om
van de vereeniging „de Philanthroop" aan te koo-
pen het perceel aan clen Groninger straatweg, kada
straal bekend gemeente Leeuwarden sectie F no.
2713, als huis, schuur en erf, groot 19 A., 10 c.A.;
De stukken 1013 hebben ter visie1 gelegen om
nog heden te worden behandeld.
14. dat door D. Komter, Rokin 98, te Amster
dam, ter plaatsing in het Museum voor Chineesclie
en Indonesische kunst, gehuisvest in het Princesse-
hof in de Groote Kerkstraat, ten geschenke is aan
geboden
1. een 17-eeuwsch Japansch geschilderd kamer
scherm;
2. een 17-eeuwsclie Chineesclie kakémono;
Burgemeester en Wethouders geven in overwe
ging het geschenk onder dankbetuiging te aanvaar
den.
Dienovereenkomstig wordt besloten.
15. dat N. Ottema alhier door Burgemeester en
Wethouders buiten bezwaar der gemeentekas is
aangewezen als conservator van de Verzameling
van Chineesclie en Indonesische kunst in het Prin-
cessehof alhier;
16. dat aan S. de Vries, alhier, provisioneel in
erfpacht is afgestaan een gedeelte, groot pl.m. 280
ML, van blok C der bouwterreinen tussehen den
Oostersingel en het Cambuursterpad, waarde pl.m.
1120.jaarlijksohe erfpachtsom pl.m. 50.40;
17. dat aan S. Nyholt, alhier, in verband met
zijne benoeming als lid van den Gemeenteraad, op
zijn verzoek eervol ontslag is verleend als lid der
Huurcommissie, vertegenwoordigende de behingen
der huurders van woningen, en dat in zijne plaats
is benoemd M. Braaksma, alhier;
De raededeelingen 1517 worden voor kennisge
ving aangenomen.
18. dat op Vrijdag 17 dezer, bij gelegenheid van
den legerdag alhier, een kleine tentoonstelling zal
worden gehouden op een gedeelte van het Zaai
land;
Wordt voorgesteld dit toe te staan.
De heer Peletier vraagt, nu deze kwestie toch
wordt besproken, of de Voorzitter ook mededeelin-
gen kan doen aangaande de inkwartiering. Er is
door het voornemen om militairen bij de burgerij in
te kwartieren ontstemming verwekt, die oppervlak
kig beschouwd nog al begrijpelijk is. Daarover zou
spreker gaarne iets vernemen.
De lieer Zandstra vindt het niet ongewensclit om
te vragen of, naar aanleiding der militaire vertoo
ning op Vrijdag a.s., de burgerij kan worden be
last met inkwartiering. Als het gold mobilisatie of
andere dergelijke zaken, dan zou spreker er niets
van zeggen. Dat is heel wat anders. Het geldt hier
evenwel een propaganda zaak. Eenige heeren uit
Leeuwarden en omstreken toch hebben het oorbaar
geacht in dezen tijd propaganda te maken voor eene
instelling, welker gruwelijke activiteit de geheele
wereld in rouw gedompeld heeft, waardoor men
met angst de toekomst tegemoet gaat, uit vrees
voor honger en ellende. Zoo er ooit een oogenblik
was, geschikt tot het houden van een vredesde
monstratie, dan is het het tegenwoordige. Er is hier
echter een vereeniging, die propaganda maakt voor
liet moordend militairisme, en daarvoor moet de
burgerij niet inkwartiering worden belast. Dat acht
spreker niet in den haak.
Spreker meent, dat zij. die deze propaganda op
touw hebben gezet, in staat moeten zijn de mili
tairen te ontvangen en in te kwartieren. Het ont
breekt er nog maar aan dat de propagandisten van
het geweld officieel worden ontvangen. Spreker
heeft daarvan niets gehoord. Anders zou hij ertegen
protesteeren. Hij en zijne partygenooten kunnen
er niet mee instemmen, dat gemeentegebouwen
worden gebruikt om te propageeren voor het mili
tairisme. Dit feit zal voor -spreker en zijne partij
genoot en een spoorslag zijn om nog har-dier te wer
ken in de richting van afschaffing van het militai
risme. Hij kan niet spreken namens de burgerij van
Leeuwarden, maar weet zeker, dat daarvan een
groot deel achter hem staat.
De Voorzitter zal niet diep ingaan op hetgeen
door den lieer Zandstra is' gezegd omtrent liet ka
rakter van liet leger. De begrippen daaromtrent
van den heer Zandstra en die van spreker zijn zoo
verschillend dat het wel niet mogelijk zal zijn elkan
der te bekeere-n. Spreker is het geheel oneens met
den heer Zandstra ten opzichte van diens bewe
ring, dat zij, die hier Vrijdag zullen d-ernonstre-erem,
propagandisten zijn voor liet geweld. Die bewering
is geheel bezijden de waarheid. Hij wil echter doen
opmerken, dat het leger er meer toe heeft bijge
dragen om voor ons land den vrede te bewaren,
dan o-ni den oorlog te brengen.
De h-eier Zandstra heeft verder gezegd, dat het
er nog maar aan ontbreekt, dat het bestuur en- de
autoriteiten ten stadhuize zullen worden ontvan
gen- Spreker moet den heer Zandstra echter mede-
deelen, dat dit voornemen wel bestaat. De vereeni
ging in kwestie heeft, -evenals zoo dikwijls gebeurt,
aangevraagd door Burgemeester en Wethouders te
worden ontvangen. Burgemeester en Wethouders
hebben dat verzoek ingewilligd.
Spreker moet evenwel doen opmerken, dat Bur
gemeester en Wethouders, door een vereeniging te
ontvangen, zich niet vereenzelvigen met alle bedoe
lingen dier vereeniging. Zij ontvangen eenvoudig
een lichaam, dat daarvoor huns inziens in aanmer
king komt. Óp dien voet zal ook dit bestuur worden
ontvangen.
Wat nu de inkwartieringskwestie aanbelangt, die
staat ter beoordeeling van de militaire autoriteiten.
De vereeniging „Ons Leger" kwartiert niet in. De
militaire autoriteit vraagt inkwartiering. Omdat
spreker echter wist dat er onder de burgery ont
stemming heerschte over de inkwartiering, heeft
spreker zich met de militaire autoriteiten in ver
binding gesteld en heeft hij gevraagd of -er ook be
zwaar bestond om de militairen in gemeentegebou
wen onder te brengen.
Afgezien toch van de vraag of er reden wyas voor
die ontstemming, vreesde spreker dat liet doel der
vereeniging „Ons Leger", om de klove te overbrug
gen, die, zoals spreker uit de woorden van den
heer Zandstra weer heeft gemerkt, tussehen een
deel der burgerij en de militairen bestaat, niet zou
worden bereikt, als er in de betooging een wan
klank ontstond. Dit is de aanleiding geweest om de
militairen in gemeente-gebouwen en niet bij de bur
gerij onder dak te brengen.
Spreker wil nog doen opmerken, dat de ontstem
ming onder de burgerij over de inkwartiering ten'
deele het gevolg is van het feit, dat sommige hotel
Verslag van de handelingen van den gemeenteraad van Leeuwarden van Dinsdag 14 Augustus 1917. 217
houders, die de menschen zouden overnemen, daar
voor buitengewone sommen hebben gevraagd. Het
is hem toch bekend dat voor 1 nacht zonder voeding
is gevraagd 1.50, zelfs 2.Dit is in goed Ne-
derlandsch: „afzetterij". Dat de burgerij bezwaar
heeft tegen het brengen van een dergelijk offer,
begrijpt spreker.
De heer Zandstra dankt allereerst ervoor, dat de
militairen niet bij de burgers zullen worden inge
kwartierd en daarvan dus niet den last zullen on
dervinden. De mededeeling echter dat het bestuur
wel officieel zal worden ontvangen, doet spreker
en zijne partijgenooten onaangenaam aan. Toen
spreker er zijne toestemming voor gaf dat de raads
zaal zou worden gebruikt voor congressen en offi-
cieele ontvangst van besturen, heeft hij niet gewe
ten, dat die zaal ook voor dit doel zou worden afge
staan. Hij en zijne partijgenooten kunnen dan ook
niet meegaan tot het afstaan van een gemeentege
bouw ten behoeve van het geweld-instituut van liet
militairisme. Meer zal spreker er niet van zeggen.
Dat er een groot verschil bestaat tussehen de denk
beelden van den Voorzitter, het bestuur der ver
eeniging en spreker, is zeker. In normale tijden zou
het niet zoo hebben gekrenkt als nu. Spreker hoopt
dat de burgerij verstandig uit den strijd zal voort
komen en het verderfelijke ervan zal hebben inge
zien.
De beraadslaging wordt gesloten.
Zonder hoofdelijke stemming, met aanteekeni ng
evenwel dat de heeren Zandstra, Schaafsma, Dijk
stra en Tiemersma zich tegen verklaren, wordt be
sloten overeenkomstig het voorstel van Burgemees
ter en Wethouders.
19. dat het voornemen bestaat de tweede raads
vergadering in Augustus niet te doen houden, ter
wijl in verband met de wettelijke vergadering op
Dinsdag 4 September de reglementaire vergade
ring op den 11 dier maand niet zal worden uitge
schreven, zoodat de 2e vergadering in. September
zal worden gehouden op den 25en;
.20. dat sinds de vorige opgaaf alsnog door ver
schillende belastingschuldigen op onderscheidene
tijdstippen aan te weinig betaalden hoofdelijken
omslag vrijwillig is bijbetaald 391.in totaal
is thans ontvangen 14.080.22;
21. dat Burgemeester en Wethouders:
a. met ingang van den dag waarop de alge-
meene regeling van subsidieering van werkloozen-
kassen, vervat in het Koninklijk besluit van 2 De
cember 1916 (S no. 524) voor den tijd van. drie jaren
hebben benoemd in de commissie van advies voor
de werkloosheidsverzekering
a. tot voorzitter, tevens lid, den heer mr. T.
Wolff;
b. tot leden de heeren: H. P. de Haan, P. Attema
Dz., P. van der Meer en K. van der Meiden, de
laatste twee als leden uit de gesubsidieerde ver-
eenigingen en plaatselijke afdeelingen van andere
gesubsidieerde vereenigingen;
b. de volgende namen hebben gegeven aan elk
der na te noemen straten als
1. aan de straat van het Vliet, loopende naar
den Groninger straatweg bij de toekomstige tram
halte en bestemd voor de tramlijnBleeklaan;
2. aan de straat, de vorige onder een rechten
hoek kruisende en de verbinding vormende tus
sehen den Oostersingel by school no. 11 en het
CambuursterpadT j e r k H i dde ss tr a a t, naar
den bekenden Frieschen Admiraal, 1622-1666;
3. aan de meest oostelijke straat van het stra
tenplan, strekkende van de Bleeklaan tot liet Cam
buursterpad: Jacob Binckesstraat, naar
Jacob Binokes, geboren te Koudum, vlootvoogd,
veroverde in 1673 Nie'uw Amsterdam voor Neder
land. Sneuvelde in 1677 bij de verdediging van het
eiland Tabago;
4. aan de straat tussehen Jacob Binckesstraat
en liet Cambuursterpad, aanvankelijk evenwijdig
loopende aan de Bleeklaan en vervolgens aan de
Tjerk HiddesstraatAnke Stellingwerf-
straat; naar Auke Stellingwerf, Luitenant-Ad^
miraal van Vriesland; onderscheidde zich aan de
Sont in 1658-1659;
5. aan de straat van liet Cambuursterpad (tus
sehen de Bleeklaan en de Tjerk Hiddesstraat) krui
sende laatstgenoemde straat en de Auke Stelling
werfstraat naar de Jacob Binckesstraat: De
Sontstraat; naar de zee-engte de Sont, waar
Auke Stellingwerf zich onderscheidde;
6. aan de straat bezuiden het Cambuursterpad
en daaraan evenwijdig strekkende aan de Jacob
Binckesstraat naar de Auke- Stellingwerfstraat;
zoowel ten noorden als ten zuiden van het aanlig
gende voor plantsoen uitgespaarde terrein: De
N i e u w-A msterda m straat; naar Nieuw-
Amsterdam, later New-York, door Jacob Binokes
in 1673 veroverd;
7. aan de straat van de vorige in zuidelijke rich
ting strekkende naar de Auke Stellingwerfstraat,
aanvankelijk evenwijdig aan en tussehen de Jacob
Binckesstraat en de Auke Stellingwerfstraat, en de
Sontstraat kruisendeT abagost raat; naar
het eiland Tabago, door Jacob Binokes in 1676 op
de Franschen veroverd en in 1677 verdedigd;
De mededeelingen 1921 worden voor kennisge
ving aangenomen.
De heer Berghuis is imtusschen ter vergadering
verschenen.
III. Wordt ter tafel gebracht:
1. Voorstel van Burgemeester en Wethouders
tot verhuring van het onlangs aangekochte huis
Raadhuisplein no. 30 aan den Rijkscommissaris
voor de graanverzameling in Friesland.
Heeft ter visie gelegen om nog heden le worden
behandeld.
2. Alsvoren om aan het St. Anthony Gasthuis
alhier in gebruik af te staan een strookje grond in
de Pijlsteeg.
3. Alsvoren om aan de N. Y. Rolf von den Ban-
men's vet- en veevoederfabriek vergunning te ver
leenen tot het maken van inritten in het trottoir
voor hare te stichten fabriek aan de Emmakada
Z.Z. en tot het leggen van rails van die fabriek over
het trottoir en den rijweg naar de kade aldaar.
4. Alsvoren om hun een crediet te verleenen
voor het maken van een nis in de vestiaire van het
afrekenlokaal van de Waag.
De stukken 21 zullen in een volgende verga
dering worden behandeld.
5. Alsvoren om aan mej. A. Kramer, op haar
verzoek, eervol ontslag te verleenen als onderwij
zeres aan gemeenteschool no. 9.
Aangezien het voorstel luidt het gevraagde ont
slag met ingang van 1 September e.k. te verleenen
en de tweede vergadering in Augustus waarschijn
lijk niet zal worden gehouden, stellen Burgemees
ter en Wethouders voor dit voorstel nog heden af
te doen,
Met algemeene stemmen wordt besloten overeen
komstig het voorstel van Burgemeester en Wet
houders en liet gevraagde ontslag verleend'
6. Prae-ad'vies van Burgemeester en Wethou
ders op het adres van A. ,1. Ypes e. a., leiders van
Rijkscursussen voor gymnastiek, om ontheffing van
